Kobiety są z Wenus, mężczyźni z Marsa – także w depresji

Depresja daje inne objawy biologiczne wśród kobiet i mężczyzn. U mężczyzn zauważono zmiany m.in. w jądrze półleżącym, a u kobiet w korze przedczołowej – wykazał zespół badaczy z Uniwersytetu Lavala w Kanadzie.

– Depresja bardzo różni się u mężczyzn i kobiet – mówi Caroline Ménard z Brain Research Centre, główna autorka badania. – U kobiet choroba występuje dwukrotnie częściej, daje inne objawy, a reakcja na leki przeciwdepresyjne nie jest taka sama jak w przypadku mężczyzn. Naszym celem było dowiedzieć się, dlaczego tak się dzieje.

Ménard i jej zespół już wcześniej prowadzili badania dotyczące różnic płciowych w kontekście depresji. Badania prowadzili m.in. na myszach – zaobserwowali, że przedłużający się stres społeczny osłabił barierę krew-mózg, oddzielającą mózg od krążenia krwi obwodowej u samców myszy. Zmiany te były spowodowane utratą jednego z rodzajów klaudyn – białek zlokalizowanych bezpośrednio pod warstwą rogową białka połączenia ścisłego, które tworzą swego rodzaju „drugorzędową” strukturalną barierę naskórkową. Skutkiem tego były zmiany w jądrze półleżącym – części układu nagrody, głównego systemu motywującego zachowanie, związanego z kontrolą emocji. Takie same zmiany naukowcy zaobserwowali w mózgach mężczyzn cierpiących na depresję, gdy zbadali ich mózgi tuż po śmierci.

Kiedy zespół powtórzył eksperyment na samicach myszy, okazało się, że zmiany w barierze krew-mózg – wywołane utratą części klaudyn – zlokalizowane były w korze przedczołowej. Ich odkrycia były takie same, gdy zbadane zostały mózgi kobiet cierpiących na depresję w chwili ich śmierci. Jednak u mężczyzn bariera krew-mózg w korze przedczołowej nie została naruszona.

– Kora przedczołowa pełni funkcję m.in. w planowaniu ruchów i działań, przewidywaniu ich konsekwencji, może też hamować gwałtowne stany emocjonalne – wyjaśnia Ménard. – U przewlekle zestresowanych samców myszy i mężczyzn z depresją ta część mózgu pozostała niezmieniona. Odkrycia te sugerują, że przewlekły stres zmienia barierę mózgową w różny sposób w zależności od płci.

W trakcie dalszych badań naukowcy odkryli we krwi marker związany z prawidłowym funkcjonowaniem bariery krew-mózg. Mowa o selektynach E – zapalnych cząsteczkach występujących w wyższych stężeniach u zestresowanych samic myszy. Ich obecność zauważono również w próbkach krwi kobiet z depresją, ale nie u mężczyzn.

– Depresję nadal diagnozuje się głównie za pomocą kwestionariuszy – zauważa Menard. – Nasza grupa jako pierwsza wykazała znaczenie zdrowia nerwowo-naczyniowego w depresji i zasugerowała E-selektynę jako biomarker depresji. Może ona być potencjalnie wykorzystana do badań przesiewowych i diagnozowania depresji, jej leczenia lub terapii. Najpierw jednak będą musiały zostać przeprowadzone duże badania kliniczne w celu potwierdzenia wiarygodności biomarkerów – podsumowuje.

Tytuł pochodzi od redakcji