Jerzy Stuhr: „Dzień życia jest wart każdych pieniędzy…”. Dyskusja o innowacjach w onkologii podczas forum w Krynicy

Podczas XXII Forum Ekonomicznego w Krynicy-Zdroju, wśród wielu ważnych tematów, znalazło się miejsce na dyskusję o innowacjach w onkologii. Dotyczyła ona rozwoju innowacyjnych terapii w walce z chorobami nowotworowymi, ich znaczenia dla ocalenia życia pacjentów, ale też efektywności kosztowej dla budżetu państwa. Po raz pierwszy wybitni polscy eksperci dyskutowali na temat możliwości wyleczenia nowotworu w przyszłości. Panel pod hasłem „Czy to, co niemożliwe dziś, stanie się możliwe” przyniósł ciekawe wnioski i rekomendacje na przyszłość.

Tematyka panelu przyciągnęła specjalistów z dziedziny onkologii i hematologii – profesorów: Wiesława Jędrzejczaka, Macieja Krzakowskiego i Krzysztofa Warzochę. Na spotkanie przybył Prezes Fundacji Watch Health Care, Krzysztof Łanda. Problemy pacjentów przedstawił Jacek Gugulski, Prezes Polskiej Koalicji Organizacji Pacjentów Onkologicznych. Natomiast George Handy z organizacji Activity for Innovation and Economic Growth dzielił się doświadczeniami płynącymi z międzynarodowej współpracy w rozwijaniu innowacyjności. Gościem specjalnym spotkania był aktor Jerzy Stuhr, zmagający się z chorobą nowotworową.
W 2008 roku zdiagnozowano około 12,7 milionów przypadków zachorowania na nowotwory złośliwe na całym świecie. Liczba ta ma wzrosnąć do 21 mln w 2030 roku W Polsce to druga pod względem liczby przyczyna zgonów. Tylko w 2009 roku na choroby nowotworowe zapadło/zachorowało ponad 138,000 osób, a liczba odnotowanych zgonów właśnie z tego powodu wynosiła 93,000. Najwięcej zachorowań notuje się u osób w wieku 50-79 lat, a w związku z procesem starzenia się społeczeństwa zagrożenie będzie narastać/wzrastać. Według prognoz Światowej Organizacji Zdrowia w 2025 roku na świecie będzie 27 000 000 zachorowań na raka. W Polsce liczba nowych przypadków sięgnie 176,000!
Okazuje się jednak, że dzięki rozwojowi nauki, zaangażowaniu lekarzy jaki i postawie pacjentów wiele zmieniło się w postępowaniu przeciwnowotworowym w ciągu ostatniej dekady.
Zwrócił na to uwagę profesor Maciej Krzakowski, konsultant krajowy w dziedzinie onkologii klinicznej, prezentując obiecujące statystyki – w skali świata od 1980 roku przewidywana długość życia osoby chorej na nowotwór wydłużyła się średnio o 3 lata. W znacznej liczbie przypadków to zasługa nowoczesnych terapii. Z kolei od 1993 do 2004 roku wskaźniki umieralności chorych na nowotwory obniżyły się istotnie, co przyniosło średni roczny spadek umieralności na choroby nowotworowe o ok. 2%.
Na przestrzeni ostatnich lat także w Polsce dokonuje się systematyczny postęp w zakresie dostępności do innowacyjnych terapii. Niektóre choroby nowotworowe, nawet w stadium zaawansowanym, można dziś skutecznie leczyć przez wiele lat. Ta sytuacja sprawia, że choroba nowotworowa zmienia swoje oblicze stając się coraz częściej już nie wyrokiem śmierci, a chorobą przewlekłą.
Profesor Wiesław Jędrzejczak podał przykład przewlekłej białaczki szpikowej. „Przed erą inhibitorów kinazy tyrozynowej zdecydowana większość umierała w przeciągu 5 lat od rozpoznania. Dziś, od momentu zdiagnozowania choroby, szacunkowa długość życia wzrosła do kilkunastu lat. Inhibitory drugiej generacji dają możliwość czasowego, lub w niektórych przypadkach całkowitego odstawienia leku. Obecnie trwają badania kliniczne, które – jeśli potwierdzą tą tezę – zrewolucjonizują leczenie chorób nowotworowych.”
