Antydepresyjny efekt ketaminy - stan wiedzy

W lutowym numerze CNS Drugs opublikowano podsumowanie dotychczasowej wiedzy na temat stosowania ketaminy w leczeniu depresji lekoopornej. W aktualnych badaniach dostępnych w literaturze zwraca się uwagę na przeciwdepresyjny efekt stosowania ketaminy, gdyż zauważono, iż już pojedyncza dawka ketaminy w ciągu kilku godzin może eliminować (w różnym stopniu) objawy depresji, a ten efekt utrzymywać się może nawet do 10 dni.

W pierwszych przeprowadzonych badaniach (2000 rok) z zastosowaniem ketaminy u osób z depresja lekooporną (ang. treatment-resistant depression, TRD) odnotowano zarówno dobre bezpieczeństwo jak i szybką skuteczność w redukcji objawów depresji już po jednorazowej dożylnej iniekcji ketaminy w dawce podprogowej ok. 0.5 mg/kg, (dawka anestetyczna ketaminy wynosi zazwyczaj ok. 1–2 mg/kg masy ciała). Aktualnie w wielu ośrodkach klinicznych trwają dalsze badania nad skutecznością stosowania ketaminy jak i rozwojem innych alternatywnych sposobów podawania leku oraz analizy mechanizmów działania antydepresyjnego ketaminy i jej wpływu na funkcje neurokognitywne. Podkreśla się jednak fakt ,iż nadal brak jest satysfakcjonującej liczby badań porównawczych - kontrolowanych placebo i wskazuje się na potrzebę przeprowadzania ich w przyszłości jak i konieczność długoterminowej obserwacji pacjentów, co może umożliwić ocenę potencjalnych korzyści i/lub ryzyka w szerszym zastosowaniu tej nowej terapii w depresji lekoopornej.
Ketamina jest pochodną fencyklidyny i wykorzystywana jest w anestezjologii do wprowadzenia do znieczulenia złożonego oraz rzadziej jako samodzielny lek anestetyczny. Dodatkowo oprócz wywo-ływania narkozy ma także działanie przeciwbólowe. Lek ten wywołuje specyficzny rodzaj narkozy zwanej "anestezją zdysocjowaną" polegającą na selektywnym hamowaniu niektórych struktur OUN z jednoczesnym pobudzeniem innych (np. katalepsja, ruchy gałek ocznych).

Bibliografia dla zainteresowanych
1. Intravenous ketamine for treatment-resistant major depressive disorder. Ann Pharmacother. 2012
2. Riluzole for relapse prevention following intravenous ketamine in treatment-resistant de-pression: a pilot randomized, placebo-controlled continuation trial. Int J Neuropsychophar-macol. 2010
3. ECNP consensus meeting. Bipolar depression. Nice, March 2007. Eur Neuropsychopharma-col. 2008
4. Antidepressants and their onset of action: a major clinical, methodological and pronostical issue. Encephale. 2008