Projekt ustawy o prawach pacjenta i RPP odesłany do podkomisji

Za nami posiedzenie sejmowej Komisji Zdrowia, na którym odbyło się pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, w których znalazły się rozwiązania dążące do podniesienia ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży.

Ważny problem

Zaproponowany projekt uzasadniła przewodnicząca komisji Marta Golbik. Podkreślała, że ustawa przewiduje, aby osoba w wieku nieuprawniającym jeszcze do wyrażenia zgody kumulatywnej na przeprowadzenie badania lub udzielenie innych świadczeń zdrowotnych (osoba małoletnia, która ukończyła 13 lat) mogła uzyskać niezbędną pomoc, w przypadku doświadczenia przez małoletniego kryzysu psychicznego, także wtedy, gdy nie ma możliwości uzyskania zgody przedstawiciela ustawowego na skorzystanie z pomocy oferowanej przez psychologa, psychoterapeutę albo terapeutę środowiskowego w ramach świadczeń gwarantowanych.

W przypadku małoletniego, który ukończył 16 lat, rozwiązania przewidziane w projektowej ustawie dają mu możliwość korzystania z pomocy oferowanej przez psychologa, psychoterapeutę albo terapeutę środowiskowego w ramach świadczeń gwarantowanych także w przypadku, gdy przedstawiciel ustawowy pierwotnie nie wyraża na to zgody.

Jak uzasadniała przewodnicząca komisji, projektowane zmiany są odpowiedzią na alarmujące i dramatyczne dane świadczące o pogarszającym się zdrowiu psychicznym i samopoczuciu osób małoletnich.

Wiele uwag, w tym te dotyczące niezgodności konstytucyjnej

Już na początku dyskusji poseł Janusz Cieszyński zgłosił dwa wnioski formalne.

Pierwszy dotyczył skierowania projektu ustawy do specjalnej podkomisji, która miałaby pracować nad przedłożonym projektem.

Drugi – wysłuchania publicznego dotyczącego zmian proponowanych w ustawie.

– W projekcie ustawy jest wiele rozwiązań, które zasługują na poważne rozważenie, jest też wiele wątpliwości wyrażonych przez przedstawicieli Kancelarii Sejmu, które dotyczą konstytucyjności proponowanych rozwiązań. Rozumiem, że projekt jest odpowiedzią na realne wyzwania, czego dowodem obecność na dzisiejszym posiedzeniu tak licznej grupy młodych ludzi, ale parlamentarzyści są odpowiedzialni za przygotowanie projektu, który wątpliwości nie będzie budził, a takie prace można przeprowadzić w ramach specjalnie powołanej do tego podkomisji – mówił poseł Cieszyński.

– Jako Prawo i Sprawiedliwość wnosimy również o wysłuchanie publiczne, tak aby wszyscy zainteresowani mogli się na temat tego projektu wypowiedzieć – dodał.

Poseł Grzegorz Napieralski przekonywał, że w ubiegłej kadencji odbyło się już wiele spotkań w szerokim gronie na ten temat i kwestia wysłuchania publicznego już była poruszana, nie tylko w spotkaniach z młodymi ludźmi, ale również ekspertami – terapeutami, psychologami, psychiatrami.

– Wysłuchanie publiczne nie jest już konieczne. Ustawa, szczególnie przez młodych ludzi jest pilnie oczekiwana i bardzo potrzebna. Ponieważ jest to bardzo delikatna materia i bardzo istotna, przychylałbym się do propozycji, żeby skierować ją do prac w podkomisji, która już funkcjonuje – Komisji do spraw zdrowia psychicznego – aby ją spokojnie, punkt po punkcie przepracować, bez walki politycznej, także z młodymi ludźmi, ale przede wszystkim z ekspertami, lekarzami, psychologami, psychiatrami przedyskutować, tak aby w miarę szybko tą pracę zakończyć, przenieść na komisję i salę plenarną – mówił poseł Napieralski.

Z kolei poseł Bolesław Piecha w swoim głosie poparł wniosek posła Cieszyńskiego o wysłuchanie publiczne, jak argumentował – z trzech powodów.

