123RF
Zdrowy 80-latek – jak umrzeć zdrowo? ►
Redaktor: Bogusz Soiński
Data: 01.11.2021
Źródło: konferencja Pułapki Codziennej Praktyki Lekarskiej
| Tagi: | Tomasz Grodzicki, geriatria |
– Zwiększyła się długość naszego życia, ale z drugiej strony przede wszystkim zyskaliśmy lata życia w zależności, w niesprawności. Ciągle nie odnieśliśmy sukcesu, jakim jest osiągnięcie bardzo zaawansowanego wieku w dobrej sprawności – zauważa prof. dr hab. n. med. Tomasz Grodzicki.
Zdrowy 80-latek – jak umrzeć zdrowo? A właściwie – rozwijając nieco kontrowersyjny tytuł – jak dożyć 90 lat w zdrowiu i sprawności?
Zastanawia się nad tym profesor Tomasz Grodzicki – specjalista w zakresie chorób wewnętrznych, geriatrii i hipertensjologii, wieloletni kierownik Katedry Chorób Wewnętrznych i Gerontologii Uniwersytetu Jagiellońskiego – Collegium Medicum oraz ordynator Oddziału Klinicznego Chorób Wewnętrznych Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie, w październiku br. odznaczony Medalem Gloria Medicinae – i przedstawia sytuację osób starszych w Polsce: strukturę osób po 60. roku życia według grup wieku, przeciętne dalsze trwanie życia, zespół słabości, niepomyślne starzenie.
– Tematyka zdrowia jest pojęciem względnym, patrzymy na nią najczęściej z perspektywy chorób. Warto jednak spojrzeć również z perspektywy niepomyślnego starzenia czy zdrowia, zwracając uwagę na inne problemy – stopień odżywienia, entuzjazm do życia. Bardzo istotne jest funkcjonowanie – możemy być zdrowi od strony typowo medycznej, będąc jednak zależnymi w zakresie podstawowych czynności życiowych, takich jak chociażby ubieranie i mycie, ale częściej w zakresie czynności złożonych, np. jeśli chodzi o korzystanie z bankowości – opowiada prof. Grodzicki.
– Kwestia wsparcia społecznego, socjalnego to szalenie istotny element niepomyślnego starzenia, który okazał się przełomowy. Warto spojrzeć na osobę starszą nie tylko z perspektywy wskaźników biologicznych, laboratoryjnych lub medycznych, ale również od strony psychologicznej czy też społecznej – podkreśla naukowiec.
Prof. Grodzicki tłumaczy, dlaczego powinniśmy szczególnie interesować się populacją osób powyżej 80. roku życia – osoby te najczęściej chorują i umierają z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego, ich liczba wzrasta – w naszym kraju stanowią ponad 1,5 miliona, są pacjentami trudnymi do leczenia. Kolejnym elementem jest wielowymiarowy zespół słabości – biologiczny, psychologiczny, społeczny, ekonomiczny. Każde zachwianie homeostazy w znacznym stopniu utrudnia funkcjonowanie, a brak rezerw wpływa na to, że infekcja, odwodnienie, stres psychiczny lub zmiana otoczenia powodują, że mimo pozornego zdrowia osoby starsze natychmiast się załamują, nie mogąc skompensować tego stresu.
– Wszyscy poszukujemy intensywnie różnych środków odmładzających, ale nie zawsze metody są zdrowe – FDA zainterweniowała niedawno, ostrzegając przed stosowaniem osocza osób młodych, które miało być panaceum na utrzymanie sprawności osób starszych – mówi ekspert. Wyjaśnia też, dlaczego starzejemy się w różnym tempie (geny, środowisko, zachowania zdrowotne), i omawia czynniki zdrowego starzenia w poszczególnych grupach wiekowych.
