Created by Freepik
Lit w wodzie pitnej chroni przed demencją?
Autor: Alicja Wesołowska
Data: 25.08.2017
Źródło: Medscape/AW
Działy:
Doniesienia naukowe
Aktualności
Odpowiednie stężenie litu w wodzie pitnej może wiązać się z mniejszym ryzykiem demencji - wykazali duńscy naukowcy. Wyniki ich prac zostały opublikowane w JAMA Psychiatry.
Naukowcy zaprojektowali duże, kontrolowane badanie populacyjne podłużne, w którym wzięto pod uwagę dane dotyczące ekspozycji na lit w duńskiej populacji. Badanie obejmowało okres 28 lat (od 1986 do 2013), pobrano próbki wody pitnej z 151 ujęć i zbadano je pod kątem stężenia litu w latach. Uzyskane dane porównano z danymi ze szpitali w całym kraju – pod uwagę wzięto diagnozy demencji w latach 1995 – 2013. W badaniu wzięto pod uwagę możliwość przemieszczania się uczestników z jednej gminy do innej, a tym samym zmiany w stężeniu litu w wodzie pitnej.
Podczas trwania badania w latach 1995-2013 u 74 100 pacjentów w wieku 50-90 lat zdiagnozowano demencję (nie brano pod uwagę osób, u których demencję zdiagnozowano przed 1995). 0,3 proc. pacjentów nie podało swojej gminy zamieszkania, podobnie jak 0,49 proc. osób z grupy kontrolnej.
W związku z tym naukowcy przeanalizowali dane od 73 731 pacjentów z demencją i 733 653 osób bez niej. Mediana wieku wynosiła 80,3 lat, rozstęp ćwiartkowy (IQR) 74,9 – 84,6 lat. Dane pochodziły od 44 760 kobiet (60,7 proc.) i 28 971 mężczyzn (39,3 proc.). 9038 uczestników (12,3 proc.) było w wieku 50-70 lat, 26 420 (35,8 proc.) w wieku 70 – 80 lat i 38 273 (51,9 proc) – 80 do 90 lat.
Średnie stężenie litu w wodzie pitnej w Danii wynosi 11,6 (6,8) µg/l, wahając się od 0,6 µg/l w zachodniej części kraju do 30,7 µg/l we wschodniej części. Naukowcy zauważyli, że jeśli chodzi o średnią ekspozycję na lit zachodzi istotna statystycznie różnica między pacjentami z demencją (mediana 11,5 µg/l; IQR, 6,5-14,9 µg/l) a pacjentami bez niej (mediana 12,2 µg/l; IQR, 7,3-16 µg/L; p< 0,001).
Gdy dane przeanalizowano przy użyciu modelu proporcjonalnego hazardu Coxa, okazało się, że ryzyko demencji zmniejszyło się wśród osób, u których średnie stężenie litu w wodzie wynosiło 10,1 µg/l i więcej w porównaniu do osób, u których wynosiła ona od 2 do 5 µg/l; ale różnica była istotna statystycznie tylko wobec osób z pierwszej grupy, u których stężenie litu wynosiło więcej niż 15 µg/l (IRR, 0,83; 95% CI, 0,81-0,85; p < 0,001).
Co ciekawe, osoby narażone na stężenie litu w granicach 5,1 - 10 µg/l miały większe ryzyko demencji (IRR, 1,22; 95% CI, 1,19-1,25; p < 0,001) niż osoby, u których to stężenie wynosiło od 2 do 5 µg/l. Ta nielinearna zależność nie zmieniła się nawet wtedy, gdy naukowcy wyeliminowali z analizy badanych, u których choćby częściowo zabrakło informacji o miejscu zamieszkania. Gdy pod uwagę wzięto wskaźnik urbanizacji miejsca zamieszkania, nietypowa zależność nadal się utrzymywała. Podobną zależność otrzymano, gdy zamiast demencji wzięto pod uwagę chorobę Alzheimera lub demencję naczyniową.
Naukowcy konkludują, że wyższa ekspozycja na lit dostarczany w wodzie pitnej może wiązać się z mniejszym ryzykiem demencji, choć związek ten jest nielinearny.
Podczas trwania badania w latach 1995-2013 u 74 100 pacjentów w wieku 50-90 lat zdiagnozowano demencję (nie brano pod uwagę osób, u których demencję zdiagnozowano przed 1995). 0,3 proc. pacjentów nie podało swojej gminy zamieszkania, podobnie jak 0,49 proc. osób z grupy kontrolnej.
W związku z tym naukowcy przeanalizowali dane od 73 731 pacjentów z demencją i 733 653 osób bez niej. Mediana wieku wynosiła 80,3 lat, rozstęp ćwiartkowy (IQR) 74,9 – 84,6 lat. Dane pochodziły od 44 760 kobiet (60,7 proc.) i 28 971 mężczyzn (39,3 proc.). 9038 uczestników (12,3 proc.) było w wieku 50-70 lat, 26 420 (35,8 proc.) w wieku 70 – 80 lat i 38 273 (51,9 proc) – 80 do 90 lat.
Średnie stężenie litu w wodzie pitnej w Danii wynosi 11,6 (6,8) µg/l, wahając się od 0,6 µg/l w zachodniej części kraju do 30,7 µg/l we wschodniej części. Naukowcy zauważyli, że jeśli chodzi o średnią ekspozycję na lit zachodzi istotna statystycznie różnica między pacjentami z demencją (mediana 11,5 µg/l; IQR, 6,5-14,9 µg/l) a pacjentami bez niej (mediana 12,2 µg/l; IQR, 7,3-16 µg/L; p< 0,001).
Gdy dane przeanalizowano przy użyciu modelu proporcjonalnego hazardu Coxa, okazało się, że ryzyko demencji zmniejszyło się wśród osób, u których średnie stężenie litu w wodzie wynosiło 10,1 µg/l i więcej w porównaniu do osób, u których wynosiła ona od 2 do 5 µg/l; ale różnica była istotna statystycznie tylko wobec osób z pierwszej grupy, u których stężenie litu wynosiło więcej niż 15 µg/l (IRR, 0,83; 95% CI, 0,81-0,85; p < 0,001).
Co ciekawe, osoby narażone na stężenie litu w granicach 5,1 - 10 µg/l miały większe ryzyko demencji (IRR, 1,22; 95% CI, 1,19-1,25; p < 0,001) niż osoby, u których to stężenie wynosiło od 2 do 5 µg/l. Ta nielinearna zależność nie zmieniła się nawet wtedy, gdy naukowcy wyeliminowali z analizy badanych, u których choćby częściowo zabrakło informacji o miejscu zamieszkania. Gdy pod uwagę wzięto wskaźnik urbanizacji miejsca zamieszkania, nietypowa zależność nadal się utrzymywała. Podobną zależność otrzymano, gdy zamiast demencji wzięto pod uwagę chorobę Alzheimera lub demencję naczyniową.
Naukowcy konkludują, że wyższa ekspozycja na lit dostarczany w wodzie pitnej może wiązać się z mniejszym ryzykiem demencji, choć związek ten jest nielinearny.
