Nawet jeden papieros wpływa na zaburzenia hormonalne u kobiet

– Nikotyna hamuje produkcję estrogenu u kobiet. Jesteśmy zaskoczeni, że ten efekt występuje nawet pod wpływem pojedynczej dawki nikotyny, odpowiadającej dawce z jednego papierosa – skomentowała główna autorka pracy, prof. Erika Comasco.

Dawka nikotyny odpowiadająca jej ilości w pojedynczym papierosie blokuje produkcję estrogenów w mózgu kobiety – zaobserwowali badacze szwedzcy. Ich zdaniem niewykluczone, że wpływa to w jakiś sposób na to, iż kobietom trudniej rzucić nałóg nikotynowy.

Wyniki tej pracy zostały zaprezentowane na 35. Kongresie Europejskiego Kolegium Neuropsychofarmakologii, który odbył się od 15 do 18 października w Wiedniu.

Naukowcy z Uniwersytetu w Uppsali w Szwecji prowadzili badania na małej grupie 10 zdrowych kobiet. Podano im donosowo dawkę nikotyny, która odpowiadała dawce obecnej w jednym papierosie. Jednocześnie wstrzyknięto im radioaktywny wskaźnik połączony z cząsteczką przyłączającą się do aromatazy – enzymu określanego też jako syntaza estrogenu. Aromataza odpowiada za syntezę tego hormonu płciowego.

Aromataza produkowana jest nie tylko w jajnikach, lecz również w komórkach skóry i w różnych rejonach mózgu, w tym w podwzgórzu, hipokampie, ciele migdałowatym. Z badań – opublikowanych m.in. na łamach „Journal of Comparative Physiology A” w 2018 r. – wynika, że może ona wpływać na funkcjonowanie mózgu u kobiet, a także regulować różne zachowania.

Szwedzcy naukowcy wykorzystali metody obrazowania mózgu, w tym rezonans magnetyczny (MRI) oraz pozytonową tomografię emisyjną (PET), do śledzenia obecności aromatazy w mózgu pacjentek. Okazało się, że już pojedyncza dawka nikotyny zredukowała ilość aromatazy w mózgu. Efekt ten dotyczył wzgórza, które jest częścią układu limbicznego, odpowiedzialnego za reakcje emocjonalne i zachowania.

– Po raz pierwszy zaobserwowaliśmy, że nikotyna wygasza w mózgu mechanizm odpowiedzialny za produkcję estrogenu u kobiet. Jesteśmy zaskoczeni, że ten efekt występuje nawet pod wpływem pojedynczej dawki nikotyny, odpowiadającej dawce z jednego papierosa, co pokazuje, jak silny wpływ ma palenie na kobiecy mózg – skomentowała główna autorka pracy, prof. Erika Comasco.

Badaczka zaznaczyła, że odkrycie jej zespołu jest wstępne. Naukowcy wciąż nie mają pewności, jak to wpływa na zachowanie czy zdolności poznawcze kobiet. Jak zauważyła Comasco, wiadomo jedynie, że nikotyna oddziałuje na ten obszar mózgu i że jest to obszar, na który wpływają też inne substancje uzależniające.

Badaczka przypomniała, że kobiety i mężczyźni reagują w odmienny sposób na nikotynę. Panie są bardziej oporne na działanie nikotynowej terapii zastępczej i mają większą skłonność, by wrócić do nałogu nikotynowego podczas terapii odwykowej. Są też bardziej narażone na choroby związane z paleniem, w tym raka płuca czy zawały serca. Biologiczne podłoże tych różnic nie jest jednak znane.

– Musimy teraz lepiej zrozumieć, czy wpływ nikotyny na układ hormonalny ma tu jakieś znaczenie – podkreśliła Comasco.

Zaznaczyła zarazem, że badanie jej zespołu zostało przeprowadzone na zbyt małej grupie kobiet. – Potrzebujemy większej grupy, by potwierdzić nasze odkrycie. Niemniej jednak wniosek jest taki, że nikotyna różnorodnie wpływa na mózg, w tym na produkcję w nim hormonów płciowych, jak np. estrogen – powiedziała.