iStock
Ujawnianie przyczyny utraty PWZ niezgodne z konstytucją
| Tagi: | PWZ, prawo wykonywania zawodu, Centralny Rejestr Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego, RPO, Rzecznik Praw Obywatelskich, dane |
Dane o przyczynie utraty prawa do wykonywania zawodów medycznych, należące do szczególnie chronionej sfery życia, wykraczają poza zakres niezbędnych informacji, które mogą być udostępniane przez władze publiczne.
26 marca zaczną obowiązywać nowe przepisy – chodzi o możliwość ujawniania w Centralnym Rejestrze Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego informacji o przyczynie utraty przez osobę wykonującą zawód medyczny uprawnienia do jego wykonywania.
Wątpliwości co do sprawy oficjalnie przedstawił Rzecznik Praw Obywatelskich.
5 października 2023 r. prezydent w trybie kontroli następczej skierował do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o zbadanie zgodności z konstytucją ustawy z 17 sierpnia 2023 r. w tej sprawie. Rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek zgłosił udział w tym postępowaniu, przedstawiając swoje stanowisko datowane na 11 stycznia.
Omówienie dokumentu
– Centralny Rejestr Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego jest rejestrem publicznym prowadzonym przez ministra ds. zdrowia. Wpis do niego jest warunkiem dopuszczenia do wykonywania zawodu medycznego, jak asystentka stomatologiczna, elektroradiolog, higienistka stomatologiczna, instruktor terapii uzależnień, opiekun medyczny, optometrysta, ortoptystka, podiatra, profilaktyk, protetyk słuchu, technik farmaceutyczny, technik masażysta, technik ortopeda, technik sterylizacji medycznej, terapeuta zajęciowy – zwrócono uwagę w stanowisku, podkreślając, że „celem utworzenia rejestru było umożliwienie weryfikacji osób wykonujących te zawody przez pracodawców i pacjentów”.
Nie uzasadniono jednak konieczności ujawnienia w nim tak szerokiego zakresu danych.
– Jest on szeroki i obejmuje między innymi datę utraty uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego wraz z podaniem przyczyny – dodano, wymieniając, że „osoba wykonująca zawód medyczny traci zaś uprawnienia do niego w przypadku:
– utraty albo ograniczenia zdolności do czynności prawnych; pozbawienia praw publicznych,
– prawomocnego skazania za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe,
– pozbawienia uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego, o którym mowa w art. 68 pkt 5 ustawy – jako kara za przewinienie zawodowe”.
– Dane te będą dostępne dla nieograniczonej liczby osób. Należy zgodzić się z wnioskodawcą, że ujawnienie w rejestrze publicznym danych, które odnoszą się do szczególnej kategorii danych, to jest danych dotyczących zdrowia, orzeczeń karnych czy dyscyplinarnych, nieograniczonej liczbie osób, stanowi nieproporcjonalne ograniczenie prawa do prywatności i ochrony danych osobowych – podano.
– Zakwestionowany art. 4 ust. 3 w związku z art. 4 ust. 1 pkt 12 ustawy o niektórych zawodach medycznych jest przez to niezgodny z art. 47 oraz art. 51 ust. 2 Konstytucji RP w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP – w zakresie, w jakim przewiduje, że rejestr jest jawny w odniesieniu do informacji o przyczynie utraty przez osobę wykonującą zawód medyczny uprawnienia do wykonywania tego zawodu – wyjaśniono, dodając, że „informacje mają być przechowywane w rejestrze w celach archiwalnych, a zatem nie będą usuwane z rejestru. Z uwagi na to, że dane te dotyczą informacji o prawomocnym skazaniu, a także ukaraniu w postępowaniu dyscyplinarnym, nie da się pogodzić tych regulacji z instytucją zatarcia skazania”.
– Wprowadzone rozwiązanie nie jest konieczne dla osiągnięcia celu publicznego, jakim miałaby być weryfikacja osób wykonujących zawód medyczny przez pacjentów czy pracodawców. Co istotne, ustawodawca zwykły, przewidując publiczny dostęp do danych ustanowionych zakwestionowanym przepisem, pozbawił osoby wykonujące zawód medyczny gwarancji ochrony tych danych – uzasadniono.
– Udostępnianie danych osobowych w rejestrach publicznych przez internet powoduje, że informacje te są dostępne dla potencjalnie nieograniczonej liczby osób i mogą być wykorzystywane w innych celach niż potrzeba wyszukania czy zidentyfikowania osoby wykonującej zawód medyczny – podkreślono.
– Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości UE już samo udostępnienie danych w internecie stanowi naruszenie prawa do prywatności. A po publicznym ich udostępnieniu, w przypadku kolejnego przetwarzania, trudniejsza, a nawet wręcz iluzoryczna staje się dla tych osób skuteczna obrona przed niewłaściwym wykorzystaniem. Dlatego w ocenie RPO zakres danych w postaci elektronicznej podlegających ujawnieniu w rejestrze publicznym należy uznać za nadmierny. Udostępnienie informacji ma bowiem służyć weryfikacji osób wykonujących zawody medyczne przez pracodawców i pacjentów. Biorąc pod uwagę, że ustawa przewiduje, iż jedynie osoby wpisane do rejestru mogą wykonywać zawód medyczny, a osoba pozbawiona tego prawa zostaje z niego usunięta, informacja o wpisie do rejestru wydaje się przesłanką wystarczającą do potwierdzenia tożsamości osoby wykonującej zawód medyczny. Ujawnienie dodatkowych informacji odnoszących się do przyczyn utraty tego prawa, które to informacje należą do szczególnie chronionej sfery życia tych osób, wykracza więc poza zakres niezbędnych informacji, które mogą być udostępniane przez władze publiczne – podsumowano.
