Powikłana ciąża zagraża zdrowiu kobiety w przyszłości

Kobiety, które w ciąży doświadczyły poważnych powikłań, zwłaszcza wynikających z zaburzeń implantacji i niewydolności łożyska, są zagrożone wystąpieniem różnego rodzaju problemów zdrowotnych w przyszłości – takie wnioski opublikowali naukowcy w czasopiśmie „JAMA Internal Medicine”.

Opublikowane w czasopiśmie „JAMA Internal Medicine” badanie wykazało, że u kobiet, które doświadczyły poważnych powikłań w czasie ciąży, występuje zwiększone ryzyko przedwczesnej śmierci utrzymujące się przez ponad 40 lat.  Naukowcy odnotowali nawet 2,5-krotnie większe ryzyko zgonu z powodu chorób układu krążenia w porównaniu z kobietami, u których nie wystąpiły poważne powikłania: przedwczesny poród, urodzenie dziecka o masie za niskiej w stosunku do wieku ciążowego, cukrzyca ciążowa, stan przedrzucawkowy lub inne zaburzenia związane z nadciśnieniem tętniczym.

Problemy w ciąży mogą prowadzić do niewielkich zmian fizjologicznych, takich jak zapalenie lub inne nieprawidłowości w małych naczyniach krwionośnych, które początkowo są trudne do wykrycia. – Zmiany te mogą utrzymywać się lub postępować po ciąży, ostatecznie prowadząc do innych problemów zdrowotnych, których pojawienie się może zająć lata, a nawet dziesięciolecia – wyjaśnia autorka badania prof. Casey Crump z Wydziału Medycyny Rodzinnej i Zdrowia Społeczności w UTHealth Houston.

Poród przedwczesny – wyższe ryzyko zgonu z powodu chorób układu oddechowego

U kobiet, które urodziły przedwcześnie lub które urodziły dzieci z niską masą urodzeniową, ryzyko zgonu z powodu chorób układu oddechowego było ponad dwukrotnie wyższe, a ryzyko zgonu z powodu nowotworu podwyższone 1,2-krotnie. Ryzyko śmierci z powodu cukrzycy było ponad dwukrotnie wyższe u kobiet z porodem przedwczesnym lub stanem przedrzucawkowym i 25-krotnie wyższe u kobiet z cukrzycą ciążową.

– Przebycie swoistych powikłań ciąży może pozostawić po sobie piętno na zdrowiu kobiety na całe jej życie. Szczególnie istotne są w tym aspekcie powikłania wynikające z zaburzeń implantacji i niewydolności łożyska. Nieprawidłowo tworzące się łożysko, które nie jest adekwatnie utlenowane, zaczyna wytwarzać szkodliwe substancje, które przedostają się do krążenia kobiety ciężarnej – tłumaczy prof. dr hab. Katarzyna Kosińska-Kaczyńska, profesor CMKP, kierownik Kliniki Położnictwa, Perinatologii i Neonatologii w Szpitalu Bielańskim.

Chociaż patologia dotyczy łożyska, objawy chorobowe zaczyna prezentować kobieta.  – Te szkodliwe substancje mają działanie uszkadzające naczynia krwionośne, co w trakcie ciąży może doprowadzić do rozwoju nadciśnienia tętniczego, obrzęków, uszkodzenia nerek, wątroby czy serca. Mimo że jeszcze kilkadziesiąt lat temu nie była znana etiologia tego zjawiska, stara nazwa stanu przedzucawkowego, czyli „zatrucie ciążowe”, dobrze odzwierciedlała patologię – mówi specjalistka.

Otyłe kobiety w ciąży a ryzyko powikłań Przybieranie na wadze w czasie ciąży powinno być u otyłych kobiet mniejsze, niż się zaleca, i nie musi przekraczać 5 kg, by uniknąć powikłań – wynika z najnowszych badań. Przytyć powinny jedynie matki z prawidłową masą ciała lub te z nadwagą.

„Zatrucie ciążowe” – adekwatna nazwa

Wydzielanie substancji szkodliwych przez łożysko kończy się wraz z porodem, ale już samo narażenie organizmu kobiety ciężarnej na wpływ łożyskowych czynników uszkadzających naczynia krwionośne pozostawia po sobie długotrwałe dysfunkcje układu krążenia. 

– Skutkuje to zwiększeniem ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych w dalszym życiu kobiety, w tym zawału, udaru czy nawet śmierci. Każda pacjentka doświadczająca wspomnianych powikłań ciąży powinna zostać skierowana do dalszej opieki w poradni kardiologicznej – zaleca prof. Kosińska-Kaczyńska.

Zalecana jest ścisła obserwacja

Zdaniem specjalistów ciąża stanowi doskonałą okazję do zidentyfikowania kobiet wysokiego ryzyka i rozpoczęcia interwencji na wcześniejszym etapie życia, zanim rozwiną się inne problemy zdrowotne. 

– Kobiety, u których wystąpiły niekorzystne skutki ciąży, wymagają ścisłej obserwacji u lekarza pierwszego kontaktu, zaczynając wkrótce po porodzie, w celu regularnej opieki profilaktycznej, która pomoże zmniejszyć to ryzyko i chronić ich długoterminowe zdrowie – zwraca uwagę prof. Casey Crump.

Ciąża, mimo że jest stanem fizjologicznym, ma ogromny wpływ na funkcjonowanie organizmu kobiety.  – Od pierwszych tygodni zachodzą w nim kluczowe zmiany, pozwalające na rozwój i utrzymanie ciąży, a następnie odbycie porodu. Niestety w przypadku występowania niektórych powikłań zmiany te nie są już jedynie odbiciem procesów fizjologicznych, a ich konsekwencje zostają obecne na całe życie kobiety – dodaje ginekolog.

Badacze zastrzegają: nie oznacza to, że sama ciąża powoduje lub bezpośrednio zwiększa ryzyko tych długotrwałych powikłań.  - Ciąża to test skrajnych warunków, który może ujawnić predyspozycje do pewnych chorób w późniejszym życiu. Ciąża jest wspierana przez łożysko, które wytwarza hormony i potrzebuje dopływu krwi, aby prawidłowo wykonywać swoją pracę. To, jak organizm matki reaguje na hormony i układ naczyniowy wytwarzany przez łożysko, jest wczesnym prognostykiem tego, co może jej grozić w przyszłości – tłumaczą naukowcy.