NRL: Pakiety niezgodne z Konstytucją. Najbardziej pokrzywdzony jest pacjent
Redaktor: Janusz Maciejowski
Data: 02.04.2015
Źródło: JMac./NIL
Raport regulacyjny, oceniający zgodność pakietu onkologicznego i kolejkowego z konstytucją stanie się podstawą do złożenia przez Naczelną Radę Lekarską wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności zapisów pakietów z ustawą zasadniczą. Prawnicy ocenili, że pakiet onkologiczny i kolejkowy może być niezgodny z Konstytucją RP.
Opinia jest autorstwa Kancelarii Domański Zakrzewski Palinka wskazuje co najmniej kilkanaście zapisów mogących naruszać Konstytucję RP oraz wiele wad i luk prawnych, które w konsekwencji powodują m.in.: dyskryminację pacjentów, ograniczanie chorym równego dostępu do usług medycznych, różnicowanie sytuacji prawnej lekarzy rodzinnych i lekarzy specjalistów.
– Ten raport potwierdza w pełni najczarniejsze obawy samorządu lekarskiego i organizacji pacjenckich. Raport w pełni zostanie przekazany ministrowi zdrowia, pani premier i Rzecznikowi Praw Obywatelskich, bo stroną najbardziej pokrzywdzoną jest pacjent - powiedział Maciej Hamankiewicz podczas konferencji prasowej.
Natomiast przedstawiciele Kancelarii Domański Zakrzewski Palinka zwrócili uwagę na pośpiech przy tworzeniu regulacji stanowiących prawny fundament pakietu onkologicznego i wynikające z tego konsekwencje. Biorąc pod uwagę znaczenie społeczne nowelizacji ustawy, stopień skomplikowania materii, objętość normatywną projektu, a także liczbę negatywnych uwag zgłaszanych w procesie legislacyjnym, na których rozważenie nie było czasu (debata parlamentarna trwała tylko kilka godzin), a także częściowo negatywną opinię Biura Analiz Sejmowych i Rządowego Centrum Legislacji (sygnalizowano wątpliwości konstytucyjne wynikające z niektórych projektowanych regulacji), sposób prowadzenia prac nad ustawą należy uznać za daleki od standardów prawidłowej legislacji w demokratycznym państwie prawna.
Sprzeczności z Konstytucją RP dotyczą m.in.:
1. Dochowania odpowiedniej vacatio legis – ustalenie przynajmniej 14-dniowego okresu vacatio legis – zamiast wprowadzenia w życie przepisów z dniem ich ogłoszenia, co jest zarezerwowane dla szczególnych przypadków – było nie tylko możliwe, ale również wskazane z uwagi na wynikającą z art. 2 Konstytucji RP konieczność stworzenia zainteresowanym podmiotom (np. lekarzom, placówkom medycznym), ale także adresatom (pacjentom), możliwości przystosowania się do nowej sytuacji prawnej.
2. Uprawnień lekarza do wydawania karty DiLO (Karty Diagnostyki i Leczenia Onkologicznego) – tylko lekarz rodzinny (POZ) może wystawić kartę DiLO w przypadku podejrzenia nowotworu złośliwego; inni lekarze nie mają takiej możliwości.
3. Wytycznych dotyczących wskaźnika rozpoznawania nowotworów, które dyskryminują lekarzy nieosiągających minimalnego wskaźnika – nieosiągnięcie minimalnego wskaźnika przez lekarza POZ pozbawia go uprawnienia do wydawania kart DiLO.
4. Ograniczenia chorym równego dostępu do usług medycznych – pacjent z kartą DiLO, w stosunku do którego istnieje jedynie mniej lub bardziej uzasadnione podejrzenie choroby nowotworowej, ma priorytet w dostępie do świadczeń przed pacjentami:
a) w stanie stabilnym, cierpiących na poważne, zagrażające życiu schorzenie nieonkologiczne;
b) cierpiącymi na nowotwór złośliwy rozpoznany przed wejściem w życie pakietu onkologicznego (pacjenci ci często są leczeni na dotychczasowych zasadach);
c) cierpiącymi na nowotwory niezłośliwe, a więc niekwalifikującymi się do diagnostyki i leczenia w ramach pakietu, które jednak bez odpowiedniej diagnostyki i leczenia mogą zagrażać zdrowiu i życiu (w związku z ryzykiem zezłośliwienia, także złośliwością miejscową);
d) cierpiących na nowotwory złośliwe skóry, inne niż czerniak, które zostały w arbitralny, nieuzasadniony z medycznego punktu widzenia sposób, wyłączone z zakresu obowiązywania pakietu onkologicznego. Przykładem choroby wyłączonej z pakietu onkologicznego jest rak z komórek Merkla (guz neuroendokrynny skóry), który jest pierwotnym rakiem skóry o dużej złośliwości dającym przerzuty odległe przede wszystkim do płuc, mózgu, wątroby i kości. Wdrożenie szybkiej diagnostyki i leczenia jest kluczowe dla wyleczenia tego nowotworu.
