Zespół ds. Partycypacji Dzieci i Młodzieży – wspólna inicjatywa RPD i UNICEF Polska

Rzecznik Praw Dziecka i UNICEF Polska powołali Zespół ds. Partycypacji Dzieci i Młodzieży. To pierwsza taka inicjatywa w kraju. – Coraz więcej młodych osób jest zainteresowanych życiem społecznym, obywatelskim i aktywnie w nim uczestniczy – wskazują RPD Monika Horna-Cieślak oraz Renata Bem, dyrektor generalna UNICEF Polska.

Młode osoby chcą aktywnie działać

26 sierpnia w Biurze Rzecznika Praw Dziecka uroczyście zainaugurowano działalność zespołu. Tworzą go młodzi aktywiści, ich rodzice, eksperci z różnych dziedzin, redaktorzy poruszający tematykę społeczną, w tym zagadnienia dotyczące praw dzieci, a przewodniczy mu prof. Ewa Jarosz.

– Młode osoby chcą aktywnie działać społecznie. Nie są obojętne, a zaangażowane. Mają swoje poglądy, pasje, podejmują wiele inicjatyw – opisuje Monika Horna-Cieślak.

– Dlatego potrzebne są standardy, jak mądrze, bezpiecznie wspierać samostanowienie młodych osób, jak rozmawiać z dorosłymi, by akceptowali i rozumieli ich aktywizm i partycypację. Widzę też potrzebę przypominania, że prawo do wyrażania postaw, poglądów i obecności dzieci i młodzieży w przestrzeni społecznej wynika wprost z Konstytucji RP i Konwencji o prawach dziecka – dodaje.

Jak stwierdza Jan Gawroński, społeczny zastępca RPD, cieszy fakt, że dorośli, którzy „realnie żyją w partnerstwie z młodymi ludźmi i stwarzają im przestrzenie, możliwości do fajnego wzrastania”, teraz spotkają się w jednym miejscu, by wspólnie pracować nad takimi kwestiami, jak partycypacja, obywatelskość i samostanowienie osób młodych.

– Promowanie i wspieranie partycypacji dzieci i młodzieży to jeden z kluczowych elementów naszej misji. Na podstawie codziennych działań w tym obszarze wiem, że obecnie partycypacja młodych osób ma w Polsce słodko-gorzki wymiar. Z jednej strony oznacza fantastyczną okazję do kontaktu z młodymi, obserwowania ich entuzjazmu, zaangażowania i ogromnej dojrzałości. Z drugiej – często zdarza się, że rozwiązania partycypacyjne pozostają wyłącznie na papierze i są narzędziem do realizacji innego celu. To smutne. Dlatego mocno liczę, że działania naszego zespołu doprowadzą do przywrócenia prawdziwego znaczenia partycypacji dzieci i młodzieży tak, by głos młodych faktycznie był słyszany, by mieli oni wpływ na kwestie i decyzje, które dotyczą ich i ich przyszłości – mówi Renata Bem, dyrektor generalna UNICEF Polska.

Cele i zadania

Celem zespołu jest wypracowanie narodowej strategii działań wzmacniających partycypację dzieci i młodzieży w Polsce. To wyzwanie, z którym dotąd nikt się nie mierzył. Jest to jednak również paląca potrzeba, bo aktywizm i partycypacja dzieci niosą za sobą też ryzyka.

– Młodzi mają niezwykłe pomysły, energię, wrażliwość, by proponować nowe spojrzenie na ważne tematy społeczne. Chcą i potrafią pomagać, organizują zbiórki, ale też głośno wyrażają swoje opinie, czasem – niezadowolenie. Za tym musi iść świadomość zagrożeń, jak wykorzystanie wizerunku, hejt, niezrozumienia w środowisku, także szkolnym – mówi rzeczniczka, dodając, że tu kluczowa jest wiedza młodych i osób dorosłych, jak tworzyć dla osób młodych dobrą i bezpieczną partycypację.

