Pielęgniarki i położne w POZ muszą przygotować się na zmiany
Redaktor: Krystian Lurka
Data: 13.03.2018
Źródło: Iwona Magdalena Aleksandrowicz
Nowe rozwiązania prawne wprowadzone ustawą o POZ będą miały przełożenie nie tylko na sposób realizacji świadczeń przez lekarzy, ale także na zmiany w pracy pielęgniarek i personelu administracyjnego.
Tekst Iwony Magdaleny Aleksandrowicz:
- Już od kilku miesięcy obowiązuje nowa ustawa o podstawowej opiece zdrowotnej. Pierwsze założenia do ustawy i projekty budziły gorące dyskusje, dotyczące przede wszystkim dostępu do lekarzy pediatrów w POZ czy zasad współpracy i przekazywania danych pomiędzy podmiotami. Fundamentalnym pytaniem było jednak, czy jest celowe tworzenie nowej ustawy, skoro zgodnie z zasadami techniki prawodawczej ustawa powinna wyczerpująco regulować daną dziedzinę spraw, nie pozostawiając poza zakresem swego unormowania istotnych fragmentów tej dziedziny.
Dziedzina specjalna
W przypadku ustawy o POZ można mówić jedynie o osobnej ustawie dla jednego z zakresów świadczeń gwarantowanych, która nie zawiera szczególnych rozwiązań prawnych, odwołuje się natomiast do zapisów i siatki pojęciowej występujących w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Ustawa weszła w życie w rekordowo szybkim tempie. Opublikowana została 30 listopada 2017r., a obowiązywała już od dnia następującego po jej ogłoszeniu czyli 1 grudnia 2017 roku. Zapisane w niej liczne przepisy przejściowe spowodowały jednak odsunięcie w czasie skutków wdrożenia nowej regulacji. Podobnie zatem jak w przypadku sieci szpitali -1 października 2017r. ani świadczeniodawcy, ani pacjenci nie odczuli, że funkcjonują w nowej rzeczywistości prawnej, tak i w podstawowej opiece zdrowotnej 1 grudnia 2017r. nie nastąpiło żadne trzęsienie ziemi. Stosunkowo długie terminy dostosowawcze dały świadczeniodawcom złudne poczucie bezpieczeństwa. Mimo to trzeba mieć świadomość, że samo przygotowanie się do nowych rozwiązań wymaga czasu. Zarówno kwalifikacje personelu, organizacja udzielania świadczeń, jak i zasady rejestracji to problematyka, która już teraz powinna być przedmiotem większego zainteresowania podmiotów świadczących usługi w ramach POZ.
Nowe rozwiązania
Ustawa o podstawowej opiece zdrowotnej ma całkowicie zmienić dotychczasowy model systemu ochrony zdrowia. Wprowadzane zmiany mają przede wszystkim wymusić na świadczeniodawcach POZ racjonalne wykorzystanie zasobów, zwiększenie nadzoru nad przebiegiem procesu diagnostyczno- leczniczego oraz wdrożenie odpowiednich standardów w zakresie profilaktyki. Obecnie bowiem niewiele czasu poświęca się na edukację pacjentów i ich bliskich, mimo że wiele czynników ryzyka może zostać ograniczone. Badania bilansowe są przeprowadzane wyłącznie u najmłodszych -ich realizacja dotyczy dzieci oraz młodzieży do ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej. Osoby dorosłe mogą liczyć na kwalifikację do jednego z realizowanych w POZ programów profilaktycznych dotyczących profilaktyki chorób układu krążenia, gruźlicy czy przewlekłej obturacyjnej choroby płuc.
W ramach opieki nad pacjentem w nowym modelu POZ, świadczeniodawcy mają otrzymać opłatę zadaniową za realizację profilaktyki. Profilaktyka obejmować będzie badania bilansowe pozwalające na identyfikację osób potencjalnie chorych. Z perspektywy rejestracji oznacza to przede wszystkim konieczność odmiennej niż do tej pory organizacji terminarza wizyt, tak podzielić czas pracy lekarzy i pielęgniarek na świadczenia dla osób zdrowych, osób chorych przewlekle i chorych incydentalnie. Biorąc pod uwagę, że bilanse będą przeprowadzane co pięć lat dla wszystkich pacjentów w przedziale wiekowym od 20 do 65 lat, którzy złożyli deklarację wyboru do danego lekarza POZ, jest to spore wyzwanie logistyczne, tym bardziej że świadczeniodawcy będą musieli wykazać się odpowiednim współczynnikiem skuteczności wzywania na badania bilansowe.
