Sprawozdanie z planu finansowego NFZ na 2023 r. z pozytywną opinią Komisji Zdrowia

Sejmowa Komisja Zdrowia 12 września pozytywnie zaopiniowała sprawozdanie z wykonania planu finansowego Narodowego Funduszu Zdrowia na 2023 r., a także łączne sprawozdanie finansowe i roczne sprawozdanie z działalności NFZ za 2023 r.

Wiceprezes NFZ Jakub Szulc przypomniał, że sprawozdanie finansowe NFZ jest sporządzane każdego roku przez prezesa NFZ i składają się na nie wprowadzenie do sprawozdania finansowego, bilans, rachunek zysków i strat, zestawienie zmian w kapitale własnym, rachunek przepływów pieniężnych oraz dodatkowe informacje i objaśnienia.

Jakub Szulc poinformował, że łączny bilans finansowy NFZ na 31 grudnia 2023 r. zamknął się kwotą 28 mld 782 mln 700 tys. zł, co oznacza spadek o 14 mld 833 mln zł w stosunku do bilansu roku poprzedniego.

Wzrost kosztów wybranych świadczeń

Odnosząc się do sprawozdania z wykonania planu finansowego NFZ w 2023 r., przekazał, że według pierwotnego planu zatwierdzonego w lipcu 2022 r. wartość przychodów ogółem i kosztów ogółem NFZ ustalono na 144 mld 157 mln 194 tys. zł. W wyniku zmian dokonanych w trakcie roku obrachunkowego łączne przychody zostały zwiększone o 1,19 proc., czyli o 1 mld 713 mln 581 tys. zł. Łączne koszty NFZ zostały w tym samym czasie zwiększone o 16,23 proc., a więc o 23 mld 399 mln 435 tys. zł.

Najbardziej zwiększone zostały koszty świadczeń opieki zdrowotnej, koszty programów polityki zdrowotnej realizowanych na zlecenie, koszty realizacji zdań zespołów ratownictwa medycznego i koszty z tytułu finansowania leków, środka spożywczego, specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobu medycznego.

Skąd pochodziły pieniądze na zdrowie?

W całości przychodów w 2023 r. większość stanowiły przychody ze składki należnej (95,15 proc. wszystkich przychodów). Reszta to tzw. pozostałe przychody NFZ (1,55 proc.), przychody z funduszy celowych (1,4 proc.), przychody z opłaty cukrowej i alkoholowej (1,18 proc.), przychody finansowe (0,89 proc.), przychody wynikające z przepisów o koordynacji (0,45 proc.) i dotacja podmiotowa (0,13 proc.).

Ostateczny wynik finansowy NFZ na koniec 2023 r. w związku ze zmianami podjętymi w trakcie roku obrachunkowego w łącznej wysokości przyniósł 16 mld 362 mln 382 tys. zł straty. Oznacza to, że koszty zadań realizowane przez NFZ w 2023 r. przewyższały o tę kwotę wartość osiągniętych przychodów. Łączna strata finansowa oddziałów wojewódzkich NFZ wyniosła 9 mld 861 mln 505 tys. zł, a centrali NFZ – 6 mld 500 mln 876 tys. zł.

Jak przekazał Szulc, ujemny wynik finansowy zgodnie z decyzją rady Funduszu został pokryty poprzez zmniejszenie Funduszu Zapasowego Narodowego Funduszu Zdrowia.

Wyjaśnił, że ponad 16 mld zł straty w 2023 r. wynika z nałożenia się kilku czynników, z których część ma charakter jednorazowy, inne zaś stały.

Co wpływa na zwrost kosztów?

Zaznaczył, że istotnym składnikiem zwiększającym koszty NFZ jest nowelizacja ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty z listopada 2022 r., która przeniosła finansowanie części zadań dotychczas finansowanych bezpośrednio z budżetu państwa bądź z budżetów wojewodów na NFZ. Kolejna kwestia wprowadzona tą ustawą, która miała znaczenie dla finansów NFZ, to możliwość sfinansowania z Funduszu Zapasowego NFZ kosztów Funduszu Covidowego.

Następnym czynnikiem jest realizacja rekomendacji Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji w związku z ustawą o minimalnym wynagrodzeniu niektórych zawodów medycznych. Zgodnie z jej zapisami prezes AOTMiT przygotowuje rekomendacje dotyczące zmiany wycen świadczeń NFZ w związku ze wzrostem jednej z głównych pozycji kosztowych świadczeń opieki zdrowotnej, czyli wynagrodzenia za pracę.

Trzeci dokument – roczne sprawozdanie z działalności NFZ za 2023 r. – podsumowuje zadania podejmowane przez fundusz, wynikające z jego zadań ustawowych.

Opieka nad pacjentem – podsumowanie

W 2023 r. wydatki na zapewnienie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) wyniosły 18,1 mld zł. Udzielono 180,4 mln porad 28,7 mln pacjentom. Opieką koordynowaną objęto 13,2 mln pacjentów, czyli 39 proc. populacji w POZ. Wartość umów w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej (poradnie specjalistyczne – PAP) wyniosła 8,8 mld zł. Ze świadczeń skorzystało ponad 17,5 mln pacjentów, a łączna liczba wszystkich porad w 2023 r. wyniosła ok. 89,9 mln. Wartość kontraktów na leczenie szpitalne wyniosła 92,1 mld zł. Udzielono około 17,3 mln świadczeń.

W 2023 r. NFZ zawarł umowy na udzielanie świadczeń z zakresu 121 programów lekowych, w tym 40 programów onkologicznych. Wartość świadczeń udzielonych w ramach tych umów wyniosła ok. 10,1 mld zł. W programach leczono ponad 250 tys. pacjentów.

Wartość kontraktów podpisanych z 1367 świadczeniodawcami na 2023 r. na leczenie psychiatryczne i uzależnień wzrosła o 20,6 proc. w stosunku do nakładów z roku poprzedniego i wyniosła ok. 5,3 mld zł. Liczba osób korzystających z tych świadczeń wynosiła 1,6 mln pacjentów.

Dostępność do świadczeń

Najważniejszą częścią tego sprawozdania jest informacja o dostępności do świadczeń finansowanych przez NFZ.

Wynika z niego, że w ubiegłym roku pacjenci najdłużej czekali w kolejkach do poradni specjalistycznych: endokrynologicznej, gastroenterologicznej, kardiologicznej, okulistycznej i alergologicznej. Połowa pacjentów stabilnych czekała na wizytę u endokrynologa 190 dni lub dłużej (mediana średniego rzeczywistego czasu oczekiwania wyniosła 190 dni).

Pacjenci wymagający leczenia szpitalnego najdłużej czekali na przyjęcie na oddziały: otorynolaryngologiczne, chirurgii urazowo-ortopedycznej, neurochirurgiczne, gastroenterologiczne i reumatologiczne. NFZ zauważa, że większość przyczyn ograniczonej dostępności do świadczeń ma charakter ogólnokrajowy i wiąże się m.in. z niewystarczającą liczbą lekarzy określonej specjalności, np. geriatrów, psychiatrów, endokrynologów czy diabetologów dziecięcych.

NFZ zaznaczył, że występują również przyczyny regionalne związane przede wszystkim z niewystarczającą liczbą miejsc udzielania danego rodzaju świadczeń.

W środę 11 września sprawozdanie z wykonania planu finansowego Narodowego Funduszu Zdrowia na 2023 r. pozytywnie zaopiniowała sejmowa Komisja Finansów Publicznych.