O pomocy na szpitalnych oddziałach ratunkowych

Jakie są zasady udzielania pomocy medycznej osobom zgłaszającym się do SOR-ów? Opisujemy wykładnię prawa w tej kwestii.

Artykuł mec. Jarosława Klimka, radcy prawnego Działu Prawnego Okręgowej Izby Lekarskiej w Łodzi:
Przede wszystkim wymaga podkreślenia to, że na szpitalnych oddziałach ratunkowych udziela się pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego (art. 3 pkt 9 ustawy o państwowym ratownictwie medycznym – dalej zwanej ustawą). Z kolei stan nagłego zagrożenia zdrowotnego, to – wedle art. 3 pkt 8 ustawy – stan polegający na nagłym lub przewidywanym w krótkim czasie pojawieniu się objawów pogarszania zdrowia, którego bezpośrednim następstwem może być poważne uszkodzenie funkcji organizmu lub uszkodzenie ciała, lub utrata życia, wymagający podjęcia natychmiastowych medycznych czynności ratunkowych i leczenia.

Szczegółowe zadania szpitalnych oddziałów ratunkowych określa rozporządzenie ministra zdrowia z 27 czerwca 2019 r. w sprawie szpitalnego oddziału ratunkowego (dalej rozporządzenie). Określa ono również minimalne wyposażenie, organizację oraz minimalne zasoby kadrowe szpitalnych oddziałów ratunkowych.

Na SOR-ach udzielane są świadczenia opieki zdrowotnej polegające na wstępnej diagnostyce oraz podjęciu leczenia w zakresie niezbędnym dla stabilizacji funkcji życiowych osób, które znajdują się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego (§ 2 ust. 1 rozporządzenia). Podkreślić trzeba, że na SOR nie odbywają się przyjęcia osób skierowanych na leczenie szpitalne w trybie planowym (§ 2 ust. 2 rozporządzenia).

Prace szpitalnych oddziałach ratunkowych koordynują ordynatorzy lub wyznaczeni przez ordynatorów lekarze posiadający specjalizację w dziedzinie medycyny ratunkowej określani w rozporządzeniu jako lekarze dyżurni oddziału (§ 12 ust. 2 rozporządzenia).

Zadaniem lekarzy dyżurnych oddziałów jest między innymi (zgodnie z § 12 ust. 3 rozporządzenia):
– udzielanie świadczeń zdrowotnych na SOR,
– kierowanie pacjentów do innych oddziałów szpitala, w którym funkcjonuje SOR,
– odmowa przyjęcia na SOR (kiedy osoba zgłaszająca się nie znajduje się w stanie nagłego zagrożenia życia),
– wystawianie skierowania do innego szpitala.

Świadczenia na SOR może również udzielać personel realizujący świadczenia NPL (§ 12 ust. 4 rozporządzenia).

Oznacza to, że lekarze innych oddziałów szpitala, w którym funkcjonuje SOR, mogą wyłącznie konsultować pacjentów SOR – ale decyzje co do skierowania pacjenta na inny oddział szpitala, odmowy przyjęcia czy skierowania do innego szpitala podejmować może wyłącznie lekarz dyżurny oddziału.

Oczywiście skierowanie na inny oddział szpitala przez lekarza dyżurnego SOR nie oznacza automatycznego przyjęcia pacjenta na ten oddział. Zgodnie z § 13 ust. 1 pkt 1b rozporządzenia lekarz oddziału podejmuje decyzję o przyjęciu na oddział pacjenta skierowanego przez lekarza dyżurnego SOR. Informacje o maksymalnym czasie na podjęcie decyzji o skierowaniu pacjenta na oddział szpitalny lub odmowie przyjęcia na SOR, a także o przyjęciu na oddział pacjenta skierowanego z SOR muszą być umieszczone w regulaminie organizacyjnym szpitala, w którym funkcjonuje SOR.

Liczba łóżek w poszczególnych jednostkach organizacyjnych szpitala wyspecjalizowanych w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych niezbędnych dla ratownictwa medycznego, w którym znajduje się oddział, zabezpieczanych na potrzeby osób w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego skierowanych do tych jednostek z oddziału, jest ustalana przez kierownika podmiotu wykonującego działalność leczniczą prowadzącego szpital, po zasięgnięciu opinii ordynatorów oddziałów tych jednostek (lekarzy kierujących oddziałami) i podawana do wiadomości ordynatorów oddziałów jednostek (lekarzy kierujących oddziałami) oraz lekarza dyżurnego SOR (§ 13 ust. 3 rozporządzenia).

Wobec takiego brzmienia przywołanych przepisów pacjenci zgłaszający się na SOR nie mogą być rejestrowani przez innych lekarzy niż lekarze SOR, w szczególności przez lekarzy innych oddziałów szpitala, w którym funkcjonuje SOR. Na inne oddziały szpitala, w którym funkcjonuje szpitalny oddział ratunkowy, pacjenci zgłaszający się na SOR (nieplanowo) mogą być przyjęci wyłącznie na podstawie skierowania wystawionego przez lekarza dyżurnego SOR. Jednak ostateczną decyzję o przyjęciu na oddział podejmuje lekarz oddziału, na który pacjent został skierowany.

Artykuł opublikowano w Piśmie Okręgowej Izby Lekarskiej w Łodzi „Panaceum” 9/2023.

Przeczytaj także: „Na SOR-ach bez zmian”.