Za część wstępną bilansu odpowiada koordynator i pielęgniarka POZ. Pogłębiony wywiad będzie przeprowadzany przez lekarza POZ. Pielęgniarkom powierzono również edukację pacjenta, u którego na podstawie bilansu zidentyfikowano taką potrzebę. Wizyty edukacyjne dotyczyć mają w szczególności zdrowego żywienia, aktywności fizycznej czy zwalczania uzależnień. To oznacza konieczność merytorycznego przygotowania się do nowych zadań.
Zespół POZ
Koordynacja opieki zdrowotnej nad świadczeniobiorcą, za której zapewnienie ma odpowiadać lekarz POZ we współpracy z pielęgniarką i położną POZ ma polegać na zintegrowaniu udzielania świadczeń opieki zdrowotnej, obejmujących wszystkie etapy i elementy procesu ich realizacji, z wykorzystaniem systemów teleinformatycznych, środków komunikacji elektronicznej lub publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem jakości i efektywności udzielanych świadczeń. Na poziomie POZ spójność działania ma zapewnić ograniczenie pacjentowi wyboru lekarza, pielęgniarki i położnej POZ do osób tworzących łącznie zespół POZ.
Decydującą rolę w zespole POZ odgrywa lekarz, który koordynuje funkcjonowanie zespołu. Utworzenie zespołów POZ to nowe podejście do organizacji udzielenia świadczeń, ale i ryzyko dla samodzielności zawodowej pielęgniarek i położnych. W najtrudniejszej sytuacji znajdą się położne POZ. Obecnie bowiem zalecana liczba pacjentów pozostających pod opieką lekarza POZ oraz pielęgniarki POZ wynosi 2500. Jest zatem możliwe, by określona populacja pozostawała pod opieką jednej pielęgniarki POZ i lekarza POZ. Rekomendowana liczba pacjentek objętych opieką położnej POZ, z uwagi na specyfikę udzielanych przez nią świadczeń wynosi natomiast 6600. Położna POZ skazana zatem będzie na funkcjonowanie w ramach kilku zespołów POZ, bo w tylko w takiej formule będzie w stanie uzyskać optymalną liczbę pacjentów.
Kwalifikacje
Katalog kwalifikacji uprawniających do uzyskania statusu pielęgniarki POZ ograniczony został do osób, które posiadają tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego, ukończony kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego lub też są w trakcie szkolenia specjalizacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego albo uczestniczą w kursie kwalifikacyjnym w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego. Ponadto pielęgniarką POZ może zostać także pielęgniarka, która posiada tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa -już bez wymogu posiadania trzyletniego doświadczenia w pracy w POZ. Podobnie przedstawia się sytuacja położnych. Możliwość realizacji świadczeń w POZ docelowo będzie dotyczyła tylko położnych posiadających kwalifikacje w zakresie pielęgniarstwa rodzinnego.
Zastanawiająca zdaje się niekonsekwencja prawodawcy. Po licznych głosach krytycznych dla wyłączenia lekarzy pediatrów z POZ, dokonano autopoprawki do projektu ustawy, wskazując że pediatra, który ukończy kurs w zakresie medycyny rodzinnej będzie mógł utrzymać status lekarza POZ. W kręgu pielęgniarek uprawnionych do realizacji świadczeń w ramach POZ nie znalazły się natomiast mogące współpracować z lekarzem pediatrą pielęgniarki posiadające kwalifikacje w dziedzinie pielęgniarstwa pediatrycznego.
Pielęgniarka w szkole
Na gruncie nadal obowiązującego rozporządzenia dotyczącego świadczeń gwarantowanych, świadczenia w POZ obejmują:
- świadczenia lekarza podstawowej opieki zdrowotnej;
- świadczenia pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej;
- świadczenia położnej podstawowej opieki zdrowotnej;
- świadczenia pielęgniarki lub higienistki szkolnej udzielane w środowisku nauczania i wychowania;
- świadczenia nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej;
- transport sanitarny.