5. Uprawnień pacjentów onkologicznych do skorzystania z tzw. szybkiej ścieżki diagnostycznej – gdy jednostka chorobowa nie jest na liście objętej pakietem, pacjent nie otrzymuje karty DiLO.
6. Pozbawienia Naczelnej Rady Lekarskiej i Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych wpływu na kształt ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej – co jest niezgodne z konstytucyjnym prawem samorządu zawodowego do reprezentowania osób wykonujących zawody zaufania publicznego.
– Ten raport potwierdza w pełni najczarniejsze obawy samorządu lekarskiego i organizacji pacjenckich. Raport w pełni zostanie przekazany ministrowi zdrowia, pani premier i Rzecznikowi Praw Obywatelskich, bo stroną najbardziej pokrzywdzoną jest pacjent - powiedział Maciej Hamankiewicz podczas konferencji prasowej.
Natomiast przedstawiciele Kancelarii Domański Zakrzewski Palinka zwrócili uwagę na pośpiech przy tworzeniu regulacji stanowiących prawny fundament pakietu onkologicznego i wynikające z tego konsekwencje. Biorąc pod uwagę znaczenie społeczne nowelizacji ustawy, stopień skomplikowania materii, objętość normatywną projektu, a także liczbę negatywnych uwag zgłaszanych w procesie legislacyjnym, na których rozważenie nie było czasu (debata parlamentarna trwała tylko kilka godzin), a także częściowo negatywną opinię Biura Analiz Sejmowych i Rządowego Centrum Legislacji (sygnalizowano wątpliwości konstytucyjne wynikające z niektórych projektowanych regulacji), sposób prowadzenia prac nad ustawą należy uznać za daleki od standardów prawidłowej legislacji w demokratycznym państwie prawna.
Sprzeczności z Konstytucją RP dotyczą m.in.:
1. Dochowania odpowiedniej vacatio legis – ustalenie przynajmniej 14-dniowego okresu vacatio legis – zamiast wprowadzenia w życie przepisów z dniem ich ogłoszenia, co jest zarezerwowane dla szczególnych przypadków – było nie tylko możliwe, ale również wskazane z uwagi na wynikającą z art. 2 Konstytucji RP konieczność stworzenia zainteresowanym podmiotom (np. lekarzom, placówkom medycznym), ale także adresatom (pacjentom), możliwości przystosowania się do nowej sytuacji prawnej.
2. Uprawnień lekarza do wydawania karty DiLO (Karty Diagnostyki i Leczenia Onkologicznego) – tylko lekarz rodzinny (POZ) może wystawić kartę DiLO w przypadku podejrzenia nowotworu złośliwego; inni lekarze nie mają takiej możliwości.
3. Wytycznych dotyczących wskaźnika rozpoznawania nowotworów, które dyskryminują lekarzy nieosiągających minimalnego wskaźnika – nieosiągnięcie minimalnego wskaźnika przez lekarza POZ pozbawia go uprawnienia do wydawania kart DiLO.
4. Ograniczenia chorym równego dostępu do usług medycznych – pacjent z kartą DiLO, w stosunku do którego istnieje jedynie mniej lub bardziej uzasadnione podejrzenie choroby nowotworowej, ma priorytet w dostępie do świadczeń przed pacjentami:
a) w stanie stabilnym, cierpiących na poważne, zagrażające życiu schorzenie nieonkologiczne;
b) cierpiącymi na nowotwór złośliwy rozpoznany przed wejściem w życie pakietu onkologicznego (pacjenci ci często są leczeni na dotychczasowych zasadach);
c) cierpiącymi na nowotwory niezłośliwe, a więc niekwalifikującymi się do diagnostyki i leczenia w ramach pakietu, które jednak bez odpowiedniej diagnostyki i leczenia mogą zagrażać zdrowiu i życiu (w związku z ryzykiem zezłośliwienia, także złośliwością miejscową);
d) cierpiących na nowotwory złośliwe skóry, inne niż czerniak, które zostały w arbitralny, nieuzasadniony z medycznego punktu widzenia sposób, wyłączone z zakresu obowiązywania pakietu onkologicznego. Przykładem choroby wyłączonej z pakietu onkologicznego jest rak z komórek Merkla (guz neuroendokrynny skóry), który jest pierwotnym rakiem skóry o dużej złośliwości dającym przerzuty odległe przede wszystkim do płuc, mózgu, wątroby i kości. Wdrożenie szybkiej diagnostyki i leczenia jest kluczowe dla wyleczenia tego nowotworu.
5. Uprawnień pacjentów onkologicznych do skorzystania z tzw. szybkiej ścieżki diagnostycznej – gdy jednostka chorobowa nie jest na liście objętej pakietem, pacjent nie otrzymuje karty DiLO.
6. Pozbawienia Naczelnej Rady Lekarskiej i Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych wpływu na kształt ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej – co jest niezgodne z konstytucyjnym prawem samorządu zawodowego do reprezentowania osób wykonujących zawody zaufania publicznego.