– To jest ustawa pod przykrywką ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, reguluje również ważne sprawy dotyczące świadomej zgody wyrażanej przez każdego pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego na wykonanie świadczenia zdrowotnego. Dotyczy kwestii tajemnicy lekarskiej. Ta ustawa w praktyce składa się z trzech ustaw – o Rzeczniku Praw Pacjenta, ma też odniesienie do ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty i o zawodzie psychologa. Wydaje mi się, że nie wszyscy na ten temat się wypowiedzieli – mówił poseł Piecha.

– Świadoma zgoda jest podstawą leczenia i zaufania pomiędzy pacjentem i lekarzem. Przy zastrzeżeniach Naczelnej Izby Lekarskiej, z którymi się w wielu przypadkach nie zgadzam, nad tą kwestią jednak należałoby się pochylić. W dzisiejszych czasach nie jest problemem decyzja o skorzystania z porady psychologicznej czy psychoterapii, ale kwestia dostępności do świadczeń. Jeżeli nie ma do nich dostępności, to żadną ustawą sytuacji nie naprawimy – dodał.

Ministerstwo proponuje pracę nad wspólnym projektem

W dyskusji wziął udział także wiceminister Wojciech Konieczny, który przedstawił stanowisko resortu dotyczące projektowanej ustawy. Na wstępie jednak dementował kwestie podnoszone przez posłów w dyskusji, które sugerowały, że ministerstwo ma zamiar likwidować centra zdrowia psychicznego.

– Mówienie takich rzeczy jest mówieniem nieprawdy. Ministerstwo Zdrowia chce rozszerzyć tę formę sprawowania opieki psychicznej na całą Polskę. Podjęło dialog ze środowiskami, zarówno z centrami zdrowia psychicznego, jak i skupionymi w Radzie Zdrowia Psychicznego i innymi, aby ten proces przebiegał jak najsprawniej. Niestety ustawa, na mocy której działają centra, ma wiele wad. Jest bardzo trudne zakończenie pilotażu w tym zakresie i rozszerzenie go na całą Polskę. Na koniec pilotażu centra będą zagrożone finansowo i będą musiały zwrócić środki finansowe za dwa okresy rozliczeniowe w ramach tzw. przesunięć. Niestety, w pilotażu został zaszyty mechanizm, który stwarza bardzo duże zagrożenie dla ich istnienia. Naszym zamiarem jest zachowanie wszystkich dobrych cech centrów, ale jesteśmy zmuszeni, przechodząc z pilotażu na całościowe rozwiązania, wprowadzić pewne mechanizmy jakościowe i kontrolne, których w tej chwili nie ma – mówił wiceminister Konieczny.

Jak podkreślał, idea, która przyświeca procedowanemu projektowi ustawy, bliska jest Ministerstwu Zdrowia.

– Pracujemy nad podobnym projektem, nieco bardziej rozległym, i będziemy przychylnie ustosunkowani do tych pomysłów i tego, co wnoszą do tego posłowie, a także środowiska, które się na ten temat wypowiadały. Zmiany proponowane w projekcie są częściowo zbieżne z rozwiązaniami, które aktualnie są przedmiotem prac prowadzonych w Ministerstwie Zdrowia. Zasadne wydaje się połączenie prac nad projektem poselskim i rozwiązaniami przygotowywanymi przez resort, z uwzględnieniem analizy i uwag zgłoszonych już do projektu. Pozwoli to na dopracowanie rozwiązań pod kątem legislacyjnym i osadzenie ich w całokształcie systemu prawnego – stwierdził.

Projekt skierowany do dalszych prac

Po zakończeniu dyskusji podczas pierwszego czytania poselskiego projektu ustawy odbyły się głosowania nad wnioskami formalnymi, które zostały zgłoszone przez posłów.

W kwestii wysłuchania publicznego na 34 uprawnionych do głosowania posłów za jego zorganizowaniem opowiedziało się 15, przeciwnych było 19. Wniosek nie został przyjęty.