Komisja Europejska apeluje do państw członkowskich: przygotujcie się na jesień i zimę

Komisja proponuje konkretne środki służące temu, aby w nadchodzącym sezonie jesienno-zimowym uniknąć gwałtownego wzrostu liczby zachorowań na COVID-19.

Komisja wzywa państwa członkowskie do wdrożenia niezbędnych strategii i struktur – m.in. w zakresie szczepień i nadzoru nad COVID-19 – które pozwoliłyby im szybko i konsekwentnie reagować na przyszłe ogniska pandemii. Głównym celem zaproponowanych działań jest większe upowszechnienie szczepień, m.in. nowymi i dostosowanymi szczepionkami, oraz zapewnienie wszystkim obywatelom skutecznej ochrony.

Wiceprzewodniczący ds. promowania europejskiego stylu życia Margaritis Schinas oświadczył: – Ostatnie dwa lata pokazały, że jesienią i zimą UE musi być gotowa na walkę z kolejną falą COVID-19. To, co zrobimy teraz, w znacznym stopniu zdecyduje o dalszym przebiegu pandemii i o tym, jaki poziom odporności uda się osiągnąć wśród ludności. Państwa członkowskie powinny nadal koordynować w skali całej UE swoje działania przygotowawcze w obliczu kolejnej fali oraz dalsze wprowadzanie programów szczepień. Jeśli podejmiemy działania już dziś, złagodzimy presję na systemy opieki zdrowotnej, zakłócenia gospodarki i wyzwania stojące przed społeczeństwem w przyszłości.

Stella Kyriakides, komisarz ds. zdrowia i bezpieczeństwa żywności, stwierdziła: – Pandemia trwa nadal. Musimy działać już teraz, działać wspólnie, w sposób skoordynowany i konsekwentny, aby uniknąć kolejnego wzrostu liczby poważnych zachorowań na COVID-19. W tym celu istotne jest, aby wszystkie państwa członkowskie, w ramach gotowości na jesień i zimę, posiadały rzetelne strategie szczepień, m.in. aby były gotowe do wprowadzenia nowo dopuszczonych do obrotu, odpowiednio dostosowanych szczepionek przypominających. Zniwelowanie luk we wskaźnikach zaszczepienia powinno być najwyższym priorytetem. Ponadto konieczne jest ustanowienie odpornych systemów nadzoru w celu monitorowania rozwoju wirusa, opracowanie strategii ponownego wprowadzania w razie potrzeby skutecznych środków ochrony zdrowia publicznego oraz wzmocnienie zdolności systemów opieki zdrowotnej. Mówiąc wprost – musimy być gotowi na kolejny trudny sezon.

Główne działania w zakresie szczepień przeciwko COVID-19

Najważniejsze działania, które zdaniem Komisji Europejskiej powinny podjąć państwa członkowskie, to:
• Zwiększenie wskaźnika zaszczepienia – zarówno cyklem szczepień pierwotnych, jak i pierwszą dawką przypominającą – wśród kwalifikujących się osób. Jest to szczególnie ważne w grupach ludności bardziej zagrożonych poważnym przebiegiem choroby oraz w państwach o niższym wskaźniku zaszczepienia.
• Priorytetowe traktowanie szczepienia dodatkową dawką przypominającą wśród określonych grup ludności, szczególnie osób powyżej 60. roku życia oraz innych kwalifikujących się osób w każdym wieku, zagrożonych poważnym przebiegiem choroby.
• Połączenie kampanii szczepień przeciwko COVID-19 i grypie. Uzupełnienie szczepień regularnie aktualizowanym, jasnym przekazem informacyjnym uwzględniającym rozwój sytuacji epidemiologicznej oraz spostrzeżenia na temat zachowań i opinii społecznych.
• Zapewnienie jasnego informowania obywateli o korzyściach wynikających ze szczepień.

