123RF
Wpływ alkoholu na mózg – wyniki obszernego badania
Redaktor: Monika Stelmach
Data: 09.03.2022
Źródło: Marek Matacz/PAP, Nature Communications: „Associations between alcohol consumption and gray and white matter volumes in the UK Biobank”.
– Badanie z udziałem 36 tys. osób pokazało, że regularne picie już niewielkich ilości alkoholu ma dla mózgu podobne konsekwencje, jak starzenie się organizmu. 50-latek pijący średnio dwa piwa dziennie ma mózg o 10 lat starszy niż niepijący rówieśnicy – wykazały analizy naukowców z University of Pennsylvania.
O tym, że regularne upijanie się wyniszcza mózg, wiadomo od dawna. Jednak, jak przekonują naukowcy z University of Pennsylvania i ich koledzy z innych ośrodków, zagrożenie stwarza także picie niewielkich ilości alkoholu – kilku piw lub lampek wina tygodniowo.
Do takiego wniosku doszli po przeanalizowaniu danych na temat 36 tys. osób – uczestników programu UK Biobank. Opracowana w tym projekcie baza zawiera różnorodne dane biologiczne i medyczne, w tym obrazy mózgów ochotników uzyskane metodą MRI.
Analiza pokazała na przykład, że 50-latkowie, którzy pili średnio jedno piwo (lub kieliszek wina) dziennie mają mózgi starsze o 2 lata od tych, którzy pili pół piwa dziennie. Z kolei w porównaniu z konsumpcją jednego piwa dziennie wypijanie półtora piwa oznacza postarzenie mózgu o kolejne 3,5 roku. Różnica między abstynentami a spożywającymi pół piwa dziennie była niewielka.
Zależność nie jest więc liniowa i każda dodatkowa porcja oznacza większe zniszczenia.
50-letnia osoba pijąca regularnie dwa piwa dziennie (lub inny odpowiednik tej ilości alkoholu) ma mózg o 10 lat starszy niż niepijący rówieśnicy.
– Analiza danych na temat tak dużej grupy pozwoliła nam na rozpoznanie subtelnych wzorów i różnic nawet między odpowiednikiem połowy piwa a jednym piwem dziennie – zwraca uwagę prof. Gideon Nave, jeden z autorów pracy opublikowanej w piśmie „Nature Communications”.
Wyniki kontrastują z innymi badaniami i rządowymi zaleceniami na temat bezpiecznych limitów picia. Na przykład National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism zaleca kobietom spożycie maksymalnie jednego lub dwóch drinków dziennie, a mężczyznom ilości dwa razy większe. – To dawki przekraczające spożycie związane z zaobserwowanymi w naszym badaniu ubytkami objętości mózgu – podkreśla prof. Henry Kranzler, inny członek zespołu.
Co prawda naukowcy w wielu badaniach sprawdzali już związki picia ze stanem mózgu, ale wyniki były różne. Silne dowody wskazywały, że picie dużych ilości wyniszcza mózg, natomiast według niektórych prac umiarkowane picie miało nie mieć znaczenia, a nawet przynosić korzyści.
Jednak, jak wyjaśniają autorzy nowej publikacji, wcześniejsze badania opierały się na obserwacjach dużo mniejszych populacji. – Dostęp do wykorzystanej przez nas bazy był jak użycie mikroskopu czy teleskopu z dużo silniejszą soczewką. Można w ten sposób uzyskać wyższą rozdzielczość i dostrzec wzorce oraz powiązania, których nie dało się zobaczyć wcześniej – tłumaczy prof. Nave.
Aby wyłuskać wpływ alkoholu badacze uwzględnili różnorodne czynniki towarzyszące, takie jak wiek, wzrost, płeć, BMI, palenie tytoniu, status społeczno-ekonomiczny, genetykę, kraj zamieszkania, nawet lewo- i praworęczność.
Autorzy odkrycia planują już kolejne badania. Chcą w nich porównać m.in. wpływ częstego lecz umiarkowanego picia z rzadszą, np. weekendową konsumpcją dużych ilości alkoholu. – Istnieją dowody na to, że upijanie się jest gorsze dla mózgu, ale nie przyglądaliśmy się temu dokładnie – mówi prof. Nave.
Badacze chcieliby też bliżej przyjrzeć się relacjom przyczynowo-skutkowym, co może stać się wykonalne dzięki nowo powstającym bazom danych na temat obserwowanych przez kolejne lata ochotników. – Możemy zyskać możliwość analizy różnych zjawisk zachodzących w czasie i razem z genetyką zrozumieć przyczyny i skutki – podkreśla naukowiec.
Mimo że obecne badanie wskazało tylko na korelacje, zdaniem autorów może stanowić sygnał dla pijących osób, aby przemyślały swoje decyzje. Szczególnie powinni się zastanowić ci, którzy piją więcej.
