NATPOL 2011 – prognoza sytuacji zdrowotnej Polaków na 2020 r.
Redaktor: Agnieszka Katrynicz
Data: 28.04.2011
Choroby układu sercowo-naczyniowego są główną przyczyną przedwczesnej umieralności w Polsce. Powodują śmierć średnio 476 osób dziennie, w tym co piąty zgon jest przedwczesny. W Polsce umieralność będąca następstwem tych schorzeń systematycznie maleje, ale nadal jest jedną z najwyższych w Europie.
Badanie NATPOL 2011 jest pierwszym od wielu lat badaniem epidemiologicznym, które pokaże rozpowszechnienie w polskiej populacji czynników ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Na podstawie wyników będzie można ocenić aktualne zagrożenie chorobami układu krążenia i określić jak najskuteczniej leczyć osoby nimi zagrożone. Projekt ten może znacząco przyczynić się także do kształtowania polityki zdrowotnej państwa.
Projekt badawczy NATPOL 2011 został rozpoczęty na przełomie 2010 i 2011 roku z inicjatywy zespołu Katedry Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego w Gdańsku pod kierunkiem prof. dr hab. med. Bogdana Wyrzykowskiego i dr hab. Tomasza Zdrojewskiego.
NATPOL 2011 jest badaniem kompleksowym, wpisującym się w cykl zakrojonych na szeroką skalę badań przekrojowych jak NATPOL 1994 r., NATPOL 1997 r. i NATPOL PLUS w 2002 r.
Koncepcja badania jest oparta na najlepszych, uznanych na świecie wzorcach – na badaniu Framingham Heart Study realizowanym w Stanach Zjednoczonych od 1948r. Jeden z realizatorów badania Framingham, prof. Michael Pencina z Boston University, jest współautorem NATPOL 2011.
Choroby układu sercowo-naczyniowego są główną przyczyną śmierci ludzi na świecie. W Polsce powodują ok. 45% zgonów. Najwięcej z nich jest spowodowanych zawałem serca lub udarem mózgu. Wiedza o rozpowszechnieniu czynników ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego i o zachodzących zmianach obciążenia nimi społeczeństwa umożliwi prognozowanie sytuacji zdrowotnej w Polsce na kolejną dekadę. Ostatnie badanie przekrojowe poświęcone temu zagadnieniu w populacji ogólnopolskiej zostało przeprowadzone w latach 2004-2005.
Czynnikami ryzyka o istotnym znaczeniu w przypadku zagrożenia chorobami sercowo-naczyniowymi są nadciśnienie tętnicze i cukrzyca. Podwyższone ciśnienie tętnicze jest, według szacunkowych danych, przyczyną ponad 7 milionów przedwczesnych zgonów na świecie. W Polsce na nadciśnienie w 2002 r. cierpiało około 9 milionów osób, a dodatkowe 9 milionów – ma wysokie prawidłowe ciśnienie krwi – stan ten eksperci amerykańscy określają również mianem stanu przednadciśnieniowego. Równie ważnym wrogiem zdrowia Polaków jest hipercholesterolemia. Zaburzenia lipidowe znacznie przyspieszają rozwój miażdżycy i przez to przyczyniają się do występowania zawałów serca, udarów mózgu, niewydolności nerek czy niedokrwienia kończyn dolnych. W badaniach na początku ub. dekady (NATPOL 2002) wykazano, że prawie połowa dorosłych Polaków ma podwyższony poziom cholesterolu. Cukrzyca natomiast, kolejny zidentyfikowany czynnik ryzyka dotyczący schorzeń sercowo-naczyniowych, została uznana za chorobę cywilizacyjną: obecna grupa 230 milionów chorych na świecie powiększy się, według prognoz, o kolejnych 120 milionów osób w ciągu nadchodzących 20 lat. W Polsce na cukrzycę choruje ponad 1,5 miliona osób, a prawdopodobnie taka sama grupa ludzi nie jest nawet świadoma, że już na cukrzycę choruje lub ma stan przedcukrzycowy.