Lista zadań, jakie stawia sobie zespół, jest długa. To m.in. analiza przepisów prawa krajowego i międzynarodowego dotyczących partycypacji dzieci i młodzieży w kontekście istniejących regulacji, luk prawnych oraz rekomendacji zmian legislacyjnych. A także opracowanie rozwiązań zapewniających ochronę dobra dziecka i bezpieczny udział młodych osób w procesie partycypacyjnym oraz podejmowanie i promowanie działań mających na celu rozwijanie i wpieranie partycypacji w różnych obszarach życia na szczeblu ogólnokrajowym, regionalnym i lokalnym. Efektem prac zespołu będzie też przygotowanie i opracowanie materiałów informacyjno-edukacyjnych, przeznaczonych dla różnych grup odbiorców: dzieci, młodzieży, rodziców, osób pracujących z dziećmi oraz innych dorosłych zaangażowanych w procesy decyzyjne dotyczące młodych osób.

Uroczystość powołania zespołu została poprzedzona podpisaniem ramowego porozumienia między Biurem Rzecznika Praw Dziecka a UNICEF Polska. Otwiera ono drogę do ściślejszej współpracy, podejmowania wspólnych działań i projektów, których celem jest realizacja praw dziecka w Polsce, że szczególnym naciskiem na praktyczne wdrażanie zapisów Konwencji o prawach dziecka.

Zespół ds. partycypacji

Zespół tworzą:

• Ewa Jarosz – prof. dr hab. w Instytucie Pedagogiki Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, przewodnicząca zespołu,
• Tomasz Bilicki – pedagog, psychoterapeuta, interwent kryzysowy, ekspert programu EduAkcja,
• Tomasz Bojanowski – sekretarz zespołu, starszy specjalista w Zespole Spraw Społecznych i Obywatelskich RPD,
• Maja Brzozowska-Brywczyńska – doktor nauk humanistycznych, adiunkt, Zakład Socjologii Jednostki i Relacji Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,
• Angelika Friedrich – założycielka i działaczka inicjatywy Nastoletni Azyl,
• Anna Hetich – mama młodego eksperta Rzecznika Praw Dziecka, Fundacja Autism Team,
• Beata Jachimczak – doktor habilitowana nauk społecznych, profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Pracownia Specjalnych Potrzeb Edukacyjnych,
• Łukasz Kosiński – dr nauk humanistycznych, zewnętrzny ekspert UNICEF Polska ds. partycypacji i edukacji dzieci i młodzieży,
• Dominik Kuc – Fundacja Growspace,
• Katarzyna Kukuła – Biuro UNICEF ds. Reagowania na Potrzeby Uchodźców w Polsce,
• Marcelina Maciąg – przewodnicząca Młodzieżowego Sejmiku Województwa Mazowieckiego i założycielka Youth Kindess Revolution,
• Urszula Markowska-Manista – doktor nauk humanistycznych, adiunkt na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu Warszawskiego,
• Paweł Mrozek – Akcja Uczniowska, Instytut Praw Dziecka im. Janusza Korczaka,
• Sabina Pawlik – doktor nauk społecznych, adiunkt w Instytucie Pedagogiki na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach,
• Stanisław Roszczyk – łódzka Fundacja DOBROdzieje się,
• Janusz Schwertner – redaktor naczelny Goniec.pl,
• Przemysław Staroń – psycholog, kulturoznawca, nauczyciel i wykładowca,
• Rafał Szymański – aktywista społeczny, autor TEDx „Depresja to porywacz naszych dzieci”,
• Hubert Taładaj – członek Rady Dialogu z Młodym Pokoleniem,
• Paweł Walecki – Program Równać Szanse Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności prowadzony przez Fundację Civis Polonus,
• Łukasz Wojtasik – Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę,
• Maryia Vidzevich – Biuro UNICEF ds. Reagowania na Potrzeby Uchodźców w Polsce,
• Jarosław Zbieranek – dr nauk prawnych, ekspert ds. rzecznictwa, szef Departamentu Rzecznictwa i Analiz w UNICEF Polska.