W ustawie o POZ znalazły się jedynie zapisy dotyczące trzech pierwszych z wymienionych aspektów funkcjonowania POZ.
Przyjęcie nowej, odrębnej ustawy o medycynie szkolnej wymieniane jest jako jeden z kluczowych planów Ministerstwa Zdrowia na 2018 rok. Założenia do projektu ustawy o zdrowiu dzieci i młodzieży w wieku szkolnym opublikowane we wrześniu 2017 roku jasno wskazują na dążenie do zwiększenia roli medycyny szkolnej, monitorowania opieki sprawowanej nad uczniami oraz zainteresowania tą tematyką i zaangażowania w optymalizację opieki zdrowotnej nad uczniami jednostek samorządu terytorialnego, które pełnią rolę organów prowadzących dla szkół. O tym, jak silny akcent ma zostać położony na zapewnienie opieki medycznej w środowisku nauczania i wychowania świadczyć może chociażby ujęcie środków na wyposażenie gabinetów medycyny szkolnej we wrześniowej specustawie finansowej.
Obecny model opieki nad dziećmi i młodzieżą w wieku szkolnym nie przewiduje stałej obecności lekarza i lekarza dentysty w szkole. Opiera się on na świadczeniach realizowanych przez pielęgniarki szkolne i higienistki szkolne. By zapewnić lepsze efekty opieki zakłada się nie tylko objęcie uczniów opieką stomatologiczną, ale i wskazanie w nowej ustawie na zmniejszenie liczby uczniów pozostających pod opieką jednej pielęgniarki, przy jednoczesnym rozszerzeniu katalogu jej zadań. Pielęgniarka ma m.in. sprawować pieczę nad realizacją zaleceń wydanych uczniowi przez lekarza i lekarza dentystę czy przypominać opiekunom dziecka o bilansach i szczepieniach. Zacieśniona ma zostać współpraca pomiędzy pielęgniarką środowiska nauczania i wychowania oraz dyrektorem szkoły i nauczycielami, w szczególności w zakresie przeciwdziałaniu przemocy domowej lub rówieśniczej oraz poprawy warunków bezpieczeństwa uczniów, organizacji żywienia czy warunków sanitarnych. Realizacja powyższych założeń ma nastąpić poprzez doradzanie w sprawie programów oświatowych czy uczestnictwo w radach pedagogicznych. To zupełnie nowe sfery aktywności pielęgniarek szkolnych, które będą wymagały zaangażowania i pogłębionej analizy środowiska szkolnego.
Wewnętrzne rozstrzygnięcia
Zainicjowana programem pilotażowym POZ+ ewolucja podstawowej opieki zdrowotnej będzie wymagała zwrócenia większej uwagi na współpracę z podmiotami zewnętrznymi. Pierwszym krokiem do nawiązania prawidłowych relacji musi jednak być uporządkowanie wewnętrznych procedur i precyzyjne zdefiniowanie zadań zarówno poszczególnych członków zespołu POZ, jak i personelu administracyjnego. Wspólny mianownik dla wszystkich podejmowanych działań stanowić będzie dokumentacja medyczna pozwalająca na sprawny dostęp do zakresu informacji niezbędnego określonemu podmiotowi do zapewnienia pacjentowi świadczeń zdrowotnych czy opieki socjalnej. Ustawa o POZ wskazała na konieczność określenia szczegółowych zasad organizacji procesu udzielania świadczeń zdrowotnych, w tym przekazywania informacji o tym procesie w regulaminie organizacyjnym. Kierownicy podmiotów leczniczych stają zatem wobec niełatwego zadania stworzenia w ciągu niespełna półtorej roku takich regulacji wewnętrznych, by nie ograniczając praw pacjenta, zapewnić placówce efektywne funkcjonowanie.
Iwona Magdalena Aleksandrowicz
Autorka jest ekspertem z Kancelarii doradczej Rafała Janiszewskiego.
Tekst pochodzi z "Menedżera Zdrowia" numer 2/2018. Czasopismo można zamówić na stronie: www.termedia.pl/mz/prenumerata.
Przeczytaj także: "Związek niepartnerski, czyli pielęgniarka w Polsce nie jest uznawana za współpracownika".
