Czeka nas reforma orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Projekt nowelizacji ustawy, nad którym pracuje Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, zakłada takie rozwiązania, jak wprowadzenie jednolitej regulacji zasad i trybu wydawania orzeczeń lekarskich w ZUS oraz zmianę zatrudniania, wynagradzania oraz kwalifikacji wymaganych od lekarzy orzeczników.

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano informację o projekcie nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. Regulacja przewiduje reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Prace nad projektem toczą się w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Orzeczenia lekarskie wydawane w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych uprawniają m.in. do renty z powodu niezdolności do pracy, do dodatku pielęgnacyjnego czy renty socjalnej. Ponadto lekarze orzecznicy w ZUS kontrolują prawidłowość orzekania o czasowej niezdolności do pracy oraz wystawiania zaświadczeń lekarskich.

Wprowadzenie kompleksowej i jednolitej regulacji zasad i trybu wydawania orzeczeń

W rządowej informacji podkreślono, że celem zmian jest wprowadzenie kompleksowej i jednolitej regulacji zasad i trybu wydawania orzeczeń, a także kontroli orzecznictwa o czasowej niezdolności do pracy. Zastrzeżono przy tym, że regulacja nie dotyczy zmian w zakresie zasad orzekania (czyli definicji niezdolności do pracy czy niezdolności do samodzielnej egzystencji), zatem pozostają bez wpływu na określone w przepisach warunki ustalania prawa do świadczeń.

1,36 mld zł nadpłaconej składki zdrowotnej wraca do przedsiębiorcówZakład Ubezpieczeń Społecznych zwraca przedsiębiorcom nadpłacone składki na ubezpieczenie zdrowotne za 2023 r. na łączną kwotę niemal 1,36 mld zł. Płatnicy, którzy wysłali wniosek o zwrot nadpłaty, powinni go otrzymać na rachunek bankowy najpóźniej 1 sierpnia 2024 r.

Jak zwracają uwagę autorzy projektu, regulacja ma realizować też jeden z punktów umowy koalicyjnej, który dotyczy wprowadzenia zasady, że od pierwszego dnia niezdolności do pracy z powodu choroby zasiłek chorobowy wypłacany będzie z pieniędzy Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Zmiany będą dotyczyły zasad zatrudniania, wynagradzania oraz kwalifikacji lekarzy orzekających w ZUS

Ponadto planowane zmiany będą dotyczyły zasad zatrudniania, wynagradzania oraz kwalifikacji wymaganych od lekarzy orzekających w ZUS. Projekt zakłada wprowadzenie elastycznych form współpracy stosowanych w praktyce przez podmioty lecznicze.

Oznacza to, że lekarze orzecznicy będą mogli wybrać, czy chcą być zatrudnieni na podstawie umowy o pracę czy umowy cywilnoprawnej. Jednocześnie przyjęto, że główny lekarz orzecznik, naczelny lekarz ZUS oraz lekarze inspektorzy nadzoru orzecznictwa lekarskiego będą zatrudniani wyłącznie na podstawie umów o pracę.

Ministerstwo chce także, by wynagrodzenie zasadnicze orzeczników było ustalane na podobnych zasadach jak najniższe wynagrodzenia zasadnicze niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych.

Na Pomorzu ZUS cofnął zasiłki chorobowe na kwotę 1,5 mln złW pierwszym półroczu tego roku pomorskie oddziały Zakładu Ubezpieczeń Społecznych podczas kontroli zwolnień lekarskich stwierdziły nieprawidłowości dotyczące ponad 1,1 tys. przypadków. Kwota zakwestionowanych zasiłków przekroczyła 1,5 mln zł – poinformował rzecznik regionalny ZUS.

Zmiany w zakresie kwalifikacji wymaganych od lekarzy orzeczników

Projekt przewiduje także wprowadzenie zmian w zakresie kwalifikacji wymaganych od lekarzy orzeczników, czyli możliwość zatrudniania – poza specjalistami – również lekarzy nieposiadających tytułu specjalisty.

Regulacja zakłada też wprowadzenie możliwości wydawania orzeczeń w określonych rodzajach spraw przez specjalistów wykonujących samodzielne zawody medyczne. Zaproponowano, by w sprawach o rehabilitację leczniczą w ramach prewencji rentowej w zakresie profilu narządu ruchu orzeczenia mogły być wydawane przez fizjoterapeutów, a w sprawach, w których ustala się niezdolność do samodzielnej egzystencji, przez pielęgniarki i pielęgniarzy.

O tym, czy dana sprawa będzie mogła zostać skierowana do rozpatrzenia przez wymienionych specjalistów, w każdym przypadku zdecyduje główny lekarz orzecznik.

Zmiany struktury organizacyjnej orzecznictwa lekarskiego

W rządowej informacji przekazano, że projekt zakłada też zmiany struktury organizacyjnej orzecznictwa lekarskiego. Zaproponowano w nim konsolidację zadań związanych z wydawaniem orzeczeń oraz realizacją bezpośredniego nadzoru nad orzekaniem w centrach orzeczniczych, które będą tworzone w oddziałach ZUS.

Regulacja zakłada ponadto wprowadzenie jednoosobowego orzekania we wszystkich przypadkach. Zaproponowano, aby zarówno w pierwszej instancji, jak i w drugiej instancji wskutek złożenia zarzutu wadliwości lub sprzeciwu orzeczenia były wydawane jednoosobowo.

Aktualnie w pierwszej instancji orzeczenie wydawane jest jednoosobowo przez lekarza orzecznika, a w drugiej – przez komisję lekarską w składzie trzyosobowym. Zmiany mają umożliwić efektywne wykorzystanie kadr medycznych przy jedoczesnym zagwarantowaniu, jak obecnie, możliwości ponownego rozpatrzenia sprawy w postępowaniu prowadzonym przed ZUS z niezbędnymi gwarancjami bezstronności, czyli wyłączenia lekarza orzekającego w pierwszej instancji w danej sprawie od orzekania w tej sprawie w drugiej instancji.

Osobą odpowiedzialną za opracowanie projektu jest wiceminister rodziny Sebastian Gajewski. Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to III kwartał 2024 r.