Analiza publikowania wyników badań klinicznych szczepionek

Wybiórcze publikowanie wyników badań klinicznych jest istotnym problemem współczesnej medycyny [1,2]. W zasadniczy sposób wpływa na wiedzę o realnej skuteczności badanych interwencji, marnuje zainwestowane przez społeczeństwo środki i ryzyko poniesione przez pacjentów. W 2013 r. Jones i wsp. stwierdzili, że spośród 585 zarejestrowanych przed 2009 r. badań klinicznych, w których wzięło udział co najmniej 500 osób, wciąż nieopublikowane były wyniki 171 (29%) [1]. Z tego względu podejmowane są próby takiego uregulowania procesu przeprowadzania badań klinicznych, które będzie zakładało obowiązkowe publikowanie uzyskanych wyników. Manzoli i wsp. przeanalizowali pod kątem niepublikowania wyników badań dotyczące szczepień eksperymenty medyczne zarejestrowane w 7 różnych bazach danych (lata 2006-2012). Oceny opublikowania wyników dokonano za okres do lutego 2014 r. Badania dotyczyły szczepień przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego, grypie, meningokokom, pneumokokom i rotawirusom. Spośród 384 eksperymentów 85% zostało przeprowadzonych dzięki środkom z przemysłu farmaceutycznego. Łącznie zakończonych zostało 355 badań. W czasopismach opublikowano wyniki 176 z nich. Za formę publikacji uznano także zamieszczenie wyników w internetowej bazie danych; z tej opcji skorzystali badacze przeprowadzający 42 eksperymenty. Po roku od zakończenia opublikowane były wyniki uzyskane w 12% projektów, po roku – 29%, po dwóch latach – 53%, a po trzech latach – 73%. Odsetek badań, których wyniki nie zostały opublikowane, wyniósł 18%. Badania, które nie były finansowane przez przemysł farmaceutyczny czterokrotnie częściej dawały wyniki niejednoznaczne lub negatywne. Wyniki negatywne przedstawiono w 2% badań klinicznych dotyczących szczepień. Autorzy stwierdzili, że choć większość wyników badań klinicznych szczepień jest publikowana, okresy opóźnienia publikacji są długie. Z tego względu Manzoli i wsp. zaproponowali, by działania podejmowane przez środowisko naukowe koncentrowały się na przyspieszeniu upublicznienia uzyskiwanych wyników.

[1] Jones CW, Handler L, Crowell KE, i wsp. Non-publication of large randomized clinical trials: cross sectional analysis. BMJ. 2013 Oct 29;347:f6104.
[2] Turner EH1, Matthews AM, Linardatos E, i wsp. Selective publication of antidepressant trials and its influence on apparent efficacy. N Engl J Med 2008; 358(3):252-60.