Zachęcamy do polubienia profilu "Menedżera Zdrowia" na Facebooku: www.facebook.com/MenedzerZdrowia i obserwowania konta na Twitterze: www.twitter.com/MenedzerZdrowia.
- Już od kilku miesięcy obowiązuje nowa ustawa o podstawowej opiece zdrowotnej. Pierwsze założenia do ustawy i projekty budziły gorące dyskusje, dotyczące przede wszystkim dostępu do lekarzy pediatrów w POZ czy zasad współpracy i przekazywania danych pomiędzy podmiotami. Fundamentalnym pytaniem było jednak, czy jest celowe tworzenie nowej ustawy, skoro zgodnie z zasadami techniki prawodawczej ustawa powinna wyczerpująco regulować daną dziedzinę spraw, nie pozostawiając poza zakresem swego unormowania istotnych fragmentów tej dziedziny.
Dziedzina specjalna
W przypadku ustawy o POZ można mówić jedynie o osobnej ustawie dla jednego z zakresów świadczeń gwarantowanych, która nie zawiera szczególnych rozwiązań prawnych, odwołuje się natomiast do zapisów i siatki pojęciowej występujących w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Ustawa weszła w życie w rekordowo szybkim tempie. Opublikowana została 30 listopada 2017r., a obowiązywała już od dnia następującego po jej ogłoszeniu czyli 1 grudnia 2017 roku. Zapisane w niej liczne przepisy przejściowe spowodowały jednak odsunięcie w czasie skutków wdrożenia nowej regulacji. Podobnie zatem jak w przypadku sieci szpitali -1 października 2017r. ani świadczeniodawcy, ani pacjenci nie odczuli, że funkcjonują w nowej rzeczywistości prawnej, tak i w podstawowej opiece zdrowotnej 1 grudnia 2017r. nie nastąpiło żadne trzęsienie ziemi. Stosunkowo długie terminy dostosowawcze dały świadczeniodawcom złudne poczucie bezpieczeństwa. Mimo to trzeba mieć świadomość, że samo przygotowanie się do nowych rozwiązań wymaga czasu. Zarówno kwalifikacje personelu, organizacja udzielania świadczeń, jak i zasady rejestracji to problematyka, która już teraz powinna być przedmiotem większego zainteresowania podmiotów świadczących usługi w ramach POZ.
Nowe rozwiązania
Ustawa o podstawowej opiece zdrowotnej ma całkowicie zmienić dotychczasowy model systemu ochrony zdrowia. Wprowadzane zmiany mają przede wszystkim wymusić na świadczeniodawcach POZ racjonalne wykorzystanie zasobów, zwiększenie nadzoru nad przebiegiem procesu diagnostyczno- leczniczego oraz wdrożenie odpowiednich standardów w zakresie profilaktyki. Obecnie bowiem niewiele czasu poświęca się na edukację pacjentów i ich bliskich, mimo że wiele czynników ryzyka może zostać ograniczone. Badania bilansowe są przeprowadzane wyłącznie u najmłodszych -ich realizacja dotyczy dzieci oraz młodzieży do ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej. Osoby dorosłe mogą liczyć na kwalifikację do jednego z realizowanych w POZ programów profilaktycznych dotyczących profilaktyki chorób układu krążenia, gruźlicy czy przewlekłej obturacyjnej choroby płuc.
W ramach opieki nad pacjentem w nowym modelu POZ, świadczeniodawcy mają otrzymać opłatę zadaniową za realizację profilaktyki. Profilaktyka obejmować będzie badania bilansowe pozwalające na identyfikację osób potencjalnie chorych. Z perspektywy rejestracji oznacza to przede wszystkim konieczność odmiennej niż do tej pory organizacji terminarza wizyt, tak podzielić czas pracy lekarzy i pielęgniarek na świadczenia dla osób zdrowych, osób chorych przewlekle i chorych incydentalnie. Biorąc pod uwagę, że bilanse będą przeprowadzane co pięć lat dla wszystkich pacjentów w przedziale wiekowym od 20 do 65 lat, którzy złożyli deklarację wyboru do danego lekarza POZ, jest to spore wyzwanie logistyczne, tym bardziej że świadczeniodawcy będą musieli wykazać się odpowiednim współczynnikiem skuteczności wzywania na badania bilansowe.
