W głosie każdego ministra zdrowia słychać pacjenta ►
– W każdym z głosów europejskich ministrów zdrowia słyszę pacjentów. To budujące, bo jeśli tego by nie było, to znaczy, że wszystko, co robimy, traci sens – mówiła polska minister zdrowia Izabela Leszczyna po nieformalnym spotkaniu unijnych ministrów zdrowia w Warszawie. Zapowiedziała również, że mamy szansę zamknąć pakiet farmaceutyczny i pochylić się bardziej nad dyrektywą tytoniową.
25 marca 2025 r. w Warszawie odbyło się nieformalne spotkanie ministrów zdrowia Unii Europejskiej – EPSCO, zorganizowanego w ramach polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. W wydarzeniu uczestniczyli szefowie resortów zdrowia krajów członkowskich UE, a także instytucji reprezentujących zdrowie ECDC, ECD czy WHO. Po raz pierwszy w historii w rozmowach rady wzięła udział także reprezentacja Ukrainy.
Trzy ważne tematy na agendzie
Jak – po wydarzeniu, w trakcie konferencji prasowej – podkreśliła minister zdrowia Izabela Leszczyna, to był długi i ważny dzień, podczas którego omówiono trzy tematy:
- zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży w erze cyfrowej,
- profilaktykę i prewencję chorób,
- bezpieczeństwo lekowe.
Konferencja prasowa po spotkaniu poniżej.
Wideo pochodzi ze strony internetowej: www.youtube.com/Lye36UY4.
– Rozmawialiśmy o najważniejszych sprawach w kontekście zdrowia publicznego i, szerzej, w kontekście dobrostanu społeczeństwa państw członkowskich UE – zaznaczyła.
Hans Henri Kluge, dyrektor regionalny WHO na Europę, przyznał, że priorytety, na które postawiła Polska w czasie prezydencji, są niezwykle ważne.
– Zdrowie psychiczne jest numerem jeden. Obecnie 28 proc. dziewcząt i 14 proc. chłopców w wieku do 15. roku życia zgłasza, że przez większość czasu czuje się samotnymi. Ich kontakty społeczne przeniosły się do mediów społecznościowych, gdzie spędzają większość życia. To nie do końca jest złe, ale może mieć negatywny wpływ na młodych. W wyniku napięć emocjonalnych wywołanych długim przebywaniem w sieci u młodych ludzi często dochodzi do nadciśnienia tętniczego – podkreślił.
Olivér Várhelyi, członek Komisji Europejskiej do spraw Zdrowia i Bezpieczeństwa Żywności, przyznał z kolei, że dobór tematów, o których rozmawiano, był najlepszy z możliwych.
– Bezpieczeństwo lekowe, co związane jest z brakami leków krytycznych, to sprawa, który nękała nas od czasów pandemii COVID-19 – temat został nie tylko poznany i rozpoznany, ale zaproponowano rozwiązanie, które zostało przedstawione w ciągu stu dni prezydencji. Polska zajęła się tymi niedoborami leków na rynku tak, aby obywatele mieli leki na czas wtedy, kiedy są im potrzebne. Po dyskusji w Polsce możemy wrócić do naszych stolic z przekonaniem, że opisano sposób na kłopot, zawierający wszelkie elementy, które były potrzebne państwom członkowskim, żeby zająć się tymi kwestiami i stworzyć takie rynki, których wcześniej w Europie nie było – mówił.
– To rynki, które dadzą nam bezpieczeństwo – dodał.
– Z drugiej strony, w propozycji jest także mowa o możliwościach dla podmiotów farmaceutycznych w Europie, by te wróciły do Europy i produkowały te leki na naszym kontynencie. Wiemy, że musimy pozyskać bezpieczeństwo dostaw leków również w kontekście rozbudowy zdolności wytwórczych w Europie. Dyskusja potwierdziła, że potrzebujemy takiego rynku, który będzie bardziej atrakcyjny dla inwestorów i inwestycji – opisał Várhelyi.
Zdrowie Europejczyków okiem ministrów
Izabela Leszczyna podkreśliła, że mówiąc o promocji zdrowia i profilaktyce, ministrowie omówili skuteczność polskiej strategii w tym zakresie i zwrócili uwagę na programy, jakie są realizowane w innych krajach członkowskich.
– Celem dyskusji było wspólne poszukanie sposbu, jak promować zdrowie wśród mieszkańców UE – wyjaśniła.
– Jesteśmy starzejącymi się społeczeństwami, jeśli chodzi o kraje UE. Starsze społeczeństwa to wielochorobowość. Cierpimy na choroby układu krążenia, onkologiczne – dla systemów ochrony zdrowia to jest ogromne obciążenie finansowe. Trudno godzić się z tym, że prawo pozwala na to, że nasi obywatele palą papierosy, w tym także dzieci i młodzież, jedzą wysoko przetworzoną żywność, która jest bardzo tania, nadużywają alkoholu. Konsekwencją tego jest obciążenie systemów ochrony zdrowia, a chcielibyśmy, żeby te systemy były zrównoważone, wydolne i więcej środków przeznaczały na prewencję – po to, żeby nasi obywatele nie chorowali – podkreśliła szefowa resortu.
– W tym przypadku także wymienialiśmy się doświadczeniami. Ministrowie zdrowia są zmotywowani do tego, żeby otworzyć dyrektywę tytoniową. Jestem przekonana, że to zrobimy – stwierdziła.
Trudne dorastanie w świecie cyfrowym
Jak zaznaczyła minister Leszczyna, do niedawna urządzenia cyfrowe były tylko jednym elementem naszej rzeczywistości, dziś rzeczywistości bez IT w zasadzie nie ma.
