Markery diagnostyczne demencji zmieniają się w zależności od pory dnia

Pora dnia, w której pobierana jest krew, może mieć wpływ na wyniki testów diagnostycznych w kierunku demencji – wykazało nowe badanie przeprowadzone na Uniwersytecie Surrey w Wielkiej Brytanii.

Autorzy badania odkryli, że biomarkery stosowane do wykrywania choroby Alzheimera, w tym obiecujący marker wczesnej diagnozy tej choroby p-tau217, znacznie różniły się w zależności od pory, w której wykonano badanie. Ich poziomy najniższe były rano, a najwyższe wieczorem.

– Nasza praca pokazuje, jak ważne jest uwzględnienie pory dnia podczas pobierania krwi do diagnostyki klinicznej, bo obraz kliniczny może się w zależności od tego bardzo różnić. Standaryzacja godziny, w której pobierana jest próbka, może zwiększyć dokładność wykrywania demencji i śledzenia postępu choroby – powiedział dr Ciro della Monica, pierwszy autor publikacji.

Zespół naukowców przebadał kilkudziesięciu uczestników z łagodną chorobą Alzheimera. Zamiast pobierania jednej próbki krwi, jak ma to miejsce zazwyczaj, krew pobierano co trzy godziny w ciągu jednej doby. Okazało się, że cztery z pięciu mierzonych biomarkerów (p-tau217, Aß40, Aß42 i NfL) znacząco wahały się w ciągu dnia. Tylko GFAP nie wykazało statystycznie istotnej zmienności.

Obecnie nie wiadomo, co powoduje te różnice. Naukowcy sugerują, że może to mieć związek ze snem i związanym z nim zmniejszeniem produkcji wymienionych markerów lub też spowolnieniem ich przenikania z mózgu do krwiobiegu.

Jakąś rolę może także odgrywać bliskość posiłków, aktywności fizycznej lub po prostu zegar biologiczny. Niemniej jednak – jak podkreślili w publikacji na łamach „Translational Psychiatry” (http://dx.doi.org/10.1038/s41398-024-03084-7) – widać wyraźnie, że pora dnia ma duże znaczenie w interpretacji biomarkerów osocza w badaniach i opiece nad osobami z demencją.

– Ogólnie rzecz biorąc, nasze wyniki wskazują, że godzina pobierania próbek powinna być ustandaryzowana lub przynajmniej rejestrowana – skonstatowali naukowcy.

– Badania rytmu dobowego wykazały, że prawie wszystkie zmienne związane z fizjologią i funkcją mózgu zmieniają się w zależności od pory dnia. To badanie dowodzi, że przełożenie tej wiedzy na obszar badań nad demencją daje duże nadzieje na lepsze zrozumienie, diagnozę i leczenie choroby Alzheimera – podsumował starszy autor publikacji prof. Derk-Jan Dijk, dyrektor Surrey Sleep Research Centre.