Za część wstępną bilansu odpowiada koordynator i pielęgniarka POZ. Pogłębiony wywiad będzie przeprowadzany przez lekarza POZ. Pielęgniarkom powierzono również edukację pacjenta, u którego na podstawie bilansu zidentyfikowano taką potrzebę. Wizyty edukacyjne dotyczyć mają w szczególności zdrowego żywienia, aktywności fizycznej czy zwalczania uzależnień. To oznacza konieczność merytorycznego przygotowania się do nowych zadań.
Zespół POZ
Koordynacja opieki zdrowotnej nad świadczeniobiorcą, za której zapewnienie ma odpowiadać lekarz POZ we współpracy z pielęgniarką i położną POZ ma polegać na zintegrowaniu udzielania świadczeń opieki zdrowotnej, obejmujących wszystkie etapy i elementy procesu ich realizacji, z wykorzystaniem systemów teleinformatycznych, środków komunikacji elektronicznej lub publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem jakości i efektywności udzielanych świadczeń. Na poziomie POZ spójność działania ma zapewnić ograniczenie pacjentowi wyboru lekarza, pielęgniarki i położnej POZ do osób tworzących łącznie zespół POZ.
Decydującą rolę w zespole POZ odgrywa lekarz, który koordynuje funkcjonowanie zespołu. Utworzenie zespołów POZ to nowe podejście do organizacji udzielenia świadczeń, ale i ryzyko dla samodzielności zawodowej pielęgniarek i położnych. W najtrudniejszej sytuacji znajdą się położne POZ. Obecnie bowiem zalecana liczba pacjentów pozostających pod opieką lekarza POZ oraz pielęgniarki POZ wynosi 2500. Jest zatem możliwe, by określona populacja pozostawała pod opieką jednej pielęgniarki POZ i lekarza POZ. Rekomendowana liczba pacjentek objętych opieką położnej POZ, z uwagi na specyfikę udzielanych przez nią świadczeń wynosi natomiast 6600. Położna POZ skazana zatem będzie na funkcjonowanie w ramach kilku zespołów POZ, bo w tylko w takiej formule będzie w stanie uzyskać optymalną liczbę pacjentów.
Kwalifikacje
Katalog kwalifikacji uprawniających do uzyskania statusu pielęgniarki POZ ograniczony został do osób, które posiadają tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego, ukończony kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego lub też są w trakcie szkolenia specjalizacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego albo uczestniczą w kursie kwalifikacyjnym w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego. Ponadto pielęgniarką POZ może zostać także pielęgniarka, która posiada tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa -już bez wymogu posiadania trzyletniego doświadczenia w pracy w POZ. Podobnie przedstawia się sytuacja położnych. Możliwość realizacji świadczeń w POZ docelowo będzie dotyczyła tylko położnych posiadających kwalifikacje w zakresie pielęgniarstwa rodzinnego.
Zastanawiająca zdaje się niekonsekwencja prawodawcy. Po licznych głosach krytycznych dla wyłączenia lekarzy pediatrów z POZ, dokonano autopoprawki do projektu ustawy, wskazując że pediatra, który ukończy kurs w zakresie medycyny rodzinnej będzie mógł utrzymać status lekarza POZ. W kręgu pielęgniarek uprawnionych do realizacji świadczeń w ramach POZ nie znalazły się natomiast mogące współpracować z lekarzem pediatrą pielęgniarki posiadające kwalifikacje w dziedzinie pielęgniarstwa pediatrycznego.
Pielęgniarka w szkole
Na gruncie nadal obowiązującego rozporządzenia dotyczącego świadczeń gwarantowanych, świadczenia w POZ obejmują:
- świadczenia lekarza podstawowej opieki zdrowotnej;
- świadczenia pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej;
- świadczenia położnej podstawowej opieki zdrowotnej;
- świadczenia pielęgniarki lub higienistki szkolnej udzielane w środowisku nauczania i wychowania;
- świadczenia nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej;
- transport sanitarny.
W ustawie o POZ znalazły się jedynie zapisy dotyczące trzech pierwszych z wymienionych aspektów funkcjonowania POZ.