– Istnieją dowody, według których działanie alkoholu na mózg rośnie wykładniczo. Dodatkowy drink dziennie może więc mieć większe znaczenie niż poprzednie. Oznacza to, że rezygnacja z niego może mieć wyraźny skutek, jeśli chodzi o starzenie się mózgu. Innymi słowy, na ograniczeniu alkoholu mogą najwięcej zyskać ci, którzy piją największe ilości – mówi prof. Remi Daviet z University of Wisconsin-Madison.
Do takiego wniosku doszli po przeanalizowaniu danych na temat 36 tys. osób – uczestników programu UK Biobank. Opracowana w tym projekcie baza zawiera różnorodne dane biologiczne i medyczne, w tym obrazy mózgów ochotników uzyskane metodą MRI.
Analiza pokazała na przykład, że 50-latkowie, którzy pili średnio jedno piwo (lub kieliszek wina) dziennie mają mózgi starsze o 2 lata od tych, którzy pili pół piwa dziennie. Z kolei w porównaniu z konsumpcją jednego piwa dziennie wypijanie półtora piwa oznacza postarzenie mózgu o kolejne 3,5 roku. Różnica między abstynentami a spożywającymi pół piwa dziennie była niewielka.
Zależność nie jest więc liniowa i każda dodatkowa porcja oznacza większe zniszczenia.
50-letnia osoba pijąca regularnie dwa piwa dziennie (lub inny odpowiednik tej ilości alkoholu) ma mózg o 10 lat starszy niż niepijący rówieśnicy.
– Analiza danych na temat tak dużej grupy pozwoliła nam na rozpoznanie subtelnych wzorów i różnic nawet między odpowiednikiem połowy piwa a jednym piwem dziennie – zwraca uwagę prof. Gideon Nave, jeden z autorów pracy opublikowanej w piśmie „Nature Communications”.
Wyniki kontrastują z innymi badaniami i rządowymi zaleceniami na temat bezpiecznych limitów picia. Na przykład National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism zaleca kobietom spożycie maksymalnie jednego lub dwóch drinków dziennie, a mężczyznom ilości dwa razy większe. – To dawki przekraczające spożycie związane z zaobserwowanymi w naszym badaniu ubytkami objętości mózgu – podkreśla prof. Henry Kranzler, inny członek zespołu.
Co prawda naukowcy w wielu badaniach sprawdzali już związki picia ze stanem mózgu, ale wyniki były różne. Silne dowody wskazywały, że picie dużych ilości wyniszcza mózg, natomiast według niektórych prac umiarkowane picie miało nie mieć znaczenia, a nawet przynosić korzyści.
Jednak, jak wyjaśniają autorzy nowej publikacji, wcześniejsze badania opierały się na obserwacjach dużo mniejszych populacji. – Dostęp do wykorzystanej przez nas bazy był jak użycie mikroskopu czy teleskopu z dużo silniejszą soczewką. Można w ten sposób uzyskać wyższą rozdzielczość i dostrzec wzorce oraz powiązania, których nie dało się zobaczyć wcześniej – tłumaczy prof. Nave.
Aby wyłuskać wpływ alkoholu badacze uwzględnili różnorodne czynniki towarzyszące, takie jak wiek, wzrost, płeć, BMI, palenie tytoniu, status społeczno-ekonomiczny, genetykę, kraj zamieszkania, nawet lewo- i praworęczność.
Autorzy odkrycia planują już kolejne badania. Chcą w nich porównać m.in. wpływ częstego lecz umiarkowanego picia z rzadszą, np. weekendową konsumpcją dużych ilości alkoholu. – Istnieją dowody na to, że upijanie się jest gorsze dla mózgu, ale nie przyglądaliśmy się temu dokładnie – mówi prof. Nave.
Badacze chcieliby też bliżej przyjrzeć się relacjom przyczynowo-skutkowym, co może stać się wykonalne dzięki nowo powstającym bazom danych na temat obserwowanych przez kolejne lata ochotników. – Możemy zyskać możliwość analizy różnych zjawisk zachodzących w czasie i razem z genetyką zrozumieć przyczyny i skutki – podkreśla naukowiec.
Mimo że obecne badanie wskazało tylko na korelacje, zdaniem autorów może stanowić sygnał dla pijących osób, aby przemyślały swoje decyzje. Szczególnie powinni się zastanowić ci, którzy piją więcej.
– Istnieją dowody, według których działanie alkoholu na mózg rośnie wykładniczo. Dodatkowy drink dziennie może więc mieć większe znaczenie niż poprzednie. Oznacza to, że rezygnacja z niego może mieć wyraźny skutek, jeśli chodzi o starzenie się mózgu. Innymi słowy, na ograniczeniu alkoholu mogą najwięcej zyskać ci, którzy piją największe ilości – mówi prof. Remi Daviet z University of Wisconsin-Madison.