– Proces starzenia przebiega właściwie we wszystkich narządach. Według definicji zaproponowanej w 2017 r. w „Nature” starość jest procesem nieubłaganym i polegającym na tym, że w naszym organizmie gromadzimy różne „śmieci” – strukturalne i funkcjonalne – które powodują upośledzenie działania różnych narządów, od mózgu po mięśnie i kości. Może to przypominać sytuację, w której strajkują pracownicy zakładu oczyszczania i dochodzi do paraliżu miasta. Z drugiej strony pojawia się gotowa metoda: spróbujmy nie gromadzić „śmieci” – jest to jednak trudne i wiemy z codziennego doświadczenia, że nie jesteśmy w stanie temu zapobiec. Możemy jednak spróbować posprzątać... – obrazuje prof. Grodzicki, a później się do tego odnosi, mówiąc o stosowaniu senolityków i o usuwaniu starych komórek, które może stymulować produkcję nowych.
Struktura zgonów według przyczyn i grup wieku wskazuje, że prewencja kardiologiczna staje się bardzo istotnym wyzwaniem, by osoba starsza dożyła w pełnej sprawności i zdrowiu 90 lat. Trwają również liczne badania. Nadzieją są geroprotektory – leki, które mają opóźnić pojawianie się chorób czy wielochorobowości, oraz wydłużyć życie, poprawiając jednocześnie jego jakość.
– Badania brytyjskie jednoznacznie wskazują – zwiększyła się oczywiście długość życia zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn, ale z drugiej strony przede wszystkim zyskaliśmy lata życia w zależności, w niesprawności. Ciągle nie odnieśliśmy sukcesu, jakim jest osiągnięcie bardzo zaawansowanego wieku w dobrej sprawności – mówi specjalista.
WHO podkreśla, że nie musimy koniecznie, za wszelką cenę być zdrowi, ale powinniśmy robić to, co nam sprawia satysfakcję i przyjemność. Trzeba też pamiętać, że niezmiernie korzystny wpływ mają restrykcje dietetyczne i wysiłek fizyczny.
– Przypomnę słowa Alberta Einsteina: Z życiem jest jak z jazdą na rowerze – żeby utrzymać równowagę, trzeba ciągle się ruszać i być aktywnym – kończy prof. Tomasz Grodzicki.
Wykład „Zdrowy 80-latek – jak umrzeć zdrowo? (Jak dożyć 90 lat w zdrowiu i sprawności?)” został zaprezentowany podczas konferencji „Pułapki codziennej praktyki lekarskiej” Wydawnictwa Termedia (kierownictwo naukowe: prof. dr hab. n. med. Leszek Czupryniak).
Zastanawia się nad tym profesor Tomasz Grodzicki – specjalista w zakresie chorób wewnętrznych, geriatrii i hipertensjologii, wieloletni kierownik Katedry Chorób Wewnętrznych i Gerontologii Uniwersytetu Jagiellońskiego – Collegium Medicum oraz ordynator Oddziału Klinicznego Chorób Wewnętrznych Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie, w październiku br. odznaczony Medalem Gloria Medicinae – i przedstawia sytuację osób starszych w Polsce: strukturę osób po 60. roku życia według grup wieku, przeciętne dalsze trwanie życia, zespół słabości, niepomyślne starzenie.
– Tematyka zdrowia jest pojęciem względnym, patrzymy na nią najczęściej z perspektywy chorób. Warto jednak spojrzeć również z perspektywy niepomyślnego starzenia czy zdrowia, zwracając uwagę na inne problemy – stopień odżywienia, entuzjazm do życia. Bardzo istotne jest funkcjonowanie – możemy być zdrowi od strony typowo medycznej, będąc jednak zależnymi w zakresie podstawowych czynności życiowych, takich jak chociażby ubieranie i mycie, ale częściej w zakresie czynności złożonych, np. jeśli chodzi o korzystanie z bankowości – opowiada prof. Grodzicki.
– Kwestia wsparcia społecznego, socjalnego to szalenie istotny element niepomyślnego starzenia, który okazał się przełomowy. Warto spojrzeć na osobę starszą nie tylko z perspektywy wskaźników biologicznych, laboratoryjnych lub medycznych, ale również od strony psychologicznej czy też społecznej – podkreśla naukowiec.