Przyjęcie nowej, odrębnej ustawy o medycynie szkolnej wymieniane jest jako jeden z kluczowych planów Ministerstwa Zdrowia na 2018 rok. Założenia do projektu ustawy o zdrowiu dzieci i młodzieży w wieku szkolnym opublikowane we wrześniu 2017 roku jasno wskazują na dążenie do zwiększenia roli medycyny szkolnej, monitorowania opieki sprawowanej nad uczniami oraz zainteresowania tą tematyką i zaangażowania w optymalizację opieki zdrowotnej nad uczniami jednostek samorządu terytorialnego, które pełnią rolę organów prowadzących dla szkół. O tym, jak silny akcent ma zostać położony na zapewnienie opieki medycznej w środowisku nauczania i wychowania świadczyć może chociażby ujęcie środków na wyposażenie gabinetów medycyny szkolnej we wrześniowej specustawie finansowej.
Obecny model opieki nad dziećmi i młodzieżą w wieku szkolnym nie przewiduje stałej obecności lekarza i lekarza dentysty w szkole. Opiera się on na świadczeniach realizowanych przez pielęgniarki szkolne i higienistki szkolne. By zapewnić lepsze efekty opieki zakłada się nie tylko objęcie uczniów opieką stomatologiczną, ale i wskazanie w nowej ustawie na zmniejszenie liczby uczniów pozostających pod opieką jednej pielęgniarki, przy jednoczesnym rozszerzeniu katalogu jej zadań. Pielęgniarka ma m.in. sprawować pieczę nad realizacją zaleceń wydanych uczniowi przez lekarza i lekarza dentystę czy przypominać opiekunom dziecka o bilansach i szczepieniach. Zacieśniona ma zostać współpraca pomiędzy pielęgniarką środowiska nauczania i wychowania oraz dyrektorem szkoły i nauczycielami, w szczególności w zakresie przeciwdziałaniu przemocy domowej lub rówieśniczej oraz poprawy warunków bezpieczeństwa uczniów, organizacji żywienia czy warunków sanitarnych. Realizacja powyższych założeń ma nastąpić poprzez doradzanie w sprawie programów oświatowych czy uczestnictwo w radach pedagogicznych. To zupełnie nowe sfery aktywności pielęgniarek szkolnych, które będą wymagały zaangażowania i pogłębionej analizy środowiska szkolnego.
Wewnętrzne rozstrzygnięcia
Zainicjowana programem pilotażowym POZ+ ewolucja podstawowej opieki zdrowotnej będzie wymagała zwrócenia większej uwagi na współpracę z podmiotami zewnętrznymi. Pierwszym krokiem do nawiązania prawidłowych relacji musi jednak być uporządkowanie wewnętrznych procedur i precyzyjne zdefiniowanie zadań zarówno poszczególnych członków zespołu POZ, jak i personelu administracyjnego. Wspólny mianownik dla wszystkich podejmowanych działań stanowić będzie dokumentacja medyczna pozwalająca na sprawny dostęp do zakresu informacji niezbędnego określonemu podmiotowi do zapewnienia pacjentowi świadczeń zdrowotnych czy opieki socjalnej. Ustawa o POZ wskazała na konieczność określenia szczegółowych zasad organizacji procesu udzielania świadczeń zdrowotnych, w tym przekazywania informacji o tym procesie w regulaminie organizacyjnym. Kierownicy podmiotów leczniczych stają zatem wobec niełatwego zadania stworzenia w ciągu niespełna półtorej roku takich regulacji wewnętrznych, by nie ograniczając praw pacjenta, zapewnić placówce efektywne funkcjonowanie.
Iwona Magdalena Aleksandrowicz
Autorka jest ekspertem z Kancelarii doradczej Rafała Janiszewskiego.
Tekst pochodzi z "Menedżera Zdrowia" numer 2/2018. Czasopismo można zamówić na stronie: www.termedia.pl/mz/prenumerata.
Przeczytaj także: "Związek niepartnerski, czyli pielęgniarka w Polsce nie jest uznawana za współpracownika".
Zachęcamy do polubienia profilu "Menedżera Zdrowia" na Facebooku: www.facebook.com/MenedzerZdrowia i obserwowania konta na Twitterze: www.twitter.com/MenedzerZdrowia.
