Zalecenia Europejskiego Towarzystwa Psychiatrycznego dotyczące prewencji samobójstw
Autor: Izabela Żmijewska
Data: 19.12.2011
Źródło: The European Psychiatric Association (EPA) guidance on suicide treatment and preven-tion.Wasserman D, Rihmer Z, Rujescu D, Sarchiapone M, Sokolowski M, Titelman D, Zalsman G, Zemishlany Z, Carli V. Eur Psychiatry. 2011 Nov 30
Samobójstwa są globalnym problemem zdrowotnym - szacuje się, iż co roku w Europie samobójstw dokonuje 150,000 osób. Aktualnie w środowiskach naukowych toczą się dyskusje nad możliwo-ściami jak najwcześniejszej interwencji mającej na celu pomoc pacjentom z grupy ryzyka oraz zapobieganiu próbom samobójczym.
Spośród osób z próbami samobójczymi około 90% osób ma problemy ze zdrowiem psychicznym (rozpoznanie zaburzenia lub choroby psychicznej). Największe współwystępowanie prób samobój-czych występuje u osób z rozpoznaniem depresji, zaburzeń lękowych, nadużywaniem substancji psychoaktywnych i zaburzeniami osobowości. Dlatego zwłaszcza prawidłowe rozpoznawanie wyżej wymienionych chorób jak i ich leczenie oraz szybka determinacja czynników ryzyka jest bardzo istotna w prewencji prób samobójczych.
Leczenie: Aktualnie prowadzone badania dostarczają dowodów ,iż farmakologiczne leczenie oraz psychoterapia zwłaszcza kognitywno-behawioralna CBT (ang. cognitive behavioural therapy) jest skuteczna w zapobieganiu podejmowania prób samobójczych. Badania wykazały ,iż leki przeciw-depresyjne zmniejszają ryzyko samobójstw u osób z rozpoznaniem depresji, podkreślany jest jednak okres zwiększonego monitorowania stanu pacjenta w pierwszych 10-14 dniach leczenia – gdzie ryzyko to może nawet przejściowo wzrastać.
• Rekomendowane jest stosowanie środków nasennych lub przeciwlękowych w terapii krót-koterminowej.
• Podkreślono ,iż leczenie lekami przeciwdepresyjnymi u dzieci i młodzieży powinien prowa-dzić specjalista. Długoterminowe podawanie litu wykazało dobrą skuteczność w prewencji prób samobójczych zarówno u pacjentów z depresją w przebiegu choroby jedno jak i dwu-biegunowej.
• Klozapina jest skuteczna w zmniejszaniu zachowań samobójczych u pacjentów chorujących na schizofrenię.Ocena wpływu innych atypowych neuroleptyków na redukcję ryzyka wystą-pienia samobójstw wymaga większej ilości danych klinicznych.
W prewencji samobójstw u osób z grupy wysokiego ryzyka zalecane jest współdziałanie osób róż-nych specjalności tworzących multidyscyplinarny zespół: złożony z psychologa, pracownika so-cjalnego, terapeuty, lekarza. Zalecane jest zachęcanie pacjenta z tendencjami samobójczymi do za-angażowania jego rodziny w proces leczenia. Zalecane są oddziaływania psychospołeczne ponieważ większość pacjentów ma różnorodne psychospołeczne problemy np. kłopoty w relacjach z innymi osobami, z praca szkołą.
Wskazano na ważny aspekt szkoleń lekarzy innych specjalności zwłaszcza lekarzy rodzinnych w prewencji samobójstwom. Wskazano również ważną role dyskusji na tematy etyczne, prawne w środowisku psychiatrów oraz osób zajmujących się zdrowie psychicznym.
Bibliografia dla zainteresowanych
1. Prevention of suicide and attempted suicide in Denmark. Epidemiological studies of suicide and intervention studies in selected risk groups. Dan Med Bull. 2007
2. Review Royal Australian and New Zealand College of Psychiatrists clinical practice guidelines for the treatment of schizophrenia and related disorders. Royal Australian and New Zealand College of Psychiatrists Clinical Practice Guidelines Team for the Treatment of Schizophrenia and Related Disorders. Aust N Z J Psychiatry. 2005 Jan-Feb; 39(1-2):1-30.
