Polipy prawej i lewej części jelita grubego – czy to ta sama patologia?

Rak jelita grubego jest jednym z częściej występujących nowotworów złośliwych na świecie. Wprowadzenie programów skriningowych wczesnego wykrywania tej choroby doprowadziło do zmniejszenia śmiertelności, co wynika najprawdopodobniej głównie z faktu usuwania w trakcie przesiewowych kolonoskopii zmian przednowotworowych (polipów gruczołowych).

Szczegółowe analizy efektywności badań skriningowych pokazują jednak, że najprawdopodobniej istnieje niejednorodność w skuteczności tego skriningu w przypadku zmian zlokalizowanych w prawej i lewej połowie jelita grubego. Okazuje się bowiem, że wykonywanie przesiewowych kolonoskopii chroni bardziej przed zachorowaniem na raka lewej połowy jelita grubego. Istnieje kilka czynników, które mogą wpływać na taki stan rzeczy. Bierze się tutaj pod uwagę między innymi jakość przygotowania chorych do kolonoskopii (częściej spotykane „zanieczyszczenie” jelita we wstępnicy) oraz samą technikę badania endoskopowego. Kolejną grupa potencjalnych przyczyn są odmienne cechy biologiczne nowotworów prawej części jelita grubego.
W ostatnim wydaniu Clinical Gastroenterology and Hepatology ukazała się praca, która porusza zagadnienie odmienności strukturalnych polipów prawej i lewej części jelita grubego. Autorzy tego opracowania przeprowadzili analizę morfologii (wygląd i wielkość), lokalizacji oraz struktury histologicznej 233414 polipów wykrytych podczas badania kolonoskopowego u 142686 chorych (47% tej grupy stanowiły kobiety, średni wiek – 60 lat). Szczególnie interesujące było porównanie wielkości polipów lokalizowanych w prawej i lewej połowie jelita grubego, w utkaniu których stwierdzano dysplazję dużego stopnia lub utkanie raka gruczołowego.
Średnia wielkość polipa prawej części okrężnicy z obecnością dysplazji dużego stopnia była mniejsza niż w lewej części jelita grubego (8,2 mm vs 12,4 mm) i różnica ta była istotna statystycznie. Większość polipów prawej części jelita grubego, w których stwierdzano dysplazję dużego stopnia, zaawansowaną neoplazję czy utkanie gruczolakoraka miało wielkość poniżej 9 mm, podczas gdy polipy o takiej samej charakterystyce histologicznej pochodzące z lewej części jelita grubego miały zazwyczaj średnicę powyżej 9 mm.
Autorzy podkreślają w podsumowaniu, że polipy prawej części jelita grubego z histologicznymi cechami zaawansowanych zmian przednowotworowych lub z obecnością cech nowotworu złośliwego są istotnie mniejsze niż polipy lewej części okrężnicy. Wynika z tego istotny wniosek praktyczny – badania przesiewowe wczesnego wykrywania raka prawej części jelita grubego powinny być prowadzone w sposób bardziej restrykcyjny (usuwanie także mniejszych polipów, bardzo dokładna inspekcja endoskopowa prawej części okrężnicy).