Pacjentki z osteoporozą obawiają się o dostępność leczenia

Jedna na cztery kobiety po 60. roku życia oraz co druga po 70. roku życia zmagają się z osteoporozą. Mimo tak dużej liczby chorych zaledwie 5 proc. z nich jest objętych leczeniem, co budzi poważne wątpliwości dotyczące dostępności terapii.

20 października obchodzony jest Światowy Dzień Osteoporozy. Głównym celem kampanii jest zwrócenie uwagi na rosnącą liczbę osób borykających się z tą chorobą i podnoszenie świadomości na temat zapobiegania, diagnozowania i leczenia osteoporozy i powiązanych z nią chorób układu mięśniowo-szkieletowego. Tegoroczna kampania odbywa się pod hasłem „Powiedz nie kruchym kościom”. Koalicja „Na pomoc niesamodzielnym” apeluje o pilne działania, które zagwarantują pacjentkom z ciężką postacią osteoporozy dostęp do leczenia w ramach programu B.160.

Nowoczesne terapie w walce z osteoporozą

W Polsce z powodu osteoporozy cierpi około 2,1 miliona osób, z czego większość to kobiety. Do najważniejszych czynników ryzyka należą, oprócz płci, wiek, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, brak aktywności fizycznej oraz niedobór witaminy D. Choroba może rozwijać się przez lata w sposób bezobjawowy.

Innowacyjne terapie są kluczowe w leczeniu osteoporozy, szczególnie w jej postaci pomenopauzalnej. W Polsce na liście refundacyjnej znajduje się już preparat romosozumab, stosowany w leczeniu ciężkiej postaci tej choroby. Pacjentki mogą z niego korzystać w ramach programu lekowego B.160 „Leczenie pacjentek z ciężką postacią osteoporozy pomenopauzalnej”, uruchomionego od 1 lipca br. Jednak w związku z narastającymi problemami finansowymi Narodowego Funduszu Zdrowia pojawiają się poważne obawy dotyczące przyszłości tego programu i możliwości jego realizacji na odpowiednią skalę.  

Leki pierwszego rzutu w leczeniu osteoporozy pomenopauzalnej: denosumab czy romosozumab, a może sekwencyjnie? ►Zachęcamy do obejrzenia Wielkiej Niezależnej Debaty kostnej pt. „Leki pierwszego rzutu w leczeniu osteoporozy pomenopauzalnej: denosumab czy romosozumab, a może sekwencyjnie?”, która odbyła się w trakcie 16. edycji konferencji Zdrowe Kości i Stawy od 7 do 9 marca 2024 roku w Poznaniu. W dyskusji uczestniczyli prof. dr hab. n. med. Edward Franek i prof. dr hab. n. med. Jerzy Przedlacki, prowadzącym był prof. dr hab. n. med. Piotr Leszczyński z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, prezes Oddziału Poznańskiego Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego.

W budżecie NFZ pieniądze dla wybranych?

Narodowy Fundusz Zdrowia uruchomił konkursy w ramach programu lekowego B.160 jedynie w dziewięciu województwach – zachodniopomorskim, lubuskim, kujawsko-pomorskim, wielkopolskim, łódzkim, mazowieckim, podlaskim, lubelskim i podkarpackim. Początkowo budżet przewidziany na umowy wynosił 983 683,33 zł, z czego zakontraktowano tylko 222 673,15 zł (stan na 11 października br.), co stanowi ogromne ograniczenie względem pierwotnych planów. Tak duża redukcja budżetu sprawia, że wiele pacjentek może zostać pozbawionych dostępu do niezbędnego leczenia.

W województwach, gdzie ogłoszono konkursy, szczególnie trudna sytuacja dotyczy lubelskiego i podlaskiego, gdzie NFZ przyznał kontrakty na poziomie zaledwie 3 tys. złotych na pacjenta. Taka kwota wystarcza na leczenie jednej osoby przez zaledwie miesiąc. Jak wskazują eksperci, to zupełnie niewystarczające finansowanie, szczególnie w regionach, gdzie liczba pacjentek potrzebujących leczenia jest dużo większa.

Osteoporoza – żeby system się nie złamał ►– Im wcześniej zaczniemy leczyć osteoporozę, tym mniejsze koszty terapii i mniejsze ryzyko rozwoju choroby oraz powstania złamań. Dlatego rozbudowujemy sieć poradni i stawiamy na diagnostykę – powiedziała w rozmowie z „Menedżerem Zdrowia” prof. Brygida Kwiatkowska.

Lekarze mają obawy, że nie będą mogli pomóc pacjentkom

– Lekarze nie wiedzą, komu przyznać możliwość leczenia, co jest moralnie trudnym wyborem, kiedy wiadomo, że pacjentek jest znacznie więcej. To poważny problem, który dotyczy nie tylko tych dwóch województw – lubelskiego i podlaskiego – mówi dr n. med. Cezary Strugała, specjalista rehabilitacji medycznej, medycyny pracy, ortopedii i traumatologii, związany z przychodnią Kopernik w Grudziądzu.

Jak podkreśla, zbyt małe nakłady z NFZ oraz zbyt niskie limity na pacjenta mogą w krótkim czasie spowodować poważne utrudnienia w dostępie pacjentów do terapii osteoporozy. – Jeśli nie zostaną podjęte odpowiednie kroki, grozi nam sytuacja, w której dostęp do leczenia stanie się przywilejem, a nie standardem w ochronie zdrowia – dodaje.

Magdalena Osińska-Kurzywilk, prezes zarządu Koalicji „Na pomoc niesamodzielnym”, również wyraża zaniepokojenie obecną sytuacją. – Każda zwłoka w leczeniu osteoporozy może prowadzić do tragicznych konsekwencji dla zdrowia pacjentek. Złamania związane z tą chorobą to nie tylko ból i ograniczenie sprawności, ale często również droga do trwałej niesamodzielności, a w skrajnych przypadkach nawet do śmierci – zaznacza.

Jak podkreśla, brak dostępu do nowoczesnych terapii oznacza, że wiele kobiet zostaje pozbawionych szansy na normalne, aktywne życie. – Niepokoi mnie fakt, że nie we wszystkich województwach rozstrzygnięto konkursy, bo to oznacza znaczne pogorszenie w dostępności do terapii. Taka polityka NFZ ma bezpośredni wpływ na zachwianie równości dostępu pacjentów do leczenia, tak poważnego schorzenia, jakim jest osteoporoza – dodaje prezes koalicji.