Udostępniamy stanowisko w całości.
Dokument można oglądać na komputerach, niektórych telefonach lub ściągając go po kliknięciu w: Pismo procesowe pzecznika praw obywatelskich – uzasadnienie.
Wątpliwości co do sprawy oficjalnie przedstawił Rzecznik Praw Obywatelskich.
5 października 2023 r. prezydent w trybie kontroli następczej skierował do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o zbadanie zgodności z konstytucją ustawy z 17 sierpnia 2023 r. w tej sprawie. Rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek zgłosił udział w tym postępowaniu, przedstawiając swoje stanowisko datowane na 11 stycznia.
Omówienie dokumentu
– Centralny Rejestr Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego jest rejestrem publicznym prowadzonym przez ministra ds. zdrowia. Wpis do niego jest warunkiem dopuszczenia do wykonywania zawodu medycznego, jak asystentka stomatologiczna, elektroradiolog, higienistka stomatologiczna, instruktor terapii uzależnień, opiekun medyczny, optometrysta, ortoptystka, podiatra, profilaktyk, protetyk słuchu, technik farmaceutyczny, technik masażysta, technik ortopeda, technik sterylizacji medycznej, terapeuta zajęciowy – zwrócono uwagę w stanowisku, podkreślając, że „celem utworzenia rejestru było umożliwienie weryfikacji osób wykonujących te zawody przez pracodawców i pacjentów”.
Nie uzasadniono jednak konieczności ujawnienia w nim tak szerokiego zakresu danych.
– Jest on szeroki i obejmuje między innymi datę utraty uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego wraz z podaniem przyczyny – dodano, wymieniając, że „osoba wykonująca zawód medyczny traci zaś uprawnienia do niego w przypadku:
– utraty albo ograniczenia zdolności do czynności prawnych; pozbawienia praw publicznych,
– prawomocnego skazania za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe,
– pozbawienia uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego, o którym mowa w art. 68 pkt 5 ustawy – jako kara za przewinienie zawodowe”.
– Dane te będą dostępne dla nieograniczonej liczby osób. Należy zgodzić się z wnioskodawcą, że ujawnienie w rejestrze publicznym danych, które odnoszą się do szczególnej kategorii danych, to jest danych dotyczących zdrowia, orzeczeń karnych czy dyscyplinarnych, nieograniczonej liczbie osób, stanowi nieproporcjonalne ograniczenie prawa do prywatności i ochrony danych osobowych – podano.
– Zakwestionowany art. 4 ust. 3 w związku z art. 4 ust. 1 pkt 12 ustawy o niektórych zawodach medycznych jest przez to niezgodny z art. 47 oraz art. 51 ust. 2 Konstytucji RP w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP – w zakresie, w jakim przewiduje, że rejestr jest jawny w odniesieniu do informacji o przyczynie utraty przez osobę wykonującą zawód medyczny uprawnienia do wykonywania tego zawodu – wyjaśniono, dodając, że „informacje mają być przechowywane w rejestrze w celach archiwalnych, a zatem nie będą usuwane z rejestru. Z uwagi na to, że dane te dotyczą informacji o prawomocnym skazaniu, a także ukaraniu w postępowaniu dyscyplinarnym, nie da się pogodzić tych regulacji z instytucją zatarcia skazania”.
– Wprowadzone rozwiązanie nie jest konieczne dla osiągnięcia celu publicznego, jakim miałaby być weryfikacja osób wykonujących zawód medyczny przez pacjentów czy pracodawców. Co istotne, ustawodawca zwykły, przewidując publiczny dostęp do danych ustanowionych zakwestionowanym przepisem, pozbawił osoby wykonujące zawód medyczny gwarancji ochrony tych danych – uzasadniono.
– Udostępnianie danych osobowych w rejestrach publicznych przez internet powoduje, że informacje te są dostępne dla potencjalnie nieograniczonej liczby osób i mogą być wykorzystywane w innych celach niż potrzeba wyszukania czy zidentyfikowania osoby wykonującej zawód medyczny – podkreślono.
– Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości UE już samo udostępnienie danych w internecie stanowi naruszenie prawa do prywatności. A po publicznym ich udostępnieniu, w przypadku kolejnego przetwarzania, trudniejsza, a nawet wręcz iluzoryczna staje się dla tych osób skuteczna obrona przed niewłaściwym wykorzystaniem. Dlatego w ocenie RPO zakres danych w postaci elektronicznej podlegających ujawnieniu w rejestrze publicznym należy uznać za nadmierny. Udostępnienie informacji ma bowiem służyć weryfikacji osób wykonujących zawody medyczne przez pracodawców i pacjentów. Biorąc pod uwagę, że ustawa przewiduje, iż jedynie osoby wpisane do rejestru mogą wykonywać zawód medyczny, a osoba pozbawiona tego prawa zostaje z niego usunięta, informacja o wpisie do rejestru wydaje się przesłanką wystarczającą do potwierdzenia tożsamości osoby wykonującej zawód medyczny. Ujawnienie dodatkowych informacji odnoszących się do przyczyn utraty tego prawa, które to informacje należą do szczególnie chronionej sfery życia tych osób, wykracza więc poza zakres niezbędnych informacji, które mogą być udostępniane przez władze publiczne – podsumowano.
Udostępniamy stanowisko w całości.
Dokument można oglądać na komputerach, niektórych telefonach lub ściągając go po kliknięciu w: Pismo procesowe pzecznika praw obywatelskich – uzasadnienie.