3. Selective serotonin reuptake inhibitors in major depressive disorder in children and adolescents (ratio of benefits/risks). Hjalmarsson L, Corcos M, Jeammet P. Encephale. 2005 May-Jun; 31(3):309-16.
4. Systematic reviews of the effectiveness of day care for people with severe mental disorders: (1) acute day hospital versus admission; (2) vocational rehabilitation; (3) day hospital versus outpatient care. Health Technol Assess. 2001
Leczenie: Aktualnie prowadzone badania dostarczają dowodów ,iż farmakologiczne leczenie oraz psychoterapia zwłaszcza kognitywno-behawioralna CBT (ang. cognitive behavioural therapy) jest skuteczna w zapobieganiu podejmowania prób samobójczych. Badania wykazały ,iż leki przeciw-depresyjne zmniejszają ryzyko samobójstw u osób z rozpoznaniem depresji, podkreślany jest jednak okres zwiększonego monitorowania stanu pacjenta w pierwszych 10-14 dniach leczenia – gdzie ryzyko to może nawet przejściowo wzrastać.
• Rekomendowane jest stosowanie środków nasennych lub przeciwlękowych w terapii krót-koterminowej.
• Podkreślono ,iż leczenie lekami przeciwdepresyjnymi u dzieci i młodzieży powinien prowa-dzić specjalista. Długoterminowe podawanie litu wykazało dobrą skuteczność w prewencji prób samobójczych zarówno u pacjentów z depresją w przebiegu choroby jedno jak i dwu-biegunowej.
• Klozapina jest skuteczna w zmniejszaniu zachowań samobójczych u pacjentów chorujących na schizofrenię.Ocena wpływu innych atypowych neuroleptyków na redukcję ryzyka wystą-pienia samobójstw wymaga większej ilości danych klinicznych.
W prewencji samobójstw u osób z grupy wysokiego ryzyka zalecane jest współdziałanie osób róż-nych specjalności tworzących multidyscyplinarny zespół: złożony z psychologa, pracownika so-cjalnego, terapeuty, lekarza. Zalecane jest zachęcanie pacjenta z tendencjami samobójczymi do za-angażowania jego rodziny w proces leczenia. Zalecane są oddziaływania psychospołeczne ponieważ większość pacjentów ma różnorodne psychospołeczne problemy np. kłopoty w relacjach z innymi osobami, z praca szkołą.
Wskazano na ważny aspekt szkoleń lekarzy innych specjalności zwłaszcza lekarzy rodzinnych w prewencji samobójstwom. Wskazano również ważną role dyskusji na tematy etyczne, prawne w środowisku psychiatrów oraz osób zajmujących się zdrowie psychicznym.
Bibliografia dla zainteresowanych
1. Prevention of suicide and attempted suicide in Denmark. Epidemiological studies of suicide and intervention studies in selected risk groups. Dan Med Bull. 2007
2. Review Royal Australian and New Zealand College of Psychiatrists clinical practice guidelines for the treatment of schizophrenia and related disorders. Royal Australian and New Zealand College of Psychiatrists Clinical Practice Guidelines Team for the Treatment of Schizophrenia and Related Disorders. Aust N Z J Psychiatry. 2005 Jan-Feb; 39(1-2):1-30.
3. Selective serotonin reuptake inhibitors in major depressive disorder in children and adolescents (ratio of benefits/risks). Hjalmarsson L, Corcos M, Jeammet P. Encephale. 2005 May-Jun; 31(3):309-16.
4. Systematic reviews of the effectiveness of day care for people with severe mental disorders: (1) acute day hospital versus admission; (2) vocational rehabilitation; (3) day hospital versus outpatient care. Health Technol Assess. 2001
