HbA1c we wczesnej ciąży cennym uzupełnieniem OGTT

Większość aktualnych wytycznych zaleca wykonanie doustnego testu tolerancji glukozy w 24.–28. tygodniu ciąży. Badanie to jest jednak uciążliwe, długotrwałe i wymagające kilku wkłuć, stąd podjęto próbę opracowania pewnego uzupełnienia − prostszej i skutecznej strategii pozwalającej na redukcję konieczności wykonywania OGTT. Wyniki zaprezentowano w „The Lancet Diabetes & Endocrinology”.

Cukrzyca ciążowa (GDM) jest najczęstszym powikłaniem tego stanu, która wiąże się z powikłaniami u potomstwa i matki. W badaniach przesiewowych i diagnostyce GDM powszechnie stosuje się test doustnego obciążenia glukozą w 24.-28. tygodniu ciąży; wyjątek stanowią zalecenia z Nowej Zelandii, gdzie przeprowadza się oznaczenie stężenia hemoglobiny glikowanej na wczesnym etapie ciąży.

Właśnie ta druga z wymienionych strategia została wzięta na tapet w prospektywnym badaniu STRiDE przeprowadzonego przez zespół badaczy z Wielkiej Brytanii, Indii oraz Kenii, które objęto 7174 kobiety w ciąży poniżej 16. tygodnia. Oceniono skuteczność oznaczenia HbA1c (z krwi żylnej lub włośniczkowej), samodzielnie lub jako część złożonej skali ryzyka uwzględniającej wiek, BMI i wywiad rodzinny w zakresie cukrzycy, w przewidywaniu cukrzycy ciążowej w 24.–28. tygodniu ciąży. Kluczowym drugorzędnym punktem końcowym była ocena, czy złożony wynik ryzyka we wczesnej ciąży może zmniejszyć potrzebę wykonywania OGTT. Samą cukrzycę ciążową rozpoznawano na podstawie aktualnych kryteriów WHO.

Udowodniono, że we wczesnej ciąży odsetek HbA1c była niezależnie powiązany z występowaniem cukrzycy ciążowej w 24.–28. tygodniu ciąży. Złożone modele oceny ryzyka, które łączyły HbA1c żylną lub włośniczkową z wiekiem, BMI i wywiadem rodzinnym w kierunku cukrzycy, najlepiej przewidywały dodatni wynik testu OGTT w 24.-28. tygodniu ciąży. Obliczono, że dwuprogowa strategia badań przesiewowych w celu wykluczenia cukrzycy ciążowej z wykorzystaniem złożonej skali ryzyka we wczesnej ciąży mogłaby zmniejszyć zapotrzebowanie na OGTT o 50–64 proc.

Jak widać, oznaczenie HbA1c na wczesnym etapie ciąży umożliwia osobom z grupy najwyższego ryzyka wczesną interwencję i znacznie zmniejsza potrzebę wykonywania OGTT. Póki co nie wydaje się, by ta strategia całkowicie zmieniła standardy postępowania, stanowi jednak bardzo cenne uzupełnienie już istniejących.