- Nadciśnienie tętnicze i cukrzyca dotyczą wielomilionowej populacji mieszkańców Polski i stanowią znaczący problem w wymiarze zdrowotnym, społecznym i ekonomicznym. Skala tego problemu nabiera dodatkowej wagi, gdy uświadomimy sobie, że te schorzenia stwarzają realne zagrożenie wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego. Umieralność wskutek chorób układu krążenia systematycznie w Polsce się zmniejsza, ale nadal jest ona najwyższa w Europie. Tę pozytywną tendencję zawdzięczamy zarówno profilaktyce i leczeniu, ale przede wszystkim zmianom w stylu życia społeczeństwa. Obserwacja potwierdza fakt, jak ważna jest edukacja zdrowotna społeczeństwa, a także projektowanie programów profilaktycznych dostosowanych do realnej sytuacji epidemiologicznej w kraju. W przeciwnym wypadku w najbliższej dekadzie blisko 800 tys. Polaków w wieku wysokiej aktywności życiowej i zawodowej dozna zawału serca, a prawie 500 tys. osób ucierpi na udar mózgu – powiedział dr hab. Tomasz Zdrojewski, koordynator projektu badawczego NATPOL 2011.
Identyfikacja i ocena czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych była przedmiotem cyklu badań przekrojowych NATPOL, które przeprowadzono w Polsce w latach 1994-2002 (NATPOL I, II, III PLUS). Pod koniec 2010r. został opracowany i wdrożony do realizacji nowy projekt – NATPOL 2011. Jego celem jest przede wszystkim ocena aktualnej skali rozpowszechnienia nadciśnienia tętniczego oraz innych podstawowych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, w tym zaburzeń lipidowych i cukrzycy w Polsce na przełomie 2010 i 2011 roku.
Kolejnym celem NATPOL 2011 jest pokazanie trendów związanych z występowaniem głównych czynników ryzyka chorób układu krążenia oraz ich kontroli wśród dorosłych mieszkańców Polski w latach 2002-2011, określenie częstości występowania w społeczeństwie określonych zaburzeń metabolicznych powiązanych z ryzykiem sercowo-naczyniowym. Ostatnim celem projektu jest wypracowanie wiarygodnego modelu epidemiologicznego, który umożliwi przewidywanie zmian umieralności spowodowanej chorobą wieńcową w Polsce i opracowanie alternatywnych scenariuszy działań w obszarze prewencji pierwotnej chorób układu krążenia.
- Rozpoczęty projekt NATPOL jest pierwszym od kilku lat kompleksowym badaniem przeprowadzanym na tak szeroką skalę. Model badawczy jest wzorowany na Framingham Heart Study – badaniu, które jest prowadzone w USA od 1948r. Niezmiennym celem tego badania jest identyfikacja oraz analiza czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Rzetelność projektu wynika między innymi z tego, że badanie jest prowadzone co dwa lata na tej samej grupie osób. Na samym początku w badaniu uczestniczyło 5 209 mężczyzn i kobiet w wieku 30-60 lat. W 1971r. do badań włączono drugie pokolenie – grupę 5 124 dzieci osób z pierwszej grupy, a w 2002r. – grupę wnuków. Wyniki wieloletnich obserwacji w badaniu Framingham przyczyniły się do rozwoju nie tylko wiedzy o czynnikach ryzyka i chorobach układu sercowo-naczyniowego, ale również do planowania programów w zakresie szeroko pojętej profilaktyki chorób sercowo-naczyniowych. Mam nadzieję, że badanie NATPOL zakończy się takim samym sukcesem – powiedział prof. dr hab. Grzegorz Opolski, krajowy konsultant ds. kardiologii.
Realizacja badania NATPOL 2011, w powiązaniu z dodatkową analizą wyników z 2002r. może mieć wpływ na stan zdrowia mieszkańców Polski w przyszłości. Wyniki umożliwią oszacowanie aktualnej skali zagrożeń chorobami układu sercowo-naczyniowego i ich skutków w wymiarze społecznym oraz zdrowotnym. Mogą w istotny sposób przyczynić się do kształtowania polityki zdrowotnej kraju poprzez m. in. opracowanie dostosowanych do rzeczywistych potrzeb programów profilaktycznych, polepszanie procesu leczenia poprzez jak najwcześniejszą diagnozę i prawidłowy dobór terapii, udoskonalanie systemu opieki zdrowotnej, programu edukacyjnego studiów medycznych a także edukacji społeczeństwa na temat zdrowia i aktywnego stylu życia. Potencjał wyników projektu badawczego ma także wymiar ekonomiczny – zdrowe społeczeństwo oznacza zmniejszenie wydatków na leczenie i wydłużenie aktywności Polaków.