Prof. Grodzicki tłumaczy, dlaczego powinniśmy szczególnie interesować się populacją osób powyżej 80. roku życia – osoby te najczęściej chorują i umierają z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego, ich liczba wzrasta – w naszym kraju stanowią ponad 1,5 miliona, są pacjentami trudnymi do leczenia. Kolejnym elementem jest wielowymiarowy zespół słabości – biologiczny, psychologiczny, społeczny, ekonomiczny. Każde zachwianie homeostazy w znacznym stopniu utrudnia funkcjonowanie, a brak rezerw wpływa na to, że infekcja, odwodnienie, stres psychiczny lub zmiana otoczenia powodują, że mimo pozornego zdrowia osoby starsze natychmiast się załamują, nie mogąc skompensować tego stresu.
– Wszyscy poszukujemy intensywnie różnych środków odmładzających, ale nie zawsze metody są zdrowe – FDA zainterweniowała niedawno, ostrzegając przed stosowaniem osocza osób młodych, które miało być panaceum na utrzymanie sprawności osób starszych – mówi ekspert. Wyjaśnia też, dlaczego starzejemy się w różnym tempie (geny, środowisko, zachowania zdrowotne), i omawia czynniki zdrowego starzenia w poszczególnych grupach wiekowych.
– Proces starzenia przebiega właściwie we wszystkich narządach. Według definicji zaproponowanej w 2017 r. w „Nature” starość jest procesem nieubłaganym i polegającym na tym, że w naszym organizmie gromadzimy różne „śmieci” – strukturalne i funkcjonalne – które powodują upośledzenie działania różnych narządów, od mózgu po mięśnie i kości. Może to przypominać sytuację, w której strajkują pracownicy zakładu oczyszczania i dochodzi do paraliżu miasta. Z drugiej strony pojawia się gotowa metoda: spróbujmy nie gromadzić „śmieci” – jest to jednak trudne i wiemy z codziennego doświadczenia, że nie jesteśmy w stanie temu zapobiec. Możemy jednak spróbować posprzątać... – obrazuje prof. Grodzicki, a później się do tego odnosi, mówiąc o stosowaniu senolityków i o usuwaniu starych komórek, które może stymulować produkcję nowych.
Struktura zgonów według przyczyn i grup wieku wskazuje, że prewencja kardiologiczna staje się bardzo istotnym wyzwaniem, by osoba starsza dożyła w pełnej sprawności i zdrowiu 90 lat. Trwają również liczne badania. Nadzieją są geroprotektory – leki, które mają opóźnić pojawianie się chorób czy wielochorobowości, oraz wydłużyć życie, poprawiając jednocześnie jego jakość.
– Badania brytyjskie jednoznacznie wskazują – zwiększyła się oczywiście długość życia zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn, ale z drugiej strony przede wszystkim zyskaliśmy lata życia w zależności, w niesprawności. Ciągle nie odnieśliśmy sukcesu, jakim jest osiągnięcie bardzo zaawansowanego wieku w dobrej sprawności – mówi specjalista.
WHO podkreśla, że nie musimy koniecznie, za wszelką cenę być zdrowi, ale powinniśmy robić to, co nam sprawia satysfakcję i przyjemność. Trzeba też pamiętać, że niezmiernie korzystny wpływ mają restrykcje dietetyczne i wysiłek fizyczny.
– Przypomnę słowa Alberta Einsteina: Z życiem jest jak z jazdą na rowerze – żeby utrzymać równowagę, trzeba ciągle się ruszać i być aktywnym – kończy prof. Tomasz Grodzicki.
Wykład „Zdrowy 80-latek – jak umrzeć zdrowo? (Jak dożyć 90 lat w zdrowiu i sprawności?)” został zaprezentowany podczas konferencji „Pułapki codziennej praktyki lekarskiej” Wydawnictwa Termedia (kierownictwo naukowe: prof. dr hab. n. med. Leszek Czupryniak).