1 września, na podstawie zalecenia Europejskiej Agencji Leków, Komisja Europejska zatwierdziła w UE dostosowane szczepionki przeciwko wariantowi omikron opracowane przez firmy BioNTech-Pfizer i Moderna. Inne środki, które należy podjąć w związku z pojawieniem się nowych i dostosowanych szczepionek przeciwko COVID-19, to na przykład:
• Opracowanie krajowych strategii szczepień precyzujących, które spośród nowych szczepionek – w tym nowych i dostosowanych – należy podawać poszczególnym grupom ludności, przy czym należy brać pod uwagę ewentualne pojawianie się nowych wariantów, uwzględniając wytyczne, które zostaną wkrótce wydane przez Europejską Agencję Leków i Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób.
• Zapewnienie wystarczających zdolności logistycznych do prowadzenia szczepień natychmiast po dostarczeniu nowych i dostosowanych szczepionek.

Inne działania poza szczepieniami

Nadzór nad wirusami chorób układu oddechowego, m.in. grypy i COVID-19, ma zasadnicze znaczenie dla lepszego zrozumienia, w jaki sposób wirusy się rozprzestrzeniają i zmieniają.

W zależności od sytuacji epidemiologicznej kluczową częścią zestawu narzędzi, jakim dysponują państwa członkowskie, są nadal interwencje niefarmaceutyczne, na przykład noszenie masek lub limity wielkości zgromadzeń w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się wirusa. Ważne jest, aby wszystkie państwa członkowskie były gotowe do ponownego wprowadzenia środków ochrony zdrowia publicznego opartych na jasno określonych wartościach progowych. Wszelkie środki wdrażane w szkołach powinny być dostosowane do środowiska edukacyjnego i grupy wiekowej i ograniczać się do koniecznego minimum, tak aby nie zakłócały procesu edukacyjnego.

W komunikacie podkreślono również znaczenie sprawnych systemów ochrony zdrowia i ich zdolności we wszystkich państwach członkowskich. Gotowość systemów opieki zdrowotnej do radzenia sobie z epidemiami chorób zakaźnych i wstrząsami innego rodzaju musi się poprawić. Należy również podjąć dalsze działania na rzecz dobrego stanu zdrowia psychicznego pracowników służby zdrowia i ogółu społeczeństwa.

Państwa członkowskie zachęca się także do połączenia sił w celu zebrania aktualnych dowodów na temat przewlekłego COVID-19 oraz do poprawy wyszkolenia pracowników służby zdrowia w celu łatwiejszego rozpoznawania zespołu post-COVID-19, szczególnie w podstawowej opiece zdrowotnej.

Ponadto bardzo istotne jest dalsze działanie na rzecz ułatwienia swobodnego przepływu w UE – zarówno osób, jak i towarów – podczas pandemii COVID-19. Co się tyczy przyjazdów spoza UE, komisja zamierza wkrótce zaproponować zmianę odnośnego zalecenia rady w celu uwzględnienia zmienionej sytuacji epidemiologicznej, zwiększenia wskaźników zaszczepienia na świecie oraz zmian wymogów dotyczących wjazdu w państwach członkowskich.

Wreszcie aby położyć kres pandemii, koniecznie należy nadal wspierać zwalczanie COVID-19 w skali globalnej. UE będzie nadal współpracować z partnerami międzynarodowymi, aby zapewnić szybkie opracowywanie, upowszechnianie i sprawiedliwą dystrybucję szczepionek na całym świecie.

Kontekst

Letnia fala COVID-19 wywołana przez warianty omikron BA.4 i BA.5 dowiodła, że pandemia nie minęła – wirus nadal rozprzestrzenia się w Europie i poza nią. Wszystkie państwa członkowskie zniosły większość obostrzeń, a ich ludność jest zmęczona pandemią, co może prowadzić do zmian w zachowaniu.

Ułatwia to wirusowi szybkie rozprzestrzenianie się w UE, co z kolei sprzyja pojawianiu się nowych wariantów, które mogą przełamywać odporność, łatwiej się rozprzestrzeniać lub powodować poważniejszy przebieg choroby. Istnieje zatem ryzyko, że dotychczasowe sukcesy w zwalczaniu pandemii – okupione sporymi kosztami – mogą zostać zaprzepaszczone, jeżeli stracimy kontrolę nad wirusem i nie zapobiegniemy dalszym zakażeniom.