Geny mogą być wskaźnikiem stanu kobiet z RZS w czasie ciąży

Badania wykazały, że reumatoidalnego zapalenia stawów nie można wyleczyć, ale w czasie ciąży stan schorzenia może ulec znacznemu złagodzeniu w sposób naturalny u 50–75 proc. kobiet. U innych może się pogorszyć lub pozostać niezmieniony podczas ciąży.

Nie można przewidzieć, w jakim stanie będzie w czasie ciąży kobieta cierpiąca na reumatoidalne zapalenie stawów. RZS występuje u 1 proc. dorosłych na całym świecie i trzy razy częściej u kobiet.

Nowe badanie przeprowadzone na 19 kobietach chorych na RZS sugeruje, że biomarkery krwi przed ciążą mogą ułatwić przewidywanie, u kogo stan zdrowia będzie lepszy, a której pacjentce pogorszy się w czasie ciąży. Jeśli odkrycie zostanie potwierdzone w szerszych badaniach, może to doprowadzić do personalizacji leków dla kobiet chorych na RZS, które chcą zajść w ciążę, oraz do zmiany poradnictwa przedciążowego dla lekarzy.

Obecnie wybór leków jest trudny, ponieważ zaprzestanie przyjmowania leków w czasie ciąży może spowodować zaostrzenie choroby, a kontynuowanie leczenia spowodować ryzyko uszkodzenia płodu, ponieważ niektóre leki są toksyczne dla jego tkanek.

Jak stwierdziła główna badaczka prof. Damini Jawaheer, reumatolog z Northwestern University w Chicago, badanie było pierwszym analizującym różnice genetyczne u kobiet chorych na RZS, które planują zajść w ciążę. Zauważyła, że zidentyfikowanie kobiet chorych i potwierdzenie, że planują zajść w ciążę, jest niezwykle trudne, zwłaszcza że rozpoczęcie badań poprzedzało wprowadzenie elektronicznych kart zdrowia (EHR).

Naukowcom udało się stworzyć kohortę na podstawie prac, które już wykonywali wraz z badaczami z Danii. Kraj ten posiada krajowy rejestr obejmujący zarówno kobiety chore na RZS, jak i te w wieku rozrodczym. Dzięki temu mogli kontaktować się z kobietami w sprawie zamiarów zajścia w ciążę i tworzyć kohortę do tego badania.

Do badania włączono zdrowe kobiety oraz chore na RZS z Danii, które planowały zajść w ciążę, i prospektywnie je obserwowano.

Naukowcy przeanalizowali różnice genetyczne poprzez sekwencjonowanie RNA przed ciążą od 19 kobiet chorych na RZS i 13 zdrowych kobiet. Spośród 19 chorych na RZS u 14 aktywność choroby spadła w czasie ciąży, a pogorszenie wystąpiło u 5 z nich.

Badacze stwierdzili, że przed ciążą kilka genów związanych z neutrofilami ulegało znacznej nadekspresji u kobiet, u których stan RZS uległ późniejszej poprawie w czasie ciąży. Geny związane z komórkami B ulegały silnej ekspresji u kobiet, których stan się pogorszył. Dr Jawaheer dodała, że podwyższonego poziomu genów związanych z komórkami B nie zaobserwowano w grupie, której stan poprawił się w czasie ciąży. Porównano także próbki krwi z próbkami krwi kobiet z grupy kontrolnej, które nie cierpiały na RZS.

– Porównania ze zdrowymi kobietami wykazały, że sygnatura komórek B była specyficzna dla kobiet z zaostrzeniem RZS. Zatem na etapie przed ciążą obie grupy kobiet chorych na RZS znacznie różniły się od siebie pod względem funkcji komórek B – wyjaśnili badacze.

Dr Jawaheer zauważyła, że prawie wszystkie kobiety w kohorcie chore na RZS stwierdziły, że boją się przyjmować leki w czasie ciąży, nawet jeśli leki, które biorą, są uważane za bezpieczne.

– Gdybyśmy mogli wiarygodnie przewidzieć, u kogo stan się poprawi, to te kobiety nie musiałyby się bać – powiedziała, dodając, że mogłyby one przerwać przyjmowanie leków, gdyby wiedziały, że ich stan ulegnie naturalnej poprawie.

– Kobiety, u których przewiduje się pogorszenie, mogłyby wówczas współpracować ze swoim reumatologiem, aby uzyskać leczenie zapobiegające pogorszeniu się stanu zdrowia. Leczenie mogłoby skoncentrować się tylko na tej grupie – powiedziała dr Jawaheer, dodając, że planowane jest wielkie badanie kohortowe w USA dla „ostatecznego poparcia wniosków z obecnego badania”.

Opracowanie: Marek Meissner