Antybiotyki w stomatologii – za dużo i niepotrzebnie

Szacuje się, że około 10 proc. wszystkich recept na antybiotyki wiąże się z infekcjami zębów. Zdaniem specjalistów ich wystawianie nie zawsze jest zasadne. Stomatologia jest dziedziną, w której antybiotyki przepisuje się najczęściej i niepotrzebnie.

Jesteśmy jednym z niechlubnych liderów

Polska jest krajem, w którym mocno nadużywa się antybiotyków – wynika z raportu Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) przygotowanego we współpracy z Europejskim Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób, Europejskim Urzędem ds. Bezpieczeństwa Żywności i Europejską Agencją Leków. Podczas gdy w krajach UE/EOG średnio zużywa się 16,4 dobowych dawek (DDD) antybiotyków na 1000 mieszkańców dziennie, w Polsce – 22 dawki.

Tymczasem ich nadużywanie i niewłaściwe stosowanie prowadzą do antybiotykooporności, z powodu której na świecie umiera 2 mln osób, a zdaniem specjalistów – jeśli rynek farmaceutyczny nie poradzi sobie z mutowaniem bakterii – do 2050 r. liczba ta wzrośnie do 10 mln osób rocznie!

W Polsce liczbę wieloopornych zakażeń szacuje się na 300–500 tys. Roczne koszty bezpośrednie ponoszone przez świadczeniodawców w związku z przedłużeniem hospitalizacji z powodu zakażeń ocenia się na około 800 mln zł – wynika z opublikowanego w 2019 r. raportu Najwyższej Izby Kontroli.

Ograniczenie stosowania antybiotyków to wymierne korzyściW krajach, w których mniej stosowano antybiotyki, zarówno u ludzi, jak i w hodowli zwierząt, zaobserwowano zmniejszenie liczby bakterii opornych na nie.

Rośnie antybiotykooporność

Polskie Towarzystwo Stomatologiczne już w 2019 roku w specjalnym komunikacie przyznało, że „antybiotyki w stomatologii są bardzo nadużywane, a ponieważ jednocześnie obserwuje się gwałtownie narastającą oporność bakterii na antybiotyki, należy uznać, że lekarze dentyści są współodpowiedzialni za ten jeden z największych problemów współczesnej medycyny”.

W Rekomendacjach Grupy Roboczej Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego i Narodowego Programu Ochrony Antybiotyków w zakresie stosowania antybiotyków w stomatologii czytamy, że „podanie antybiotyku może mieć na celu albo zapobieganie zakażeniom miejsca operowanego czy zakażeniom odległym (profilaktyka antybiotykowa), albo leczenie istniejącego już zakażenia, którego punkt wyjścia znajduje się w obrębie jamy ustnej”.

„Należy z całą mocą podkreślić, iż w profilaktyce zakażeń w stomatologii podstawowe znaczenie ma właściwa higiena jamy ustnej i zachowanie odpowiednich zasad aseptyki i antyseptyki okołozabiegowej, natomiast w leczeniu zakażeń zębopochodnych – miejscowe leczenie przyczynowe. Stosowanie antybiotyków nie jest substytutem któregokolwiek z powyższych postępowań” – nawołują specjaliści.

Kiedy podanie antybiotyków jest uzasadnione?

• W leczeniu ropni, którym towarzyszy gorączka, ostrego martwiczo-wrzodziejącego zapalenia dziąseł lub przyzębia czy zapalenia kości szczękowych.
• Podczas wykonywania konkretnych zabiegów, np. implantacji połączonej z przeszczepem kości.
• W przypadku ran zadanych brudnym przedmiotem.
• Podczas uszkodzeń zębów, np. w momencie, gdy dochodzi do replantacji wybitego zęba stałego.
• Profilaktycznie u pacjentów z osłabionym układem odpornościowym.