RPO wystąpił do ministra zdrowia w sprawie opieki okołoporodowej

– Podczas pandemii COVID-19 w publicznych szpitalach nie są przestrzegane prawa pacjentek korzystających ze świadczeń zdrowotnych związanych z porodem – napisał w piśmie do ministra zdrowia Marcin Wiącek, rzecznik praw obywatelskich.

Jak zaznacza w swojej interpelacji Marcin Wiącek, z obywatelskich sygnałów napływających do BRPO oraz raportu Fundacji Rodzić po Ludzku wynika, że w publicznych szpitalach nie są przestrzegane prawa pacjentek korzystających ze świadczeń zdrowotnych w związku z porodem podczas pandemii COVID-19.

W czasie pandemii wyłoniły się problemy z ograniczaniem dostępu do świadczeń zdrowotnych dla kobiet w ciąży. Najpoważniejsze to:
– proponowanie teleporady zamiast wizyty w przychodni,
– odwoływanie części wizyt,
– utrudnienia kontaktów z przychodnią lub zapisania się do określonego lekarza, wydłużenie czasu oczekiwania na wizytę,
– zawieszenie działania oddziału położniczego.

Obawy RPO budzą doświadczenia kobiet rodzących oraz personelu medycznego przedstawione w raporcie Fundacji, które znacząco odbiegały od standardów.

Kobiety rodzące naturalnie skarżyły się na znaczne ograniczenie możliwości obecności osoby towarzyszącej podczas porodu. Nadużywano możliwości kończenia cięciem cesarskim porodów pacjentek zakażonych COVID-19 lub o to podejrzewanych. W wielu szpitalach wymuszano na rodzących noszenie maski w każdej z faz porodu. Gwarantowany dostęp kobiety w czasie fizjologicznego porodu do picia i jedzenia nie był w pełni zapewniony. Rzadko mogły zmieniać pozycję. A nacięcie krocza to jedna z interwencji, które powinny być wykonywane tylko w uzasadnionych medycznie przypadkach.

O tych problemach Marcin Wiącek sygnalizował ministrowi zdrowia w grudniu 2021 r.

Jak wskazuje RPO art. 68 konstytucji nakłada na władze obowiązek zapewnienia obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych, a w stosunku m.in. do kobiet ciężarnych i dzieci – obowiązek zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej. Warunki i zakres świadczeń określa ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

W obszernej odpowiedzi z 20 stycznia 2022 r. resort zdrowia napisał, że raport jest mu znany.

Eksperci w raporcie stwierdzili także, że „w porównaniu z danymi sprzed pandemii (Raport o doświadczeniach kobiet rodzących w latach 2017–2018) wyraźnie widać, że z roku na rok w szpitalach i na oddziałach położniczych Standard jest coraz lepiej realizowany. Analizując badania z ostatnich 10 lat, wyniki kontroli i monitoringów przeprowadzanych przez Fundację Rodzić po Ludzku, zaobserwowano, że Standard jest powoli wdrażany. Proces ten na pewno został zahamowany przez pandemię, która postawiła przed szpitalami i personelem medycznym wiele nowych wyzwań. Jednak jak pokazuje badanie z czasu pandemii COVID-19, nawet tak kryzysowa sytuacja nie zatrzymała procesu podnoszenia jakości opieki okołoporodowej w tych obszarach, które zostały zapisane w Standardzie i na które w ostatnich latach również Fundacja kładła szczególny nacisk. Mimo pandemii poprawia się komunikacja z kobietami, wsparcie w karmieniu piersią, zapewnienie nieprzerwanego dwugodzinnego kontaktu skóra do skóry, prawa do informacji i decydowania”.

W odniesieniu do wyników raportu Ministerstwo Zdrowia poinformowało o planowanym spotkaniu z przedstawicielami Fundacji Rodzić po Ludzku w celu omówienia możliwych działań i rekomendacji zaproponowanych w tym dokumencie. Teraz RPO pyta MZ o rezultaty tego spotkania i ewentualnie podjęte działania.