Z kolei profesor Krzysztof Warzocha, nawiązując do wypowiedzi prof. Jędrzejczaka, podnióśł kwestię terapii celowanych, jako przyszlości leczenia pacjentów z chorobami nowotworowymi. Nowoczesne terapie opierają się na identyfikacji zdrowych i chorych komórek, niszcząc tylko te, które są zagrożeniem dla pacjenta. Zupełnie inaczej niż chemioterapia tradycyjna, która w równy sposób uderza w oba rodzaje komórek. „Zdecydowanie postęp powinien podążać w kierunku medycyny spersonalizowanej, czyli terapii dostosowanej nie tylko do konkretnej jednostki chorobowej, ale także do konkretnego pacjenta. To podejście wymaga wysiłku naukowego idużych inwestycji, ale w długoterminowej perspektywie jest to jedyna droga rozwoju.”
O wadze poczucia bezpieczeństwa związanego z dostępem do leczenia mówił Jerzy Stuhr: „Osoby, które zachorowały na raka, często nie potrafią udźwignąć wiadomości o swojej chorobie i pozostają osamotnione w walce z nią. Dla osób cierpiących na chorobę nowotworową niezmiernie ważne jest poczucie bezpieczeństwa. Świadomość, że pozostają pod opieką lekarza onkologa, mają dostęp do badań kontrolnych, poczucie, że nie zabraknie dla nich leków, kiedy będą ich potrzebować, jest kluczowym elementem walki z chorobą” – podkreślił aktor.
Co więcej, okazuje się, że coraz więcej pacjentów chce aktywnie uczestniczyć w procesie leczenia swojej choroby. Są coraz bardziej aktywni w poszukiwaniu informacji na temat choroby czy procesu leczenia we wszystkich możliwych źródłach. „Każda wiadomość o nowej, innowacyjnej terapii budzi entuzjazm pacjentów. Rozbudza nadzieję. Dlatego nie zawsze rozumiemy mechanizmy opóźniające wprowadzenie innowacyjnych terapii. Odnosimy wrażenie, jako stowarzyszenie pacjenckie, że nie zawsze chodzi tylko o racjonalne wydawanie pieniędzy, ale często o rozbudowane procedury administracyjne” – podkreślał Jacek Gugulski, Prezes Polskiej Koalicji Organizacji Pacjentów Onkologicznych. „Życzylibyśmy sobie, aby podejmując decyzje o przyznaniu lub odmowie terapii brano pod uwagę opinię lekarzy i dążono do wyrównania dostępu do innowacyjnych terapii w krajach całej Europy.
George Handy, Executive Director of Activity for Innovation and Economic Growth, podkreślił znaczenie innowacji w dobie ogólnoświatowego kryzysu. „Pomimo trwającego kryzysu finansowego innowacje, szczególnie w medycynie, muszą być kontynuowane. Będą one możliwe pod warunkiem współpracy pomiędzy różnymi interesariuszami oraz ciągłego polepszania procesów współdziałania pomiędzy środowiskami decydentów, naukowym i biznesu. W końcu, w innowacji najważniejszy jest człowiek.”
Prezes Fundacji WHC w Polsce, Krzysztof Łanda, zwrócił z kolei uwagę, że w tym kontekście zupełnie inaczej należy potraktować wydatki na zdrowie w Polsce. „Wydatki na zdrowie to także inwestycja, ponieważ dzięki nowym, innowacyjnym lekom można zahamować, lub spowolnić postęp wielu chorób, a co za tym idzie, często uniknąć kosztownej hospitalizacji oraz inwazyjnych, drogich procedur. Rzeczywistym kosztem dla społeczeństwa są bezpośrednie i pośrednie koszty związane ze złym stanem zdrowia, takie jak renty, zwolnienia lekarskie czy wcześniejsze emerytury” – tłumaczył Łanda.
Na zakończenie spotkania ponownie głos zabrał Jerzy Stuhr: „Panowie wiele mówili o nowotworach jako o przedmiocie analiz ekonomicznych, statystycznych. Życzyłbym sobie, żeby postęp w medycynie trwał cały czas, tak, żeby nasze dzieci i wnuki mogły kiedyś usłyszeć, że raka można całkowicie wyleczyć. Musicie bowiem pamiętać, że pacjent to nie kolejna liczba w statystykach. To żywy człowiek, dla którego każdy kolejny dzień życia jest wart każdych pieniędzy.”