Metotreksat w leczeniu ciąży ektopowej

Ciąża ektopowa występuje w około 1,3-2,4% przypadków; obecnie, mimo wczesnej diagnostyki i leczenia, jest ona przyczyną 4-10% zgonów w czasie ciąży. Standardem leczenia pozostaje laparoskopia oraz podawanie metotreksatu; na łamach American Journal of Obstetrics & Gynecology ukazała się metaanaliza dostarczająca odpowiedzi, który schemat dawkowania MTX wykazuje się większą skutecznością.

Protokół jednodawkowy polega na domięśniowym podaniu 50 mg metotreksatu na m2 powierzchni ciała. Stężenie β-hCG oznacza się w 4. i 7. dniu leczenia; jeżeli w 7. dniu terapii stężenie spadnie o mniej niż 15% należy podać kolejną dawkę leku. W odróżnieniu od schematu wielodawkowego nie wymaga suplementacji kwasu folinowego. Schemat dwudawkowy opiera się na stosowaniu metotreksatu w dawce 50 mg/m2 powierzchni ciała dwukrotnie (dni 0. i 4.). Oznaczenia β-hCG dokonuje się w 4. i 7. dniu; brak spadku o minimum 15% przy stabilnym obrazie klinicznym jest wskazaniem do zastosowania kolejnej dawki w 7. dniu leczenia.
Naukowcy z University of Pensylvania dokonali metaanalizy i wykazali, że stosowanie schematu oparty o dwie dawki MTX wiąże się z większą szansą na sukces terapeutyczny w porównaniu z terapią jednodawkową (OR 1,84); ponadto jest on najbardziej efektywny w grupie kobiet z wysokim wyjściowym stężeniem β-hCG (OR 3,23). Pojawiły się sugestie dotyczące zmniejszonej częstości pęknięcia jajowodu w grupie kobiet leczonej schematem dwudawkowym, jednak wynik ten okazał się nieistotny statystycznie. Za schematem dwudawkowym przemawia także krótszy o około 8 dni okres follow-up. Na niekorzyść schematu dwudawkowego przemawia wyższa częstość działań niepożądanych (OR 1,53).