Polacy zbadali, komu najbardziej zagrażają psychiczne i neurologiczne skutki pandemii

Pionierskie międzyuczelniane badanie dotyczące zaburzeń u osób najbardziej narażonych na pogorszenie stanu zdrowia z powodu pandemii COVID-19 przeprowadzili naukowcy z SUM. Wskazali grupy, które najczęściej cierpią z powodu m.in. zwiększonego poziomu lęku, depresji, bólów głowy i bólów ustno-twarzowych.

Badanie przeprowadzono w pierwszych miesiącach pandemii - marcu i kwietniu 2020 r. Sami badani mówili, jakie dolegliwości im towarzyszą, a te wskazywane najczęściej okazały się charakterystyczne dla osób żyjących w dużym stresie i poczuciu zagrożenia.

Zaproszenia do udziału w badaniu skierowano do reprezentatywnej grupy Europejczyków i mieszkańców Ameryki Północnej, za pośrednictwem popularnego amerykańskiego agregatora treści - platformy Reddit oraz jej lokalnych i europejskich odpowiedników. Pojawił się w działach dotyczących SARS-CoV-2. Udział w internetowym badaniu wzięły 1642 osoby, które nie chorowały na COVID-19. Zbieranie odpowiedzi trwało trzy dni. Następnie naukowcy zebrany materiał poddali analizie.

Prof. Robert Pudlo i dr Gniewko Więckiewicz, psychiatrzy z Katedry i Oddziału Klinicznego Psychiatrii w Tarnowskich Górach SUM, są współtwórcami tego pionierskiego badania. Wykorzystano w nim tzw. uczenie maszynowe, jeden z obszarów sztucznej inteligencji. To narzędzie posłużyło do automatycznego określenia grup ryzyka chorób psychicznych w Europie oraz w Ameryce Północnej.

– Do badania wykorzystaliśmy autorski kwestionariusz socjodemograficzny, szpitalną skalę lęku i depresji (HADS), kwestionariusz oceny niepełnosprawności migrenowej (MIDAS) oraz listę kontrolną zachowania w jamie ustnej (OBC), a wyniki zostały opracowane poprzez specjalne algorytmy, które najpierw „nauczyły się” problemu, z którym się mierzymy, a później powiedziały nam, jakie grupy są najbardziej narażone na pogorszenie stanu zdrowia w związku z pandemią COVID-19, abyśmy mogli do tych osób dotrzeć z wczesną pomocą – powiedział dr Gniewko Więckiewicz.

Z tej analizy wyłonił się obraz przeciętnego pacjenta narażonego na zachorowanie na COVID-19, cierpiącego wskutek pandemii nie tylko na zwiększony poziom lęku, depresję, ale także bóle głowy i nietypowe bóle jamy ustnej, czyli bóle ustno-twarzowe i zaburzenia skroniowo-żuchwowe. Najbardziej doświadczoną tymi dolegliwościami grupą okazały się kobiety w wieku poniżej 28,5 lat, Europejki, ze średnim wykształceniem, samotne.

– To potężna grupa niezwykle istotna z punktu widzenia zarówno systemu zdrowia (...), ale też ze społecznego punktu widzenia, bo problemy zdrowotne mogą znacznie ograniczyć ich funkcjonowanie w każdym aspekcie życia, zarówno zawodowym, jak i prywatnym – dodał dr Więckiewicz.

Starsi uczestnicy odczuwali mniejsze problemy z powodu migreny i mniej lęku. Poza tym we wszystkich grupach wiekowych kobiety bardziej niż mężczyźni skarżyły się na doskwierające im dolegliwości.

Badanie powstało dzięki zaangażowaniu multidyscyplinarnego zespołu składającego się z naukowców z Polskiej Akademii Nauk, Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu oraz Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

– Dzięki międzyuczelnianej współpracy użyliśmy metodologii, która pozwala na wczesne wykrycie grup ryzyka w wielu problemach zdrowia publicznego i wprowadzenie celowanej i odpowiednio wczesnej interwencji, co będzie miało pozytywne przełożenie się na stan zdrowia całej populacji. Pandemia COVID-19 przeminie, a na nowe problemy populacyjne będziemy mogli reagować w szybszy i w nowatorski sposób – podsumował dr Więckiewicz.

Artykuł na temat badań został opublikowany w czasopiśmie naukowym „Scientific Reports".