Projekt badawczy NATPOL 2011 został rozpoczęty na przełomie 2010 i 2011 roku z inicjatywy zespołu Katedry Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego w Gdańsku pod kierunkiem prof. dr hab. med. Bogdana Wyrzykowskiego i dr hab. Tomasza Zdrojewskiego.
NATPOL 2011 jest badaniem kompleksowym, wpisującym się w cykl zakrojonych na szeroką skalę badań przekrojowych jak NATPOL 1994 r., NATPOL 1997 r. i NATPOL PLUS w 2002 r.
Koncepcja badania jest oparta na najlepszych, uznanych na świecie wzorcach – na badaniu Framingham Heart Study realizowanym w Stanach Zjednoczonych od 1948r. Jeden z realizatorów badania Framingham, prof. Michael Pencina z Boston University, jest współautorem NATPOL 2011.
Choroby układu sercowo-naczyniowego są główną przyczyną śmierci ludzi na świecie. W Polsce powodują ok. 45% zgonów. Najwięcej z nich jest spowodowanych zawałem serca lub udarem mózgu. Wiedza o rozpowszechnieniu czynników ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego i o zachodzących zmianach obciążenia nimi społeczeństwa umożliwi prognozowanie sytuacji zdrowotnej w Polsce na kolejną dekadę. Ostatnie badanie przekrojowe poświęcone temu zagadnieniu w populacji ogólnopolskiej zostało przeprowadzone w latach 2004-2005.
Czynnikami ryzyka o istotnym znaczeniu w przypadku zagrożenia chorobami sercowo-naczyniowymi są nadciśnienie tętnicze i cukrzyca. Podwyższone ciśnienie tętnicze jest, według szacunkowych danych, przyczyną ponad 7 milionów przedwczesnych zgonów na świecie. W Polsce na nadciśnienie w 2002 r. cierpiało około 9 milionów osób, a dodatkowe 9 milionów – ma wysokie prawidłowe ciśnienie krwi – stan ten eksperci amerykańscy określają również mianem stanu przednadciśnieniowego. Równie ważnym wrogiem zdrowia Polaków jest hipercholesterolemia. Zaburzenia lipidowe znacznie przyspieszają rozwój miażdżycy i przez to przyczyniają się do występowania zawałów serca, udarów mózgu, niewydolności nerek czy niedokrwienia kończyn dolnych. W badaniach na początku ub. dekady (NATPOL 2002) wykazano, że prawie połowa dorosłych Polaków ma podwyższony poziom cholesterolu. Cukrzyca natomiast, kolejny zidentyfikowany czynnik ryzyka dotyczący schorzeń sercowo-naczyniowych, została uznana za chorobę cywilizacyjną: obecna grupa 230 milionów chorych na świecie powiększy się, według prognoz, o kolejnych 120 milionów osób w ciągu nadchodzących 20 lat. W Polsce na cukrzycę choruje ponad 1,5 miliona osób, a prawdopodobnie taka sama grupa ludzi nie jest nawet świadoma, że już na cukrzycę choruje lub ma stan przedcukrzycowy.