– Badamy wpływ elementów cyfrowej rzeczywistości na życie i zdrowie, szczególnie młodego pokolenia. Dziś wiemy, że cyfryzacja niesie bardzo wiele korzyści, ale jednocześnie niestety, także sporo zagrożeń. Właśnie o tym dziś dyskutowaliśmy w gronie ministrów podczas sesji „Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży: Wpływ technologii cyfrowych na życie dzieci i młodzieży”. Rozmawialiśmy o odpowiedzialności ludzi dorosłych, a w szczególności polityków za tworzenie bezpiecznego świata cyfrowego – mówiła.
– W tym kontekście cieszę się, że wszyscy uznali, że potrzebujemy działań wspólnotowych na poziomie UE, bo internet nie zna granic. Musimy uczyć nasze dzieci, młodzież cyfrowego świata, budując, jako politycy, młodemu pokoleniu bezpieczne środowisko cyfrowe, pamiętając o tym, że ten świat cyfrowy bywa niebezpieczny – podkreśliła.
Przypomniała, że w trakcie spotkania głos zabrały trzy uczennice topowej szkoły średniej – III Liceum Ogólnokształcącego im. Marynarki Wojennej w Gdyni – Julia Perlejewska, Zuzanna Jończyk i Hanna Kuźmitowicz, które podkreślały, że młodzi ludzie zdają sobie sprawę z tego, że technologia wpływa na młode osoby nie tylko w sposób pozytywny.
– Hejt, izolacja to też efekt cyfrowej rzeczywistości – wskazywała Julia Perlejewska.
Licealistki zwracały uwagę, że współczesne pokolenie jest świadome tego, że ma kompletnie inny punkt widzenia i zupełnie inną perspektywę.
– Dane są alarmujące. Facebook, Instagram i Snapchat mają taki sam wpływ na młodego człowieka jak narkotyki. Stałe aktywne uczestnictwo na tych platformach aktywuje pewne struktury w mózgu, których aktywacja może doprowadzić do problemów z koncentracją, przemęczeniem, zaburzeniem rozumienia rzeczywistości – wyjaśniły licealistki.
Wskazały, że social media idealnie wykorzystują mechanizm wyrzutu dopaminy, czyli neuroprzekaźnika w części mózgu zwanej układem nagrody.
– W efekcie młodzi ludzie są przebodźcowani. Do tego dodać należy, że stałe przebywanie na platformie na przyklad Facebooka wpływa na rzeczywiste relacje międzyludzkie – mówiły.
W ramach wymiany doświadczeń kraje członkowskie przedstawiły rozwiązania wdrażane w państwach, polityki i wytyczne chroniące dzieci przez negatywnym wpływem technologii. Widoczna była wola i zaangażowanie państw członkowskich do działania na rzecz dzieci.
Jak podkreślali mówcy dostępnych jest wiele informacji na temat stanów lękowych, zaburzeń emocjonalnych oraz przemocy w cyberprzestrzeni.
Specjalny gość minister zdrowia
Na zaproszenie minister zdrowia Izabeli Leszczyny specjalnym gościem spotkania był minister zdrowia Ukrainy Wiktor Liashko. Wskazał on na aktualne problemy związane z ochroną zdrowia na terytorium swojego państwa.
Jak wyjaśnił, obecnie Rosja celowo atakuje obiekty infrastruktury medycznej.
– Do teraz zaatakowanych zostało w ostrzale rakietowym 1900 obiektów – zakładów ochrony zdrowia. 300 z nich zostało zrównanych z ziemią i nie ma szans na ich odbudowę. Konieczne jest wzniesienie ich od nowa – wyjaśnił.
Kolejny kryzys, na który zwrócił uwagę, to spowodowane przedłużającą się agresją wojsk rosyjskich na Ukrainie problemy mieszkańców ze zdrowiem psychicznym.
– Potrzebujemy wdrożenia specjalnych programów dotyczących zdrowia psychicznego – zaapelował.
Odniósł się także do zagrożeń cyfrowych.
Wyjaśnił, że z podziwem obserwuje to, jak UE zajmuje sie bezpieczeństwem dzieci w sieci, jednak dla dzieci z Ukrainy – internet to dziś jedyne narzędzie, które pozwala im na realizację edukacji szkolnej.
– Codziennością naszych dzieci jest doświadczenie wojny i śmierci bliskich osób – mówił.
Critical Medicine Act
Minister Leszczyna odniosła sie także do dokumentu Critical Medicine Act, który jest dopełnieniem pakietu farmaceutycznego, nad którym pracuje polska prezydencja z całą radą UE.
– Dziś, szczególnie w tej niebezpiecznej geopolitycznej sytuacji, Europa dojrzała do tego, że musi być niezależna i zainwestować w obronność. Widzę, że w analogiczny sposób dojrzewają europejscy ministrowie zdrowia do tego, że bezpieczeństwo lekowe, bezpieczne łańcuchy dostaw, konkurencyjność to obecność w Europie firm faramceutycznych, które produkują nie tylko leki generyczne, substancje czynne, ale także leki innowacyjne – zaznaczyła.
– Cieszy mnie, że wszyscy jesteśmy zgodni co do tego, że oprócz konkurencyjności drugą nogą pakietu farmaceutycznego musi być dostępność do leków dla wszystkich pacjentów, wszystkich Europejczyków bez względu na to, w którym kraju mieszkają. Także w mniejszym i mniej zamożnym, gdzie dziś te nowoczesne leki wogóle nie trafiają – dodała.
– Co do tego była zgoda. Mam nadzieje, że jesteśmy na końcówce negocjacji – podkreśliła.
