Lockdown odpowiedzialny za starzenie się mózgu nastolatków? – badania to potwierdzają

Izolacja społeczna w czasie lockdownu mogła przyspieszyć starzenie się mózgu nastolatków, szczególnie dziewcząt, nawet o cztery lata – wynika z amerykańskich badań. Zmiany te nie muszą być jednak nieodwracalne.

Specjaliści Uniwersytetu Waszyngtońskiego informują o tym na łamach „Proceedings of the National Academy of Sciences”. Twierdzą, że są to kolejne zbadane skutki zakłócenia życia codziennego oraz interakcji społecznych, oprócz wykrytych wcześniej u nastolatków zaburzeń łaknienia, lęków i depresji.

Starzenie mózgów przyspieszyło nawet o cztery lata

Badacze Institute of Learning & Brain Sciences (I-LABS) powołują się na obserwacje 160 nastolatków w wieku 9–17 lat zamieszkałych w Seattle, których mózgi oceniano od 2018 r. przy użyciu rezonansu magnetycznego. Badania tego nie udało się przeprowadzić jedynie w 2020 r., kiedy wybuchła pandemia. Kolejne skanowanie mózgu wykonano w 2021 r.

Analiza kory mózgowej nastolatków w poszczególnych latach wykazała, że jej grubość zmniejszyła się w szybszym tempie niż zwykle. Jest to naturalny proces, który w czasie lockdownu przyspieszył – okresie częstszego przebywania w domu po zamknięciu szkół i odwołaniu zajęć sportowych. Szczególnie odczuły to dziewczęta – o ile u chłopców kora mózgowa stawała się cieńsza średnio o 1,4 roku szybciej niż zwykle, to u nich aż o 4 lata szybciej.

Tego rodzaju zmiany w mózgu zwykle postępują wraz z wiekiem, jednak mogą je powodować również przewlekłe stresy. U nastolatków proces ten mógł przyspieszyć na skutek lockdownu. – Ogólnie u wszystkich nastolatków wykazano w tym okresie przyspieszone starzenie się mózgu – zaznacza główna autorka badania prof. Patricia Kuhl, zastępca dyrektora I-LABS.

Mózgi dziewcząt straciły znacznie więcej

Specjalistka tłumaczy, że u dziewcząt zaobserwowano zmiany w 30 badanych obszarach mózgu. Natomiast u chłopców były one mniejsze i wystąpiły głównie w dwóch rejonach – w płatach potylicznych. Odpowiadają one za widzenie – analizę ruchu, kształtu i głębi, skojarzenia wzrokowe oraz rozpoznanie twarzy.

– Gdy dziewczęta i kobiety są w stresie, wolą być razem i chcą rozmawiać o nurtujących je sprawach, wydzielają wtedy więcej oksytocyny oraz innych neuroprzekaźników mózgu poprawiających samopoczucie – wyjaśnia w rozmowie z NBC News Ellen Rome ze szpitala dziecięcego Cleveland Clinic.

Z badań nie wynika jednak, że to lockdown doprowadził do tego rodzaju zmian w mózgu. Ogólne pogorszenie zdrowia psychicznego nastolatków w USA zaobserwowano jeszcze przed pandemią.

Groźna izolacja społeczna

Do podobnych wniosków skłaniają jednak badania specjalistów Stanford University, przeprowadzone w 2022 r. podczas wprowadzonych restrykcji społecznych. Wtedy również wykazano pocienienie kory mózgowej nastolatków, do jakich doszło podczas izolacji społecznej.

Prof. Jonathan Posner, psychiatra z Duke University, zwraca uwagę, że interakcje społeczne są bardzo ważne dla rozwoju psychospołecznego nastolatków i najlepiej się rozwijają w określonym wieku. Podobnie lepiej jest uczyć się języków w młodości. – Jeśli nie masz odpowiednich społecznych interakcji, tracisz okazję, by lepiej je opanować – tłumaczy.

Jednak mózg może się zmieniać w ciągu niemal całego życia, choć największe w nim zmiany zachodzą w okresie młodości i wczesnej dorosłości. Według prof. Patricii Kuhl nie ma jeszcze pewności, czy zakłócenia w interakcjach społecznych w czasie pandemii mogą skutkować większą liczbą zaburzeń, takich jak depresja czy nadpobudliwość ruchowa z deficytem uwagi (ADHD).