- Nadciśnienie tętnicze i cukrzyca dotyczą wielomilionowej populacji mieszkańców Polski i stanowią znaczący problem w wymiarze zdrowotnym, społecznym i ekonomicznym. Skala tego problemu nabiera dodatkowej wagi, gdy uświadomimy sobie, że te schorzenia stwarzają realne zagrożenie wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego. Umieralność wskutek chorób układu krążenia systematycznie w Polsce się zmniejsza, ale nadal jest ona najwyższa w Europie. Tę pozytywną tendencję zawdzięczamy zarówno profilaktyce i leczeniu, ale przede wszystkim zmianom w stylu życia społeczeństwa. Obserwacja potwierdza fakt, jak ważna jest edukacja zdrowotna społeczeństwa, a także projektowanie programów profilaktycznych dostosowanych do realnej sytuacji epidemiologicznej w kraju. W przeciwnym wypadku w najbliższej dekadzie blisko 800 tys. Polaków w wieku wysokiej aktywności życiowej i zawodowej dozna zawału serca, a prawie 500 tys. osób ucierpi na udar mózgu – powiedział dr hab. Tomasz Zdrojewski, koordynator projektu badawczego NATPOL 2011.
Identyfikacja i ocena czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych była przedmiotem cyklu badań przekrojowych NATPOL, które przeprowadzono w Polsce w latach 1994-2002 (NATPOL I, II, III PLUS). Pod koniec 2010r. został opracowany i wdrożony do realizacji nowy projekt – NATPOL 2011. Jego celem jest przede wszystkim ocena aktualnej skali rozpowszechnienia nadciśnienia tętniczego oraz innych podstawowych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, w tym zaburzeń lipidowych i cukrzycy w Polsce na przełomie 2010 i 2011 roku.
Kolejnym celem NATPOL 2011 jest pokazanie trendów związanych z występowaniem głównych czynników ryzyka chorób układu krążenia oraz ich kontroli wśród dorosłych mieszkańców Polski w latach 2002-2011, określenie częstości występowania w społeczeństwie określonych zaburzeń metabolicznych powiązanych z ryzykiem sercowo-naczyniowym. Ostatnim celem projektu jest wypracowanie wiarygodnego modelu epidemiologicznego, który umożliwi przewidywanie zmian umieralności spowodowanej chorobą wieńcową w Polsce i opracowanie alternatywnych scenariuszy działań w obszarze prewencji pierwotnej chorób układu krążenia.
- Rozpoczęty projekt NATPOL jest pierwszym od kilku lat kompleksowym badaniem przeprowadzanym na tak szeroką skalę. Model badawczy jest wzorowany na Framingham Heart Study – badaniu, które jest prowadzone w USA od 1948r. Niezmiennym celem tego badania jest identyfikacja oraz analiza czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Rzetelność projektu wynika między innymi z tego, że badanie jest prowadzone co dwa lata na tej samej grupie osób. Na samym początku w badaniu uczestniczyło 5 209 mężczyzn i kobiet w wieku 30-60 lat. W 1971r. do badań włączono drugie pokolenie – grupę 5 124 dzieci osób z pierwszej grupy, a w 2002r. – grupę wnuków. Wyniki wieloletnich obserwacji w badaniu Framingham przyczyniły się do rozwoju nie tylko wiedzy o czynnikach ryzyka i chorobach układu sercowo-naczyniowego, ale również do planowania programów w zakresie szeroko pojętej profilaktyki chorób sercowo-naczyniowych. Mam nadzieję, że badanie NATPOL zakończy się takim samym sukcesem – powiedział prof. dr hab. Grzegorz Opolski, krajowy konsultant ds. kardiologii.
Realizacja badania NATPOL 2011, w powiązaniu z dodatkową analizą wyników z 2002r. może mieć wpływ na stan zdrowia mieszkańców Polski w przyszłości. Wyniki umożliwią oszacowanie aktualnej skali zagrożeń chorobami układu sercowo-naczyniowego i ich skutków w wymiarze społecznym oraz zdrowotnym. Mogą w istotny sposób przyczynić się do kształtowania polityki zdrowotnej kraju poprzez m. in. opracowanie dostosowanych do rzeczywistych potrzeb programów profilaktycznych, polepszanie procesu leczenia poprzez jak najwcześniejszą diagnozę i prawidłowy dobór terapii, udoskonalanie systemu opieki zdrowotnej, programu edukacyjnego studiów medycznych a także edukacji społeczeństwa na temat zdrowia i aktywnego stylu życia. Potencjał wyników projektu badawczego ma także wymiar ekonomiczny – zdrowe społeczeństwo oznacza zmniejszenie wydatków na leczenie i wydłużenie aktywności Polaków.
