Cele reform zmierzających do zmniejszenia odszkodowań za błędy medyczne w USA
Autor: Małgosia Michalak
Data: 03.11.2014
Źródło: Mello MM, Studdert DM, Kachalia A. The Medical Liability Climate and Prospects for Reform. JAMA 2014; online ahead of print; doi:10.1001/jama.2014.10705.
Przedstawiona pod koniec października 2014 r. analiza trendów w procesach o błędy medyczne w Stanach Zjednoczonych dotknęła również kwestii nowych kierunków zmian w prawie. Zmierzają one do zmniejszenia liczby procesów sądowych w sprawach medycznych i związanych z nimi kosztów.
Mello i wsp. wyróżnili trzy główne cele tradycyjnych reform w tym zakresie:
1. Zwiększenie przeszkód we wnoszeniu takich spraw do sądu (1) może polegać: na skróceniu czasu, jaki pacjent ma na wniesienie sprawy do sądu, na wprowadzeniu niewiążącej, eksperckiej oceny przed przyjęciem sprawy przez sąd do rozpatrzenia, na wymaganiu zaświadczenia od eksperta w dziedzinie w sprawie zasadności pozwu, na wymaganiu posiadania przez biegłych tej samej specjalizacji, co pozwany, a także na ograniczeniu kwoty, którą może otrzymać jako honorarium prawnik prowadzący sprawę.
2. Odgórne ograniczenie zasądzanych kwot może polegać na wprowadzeniu limitów i uznaniu, że jeśli osoba poszkodowana uzyskała środki finansowe pokrywające jej potrzeby np. z ubezpieczenia, wtedy zmniejsza to kwotę, jaką pozwany ma przekazać.
3. Zmiana sposobu wypłacania odszkodowania i zadośćuczynienia uwzględniać może rozłożenie płatności na raty, a w przypadku, gdy kilka osób jest pozwanych w jednej sprawie, ograniczenie kwoty pobieranej od danej osoby do wartości ustalonej zależnie od ułamka odpowiedzialności w stwierdzonym błędzie.
Jednocześnie autorzy podkreślili, że mimo wysokich odszkodowań, skuteczność omawianego systemu prawnego w pełnieniu jego podstawowych funkcji, tj. przyznawaniu środków finansowych pacjentom poszkodowanym w wyniku błędu medycznego i zapobieganiu słabej jakości pracy w systemie opieki zdrowotnej, jest niewystarczająca. Wśród zyskujących w ostatnim czasie na popularności rozwiązań niestandardowych Mello i wsp. wymienili:
1. Programy zorientowane na rozwiązywanie sporów poprzez komunikację pacjenta z lekarzem. Ich skuteczność wynika z umożliwienia wymiany emocji między dwiema stronami sporu i uzyskania przez pacjenta przeprosin.
2. Obowiązkowe powiadamianie lekarza lub zakładu opieki zdrowotnej o planie złożenia pozwu z wyprzedzeniem od miesiąca do pół roku, co stwarza czas dla polubownego rozwiązania sporu.
3. Uniemożliwienie wykorzystania skierowanego przez lekarza do pacjenta oświadczenia wyrażającego żal, przyznanie się do błędu, lub przeprosiny, jako materiału dowodowego, co sprzyjałoby takiej komunikacji lekarza z pacjentem. Szczera komunikacja ma umożliwić pacjentowi uzyskanie należnych przeprosin i uznania przez lekarza popełnionego błędu.
4. Tworzenie państwowych instytucji, w których pacjent i lekarz mogą próbować polubownie rozwiązać spór. W razie niepowodzenia zgromadzone informacje nie mogą być wykorzystane jako materiał dowodowy.
5. Zamknięcie sprawy w przypadku udowodnienia przez stronę pozwaną, że działanie medyczne było zgodne z wytycznymi towarzystw naukowych. Ma to na celu promowanie opieki zdrowotnej opartej na przestrzeganiu wytycznych.
6. Prowadzenie na wczesnym etapie sprawy negocjacji między pacjentem a lekarzem przez sędziego obeznanego z tematyką medyczną.
7. Stworzenie specjalistycznego systemu prowadzenia spraw skoncentrowanego na błędach medycznych.
1. Zwiększenie przeszkód we wnoszeniu takich spraw do sądu (1) może polegać: na skróceniu czasu, jaki pacjent ma na wniesienie sprawy do sądu, na wprowadzeniu niewiążącej, eksperckiej oceny przed przyjęciem sprawy przez sąd do rozpatrzenia, na wymaganiu zaświadczenia od eksperta w dziedzinie w sprawie zasadności pozwu, na wymaganiu posiadania przez biegłych tej samej specjalizacji, co pozwany, a także na ograniczeniu kwoty, którą może otrzymać jako honorarium prawnik prowadzący sprawę.
2. Odgórne ograniczenie zasądzanych kwot może polegać na wprowadzeniu limitów i uznaniu, że jeśli osoba poszkodowana uzyskała środki finansowe pokrywające jej potrzeby np. z ubezpieczenia, wtedy zmniejsza to kwotę, jaką pozwany ma przekazać.
3. Zmiana sposobu wypłacania odszkodowania i zadośćuczynienia uwzględniać może rozłożenie płatności na raty, a w przypadku, gdy kilka osób jest pozwanych w jednej sprawie, ograniczenie kwoty pobieranej od danej osoby do wartości ustalonej zależnie od ułamka odpowiedzialności w stwierdzonym błędzie.
Jednocześnie autorzy podkreślili, że mimo wysokich odszkodowań, skuteczność omawianego systemu prawnego w pełnieniu jego podstawowych funkcji, tj. przyznawaniu środków finansowych pacjentom poszkodowanym w wyniku błędu medycznego i zapobieganiu słabej jakości pracy w systemie opieki zdrowotnej, jest niewystarczająca. Wśród zyskujących w ostatnim czasie na popularności rozwiązań niestandardowych Mello i wsp. wymienili:
1. Programy zorientowane na rozwiązywanie sporów poprzez komunikację pacjenta z lekarzem. Ich skuteczność wynika z umożliwienia wymiany emocji między dwiema stronami sporu i uzyskania przez pacjenta przeprosin.
2. Obowiązkowe powiadamianie lekarza lub zakładu opieki zdrowotnej o planie złożenia pozwu z wyprzedzeniem od miesiąca do pół roku, co stwarza czas dla polubownego rozwiązania sporu.
3. Uniemożliwienie wykorzystania skierowanego przez lekarza do pacjenta oświadczenia wyrażającego żal, przyznanie się do błędu, lub przeprosiny, jako materiału dowodowego, co sprzyjałoby takiej komunikacji lekarza z pacjentem. Szczera komunikacja ma umożliwić pacjentowi uzyskanie należnych przeprosin i uznania przez lekarza popełnionego błędu.
4. Tworzenie państwowych instytucji, w których pacjent i lekarz mogą próbować polubownie rozwiązać spór. W razie niepowodzenia zgromadzone informacje nie mogą być wykorzystane jako materiał dowodowy.
5. Zamknięcie sprawy w przypadku udowodnienia przez stronę pozwaną, że działanie medyczne było zgodne z wytycznymi towarzystw naukowych. Ma to na celu promowanie opieki zdrowotnej opartej na przestrzeganiu wytycznych.
6. Prowadzenie na wczesnym etapie sprawy negocjacji między pacjentem a lekarzem przez sędziego obeznanego z tematyką medyczną.
7. Stworzenie specjalistycznego systemu prowadzenia spraw skoncentrowanego na błędach medycznych.