Jednonienasycone kwasy tłuszczowe a mniejsze ryzyko pogorszenia funkcji poznawczych

Trwające 9 lat badanie obserwacyjne, w którym wzięło udział 6183 zdrowych starszych kobiet, potwierdziło związek między spożyciem nasyconych kwasów tłuszczowych a pogorszeniem funkcji poznawczych. Wskazało także na ochronne działanie jednonienasyconych kwasów tłuszczowych.

Zależność między spożywaniem kwasów tłuszczowych (FA) a otępieniem jest obiektem zainteresowania klinicystów i naukowców już od wielu lat. Przeprowadzone w 1999 r. badanie wykazało związek między spożywaniem jednonienasyconych kwasów tłuszczowych (MUFA, monounsaturated fatty acids; obecne m.in. w oliwie i oleju rzepakowym) a niższymi wykładnikami pogorszenia funkcji poznawczych w grupie 278 osób starszych [1]. W 2004 r. Morris i wsp. [2] stwierdzili, że ogólne spożycie tłuszczów i cholesterolu przez 2560 osób starszych nie było związane z pogorszeniem funkcji poznawczych w sześcioletnim okresie obserwacyjnym. Uznali jednak, że dieta bogata w tłuszcze trans oraz nasycone kwasy tłuszczowe może być związana z obniżeniem sprawności funkcji poznawczych. Dwa lata później ukazał się artykuł podsumowujący wyniki prospektywnego badania, wskazujący na ochronne działanie wysokiego spożycia nienasyconych kwasów tłuczowych. Zależność między większym spożyciem MUFA a mniejszym pogorszeniem funkcji poznawczych stwierdzono także w innym prospektywnym badaniu obserwacyjnym [4], które objęło 482 kobiety w wieku powyżej 60 lat i trwało 3 lata. Najnowsza publikacja zamieszczona na stronach Annals of Neurology również dotyczy wpływu różnych kwasów tłuszczowych na zmiany funkcji poznawczych u kobiet. W ramach badania 5 lat po ocenie nawyków żywieniowych rozpoczęto trwającą 4 lata ocenę funkcji poznawczych. Osoby z najwyższego kwintyla spożycia nasyconych kwasów tłuszczowych były bardziej narażone na wystąpienie najcięższego pogorszenia funkcji poznawczych, zdefiniowanego jako 10% najgorszych wyników w przeprowadzanych testach (iloraz ryzyka OR = 1.65). Odwrotną zależność zaobserwowano w przypadku wysokiego spożycia jednonienasyconych kwasów tłuszczowych (OR = 0.52 dla ogólnej oceny funkcji poznawczych). W ocenie autorów uzyskane dane pokazują, że nie ogólne spożycie tłuszczów, ale przyjmowanie poszczególnych ich typów, zdaje się być związane ze zmianami funkcji poznawczych.
1. Solfrizzi V, Panza F, Torres F i wsp. High monounsaturated fatty acids intake protects against age-related cognitive decline. Neurology 1999; 52(8):1563-9.
2. Morris MC, Evans DA, Bienias JL i wsp. Dietary fat intake and 6-year cognitive change in an older biracial community population. Neurology. 2004; 62(9):1573-9.
3.Solfrizzi V, Colacicco AM, D'Introno A i wsp. Dietary intake of unsaturated fatty acids and age-related cognitive decline: a 8.5-year follow-up of the Italian Longitudinal Study on Aging. Neurobiol Aging 2006; 27(11):1694-704.
4.Naqvi AZ, Harty B, Mukamal KJ i wsp. Monounsaturated, trans, and saturated Fatty acids and cognitive decline in women. J Am Geriatr Soc. 2011 May;59(5):837-43