Dr Tulimowski wyjaśnił, które szczepionki mogą przyjmować kobiety w ciąży

– Szczepienia w okresie ciąży chronią zarówno matkę, jak i płód, zaś dzięki przekazaniu swoistych przeciwciał poprzez łożysko zabezpieczają również noworodka w okresie pierwszych miesięcy jego życia – zapewnił ginekolog dr n. med. Jacek Tulimowski.

– U kobiet planujących ciążę zaleca się szczepienia przeciwko ospie wietrznej oraz odrze, śwince i różyczce, a także przeciwko grypie i wirusowemu zapaleniu wątroby typu B – przypomniał dr Jacek Tulimowski. O szczepieniach w czasie ciąży mówił podczas konferencji dla dziennikarzy „Zdrowie kobiety 2023”. Wyjaśnił, że dla ochrony przed ospą wietrzną podaje się dwie dawki preparatu w odstępie co najmniej 6 tygodni, jeśli wcześniej kobieta nie chorowała z tego powodu (lub nie wie o tym) i nie była szczepiona.

Podobnie jest w przypadku odry, świnki i różyczki, z tą różnicą, że dwie dawki szczepionki podaje się w odstępie czterech tygodni. Szczepienia przeciwko grypie zaleca się, gdy ciąża przypada na okres nasilenia tego zakażenia, czyli jesienią i zimą, szczególnie w okresie od grudnia do marca (w tym okresie na ogół przypada szczyt tych zakażeń). Szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B zawsze jest potrzebne, jeśli nie było wcześniej wykonywane. Podaje się trzy dawki preparatu: drugą po miesiącu, a trzecią po upływie pół roku.

Specjalista przypomniał, że zakażenie różyczką w czasie ciąży grozi powstaniem w organizmie płodu wad rozwojowych, nazywanych zespołem różyczki wrodzonej. Z kolei zakażenie ospą wietrzną może doprowadzić do trwałych uszkodzeń narządowych płodu.

Z tego powodu, jeśli kobieta nie zdążyła się zaszczepić przed zajściem w ciążę, może to zrobić w trakcie jej rozwoju. – Szczepienia w okresie ciąży chronią zarówno matkę, jak i płód, zaś dzięki przekazaniu swoistych przeciwciał poprzez łożysko zabezpieczają również noworodka w okresie pierwszych miesięcy jego życia – przekonywał dr Jacek Tulimowski, przypominając, że po narodzinach układ odpornościowy dziecka nie jest jeszcze dostatecznie rozwinięty, na dodatek nie może być ono jeszcze szczepione, co naraża je na infekcje.

– Szczepienie kobiet w ciąży dodatkowo ogranicza potencjalną transmisję zakażenia z matki na noworodka w okresie pierwszych miesięcy życia – dodał ekspert.

Kobiety w ciąży można i zaleca się szczepić przeciwko krztuścowi, grypie i COVID-19. Preparat przeciwko krztuścowi podaje się w postaci bezkomórkowej (tzw. acelularnej), najlepiej między 27. a 36. tygodniem ciąży. Choroba ta jest ciężkim zakażeniem, niebezpiecznym dla dzieci w pierwszych miesiącach po urodzeniu, i może nawet zagrażać jego życiu.

Ginekolog zaznaczył, że jeśli jest to możliwe, należy część szczepień wykonać jeszcze przed zajściem w ciążę. Wiele ciąż jednak nie jest planowanych.

Szczepienie przeciwko grypie powinno być wykonywane zwłaszcza w drugim i trzecim trymestrze. W ochronie przed COVID-19 szczególnie zaleca się przyjęcie dawek przypominających (tzw. boosterów), aktualizowanych w zależności od nowych wariantów wirusa SARS-CoV-2.

Dr Jacek Tulimowski zapewnił, że zalecane kobietom w ciąży szczepienia są bezpieczne, na co wskazuje wiele badań. Tak jest w przypadku od dawna zalecanych szczepień przeciwko krztuścowi i grypie sezonowej oraz przeciwko COVID-19. W przypadku tej choroby też zgromadzono wiele badań wskazujących zarówno na bezpieczeństwo tych szczepień, jak i ich skuteczność.

Szczepienia u kobiet w ciąży zalecają europejskie i amerykańskie towarzystwa medyczne, znajdują się też w zaleceniach międzynarodowych. Zespół ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników na podstawie analizy danych światowych, jak również własnych badań i obserwacji, przychyla się do stanowisk najbardziej liczących się towarzystw medycznych, utwierdzających, że szczepionki przeciwko COVID-19 powinny być oferowane kobietom w ciąży i karmiącym dziecko.

Są jednak szczepienia, których nie należy wykonywać kobietom w ciąży. – Okres ciąży jest przeciwwskazaniem do podawania szczepionek atenuowanych, powszechnie – aczkolwiek nieprawidłowo – nazywanych żywymi, skierowanych przeciwko wirusom odry, świnki, różyczki oraz wirusowi ospy wietrznej/półpaśca, ze względu na teoretyczne ryzyko przeniesienia wirusa szczepionkowego z matki na płód – wyjaśnił dr Jacek Tulimowski. Taki preparat można przyjąć przed ciążą, ale co najmniej miesiąc przed zapłodnieniem.

Specjalista zaznaczył jednocześnie, że w razie podania w okresie ciąży szczepionki atenuowanej nie ma powodu do niepokoju. – Wyniki badań obserwacyjnych dostępnych na rynku szczepionek atenuowanych podanych przypadkowo, kiedy kobiety nie wiedziały, że są w ciąży, rozwiewają wiele obaw związanych z ich podaniem w tym okresie. Dlatego też zaszczepienie kobiety w ciąży szczepionką atenuowaną, np. w sytuacji, gdy nie wiedziała, że jest w ciąży, nie powinno być przyczyną jej usunięcia – stwierdził dr Jacek Tulimowski.