Chemioterapia dopasowana do pacjenta

O obiecujących nowych terapiach w leczeniu nowotworów a także o ostrożności w leczeniu osób starszych mówi dr Piotr Tomczak z Katedry i Kliniki Onkologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.

prof.Tomczak from Termedia Videos on Vimeo.

W stosunku do jakich nowotworów możemy mówić o najbardziej obiecujących terapiach?
Rzeczywiście jest duża grupa nowotworów, które są bardzo chemiowrażliwe. Są to głównie nowotwory hematoonkologiczne, czyli te wśród których stosując chemioterapię możemy doprowadzić do całkowitego wyleczenia. Wśród nowotworów, które nazywamy guzami litymi chemioterapia jest metodą o mniejszej skuteczności niż chirurgia, czy radioterapia i w większości przypadków stosowanie chemioterapii prowadzi do zatrzymania choroby na jakiś czas natomiast efekt wyleczenia jest bardzo rzadki, albo względnie rzadki. Niewątpliwie jednak chemioterapia bardzo się rozwija i cały czas są wprowadzane nowe leki, które otwierają nowe możliwości również doprowadzenia do wyleczenia choroby nowotworowej. Takim niewątpliwie nowym zjawiskiem jakie obserwujemy od pary lat jest to, że niektóre leki te najbardziej nowoczesne, które nazywamy ukierunkowanymi molekularnie doprowadzić mogą do sytuacji, w których te najbardziej zaawansowane choroby zatrzymują swój rozwój i pacjent może z aktywnym nowotworem funkcjonować dobrze, . Tak więc choroba nowotworowa może stać się w niektórych sytuacjach chorobą przewlekłą i pacjent może funkcjonować dobrze, jeśli akurat lek u niego dobrze działa. Jest to nowe zjawisko i dotyczy ograniczonej liczby chorób nowotworowych, ale postęp w dziedzinie leków molekularnie, powinien doprowadzić do tego, że ilość chorób, które można leczyć skutecznie bez wyleczenia z danej choroby będzie coraz większa.

Czy mógłby Pan wymienić kilka przykładowych terapii?
Problem jest niewątpliwie zróżnicowany i dosyć szeroki. Są sytuacje, w których nowe terapie poprawiają wyniki leczenia, są takie choroby jak na przykład rak nerki, gdzie powstanie nowej grupy leków otworzyło przed pacjentami możliwość skutecznego leczenia, którego wcześniej nie było. Tak więc sytuacja jest zróżnicowana i skomplikowana. Każdy nowotwór jest inna chorobą. Niewątpliwie leczenie pacjentów z rakiem nerki stoi przed nowymi możliwościami. To są chorzy, którzy wcześniej nie byli kierowani do onkologa z powodu braku oferty leczenia. I teraz na większości oddziałów, pacjenci z rakiem nerki stanowią pokaźną grupę chorych poddawanych terapiom, z których korzystają.

W jaki sposób można wybrać terapię dla osób starszych?
To jest problem bardziej złożony niż tylko terapia. Bo jako społeczeństwo się starzejemy, wiec ilość pacjentów w starszym wieku jest zdecydowanie coraz większa. Pacjenci w starszym wieku są coraz w lepszym zdrowiu. Sam wiek, jako taki nie jest kryterium, które ogranicza możliwość terapii onkologicznej natomiast ograniczenia związane z wiekiem powodują, że pewne terapie nie są rekomendowane jako najbardziej skuteczne, czy zalecane. Zdecydowanie trzeba brać pod uwagę, w przypadku terapii intensywnych, agresywnych, że takie leczenie dla pacjenta może być nie do końca skuteczne, albo nawet bezpieczne. Takie bardziej skomplikowane, intensywne formy leczenia, jak chemioterapia wyskodawkowana z przeszczepem szpiku, czy przeszczepem komórek macierzystych nie stosuje się po 65 roku życia, ale rekomendacje nie przewidują ograniczenia w dostępie do terapii osób w starszym wieku.

A jakie to są rekomendacje?
Najnowsze wytyczne nie ulegają dramatycznej zmianie. Każą uwzględniać wszystkie czynniki biologiczne a więc wiek, stan ogólnej sprawności, wyniki badań laboratoryjnych, choroby towarzyszące, które u osób starszych mają dłuższy przebieg, czy też konsekwencje z nich wynikające są poważniejsze niż u osób młodszych. To są wszystko kryteria, które musza być brane pod uwagę po to, aby terapia mogła być prowadzona skutecznie i bezpiecznie. A proszę pamiętać, że każda terapia onkologiczna jest połączona z występowaniem dla pacjenta różnych przykrych, ale też niepokojących objawów ubocznych. Jakość życia pacjenta w trakcie chemioterapii jest dziś tak samo ważnym celem jak skuteczność tego leczenia. Nie możemy więc podejmować decyzji, które z jednej strony powodują, że chcemy pacjentowi pomóc, a z drugiej strony narażamy jego zdrowie, czy samopoczucie na dyskomfort związany z prowadzonym leczeniem.

Mówił Pan o nowych możliwościach leczenia raka nerki. Czy pojawiają się one także u osób starszych?
Oczywiście tak. Te wszystkie leki, które stosujemy na raka nerki są dostępne u osób starszych. W leczeniu raka nerki wymagane są bardzo dokładne precyzyjne, dokładnie określone kryteria komu można taki lek podać. Te kryteria obejmują typ nowotworu, rodzaj wcześniejszego leczenia, wyniki badań laboratoryjnych, ocenę sprawności. Leczenie jest prowadzone pod kontrolą. Co 12 miesięcy chory poddawany jest kontroli odpowiedzi na leczenie. W niektórych szpitalach chorzy otrzymywali leki przez 5-7 lat, a terapia powinna doprowadzić do zmniejszenia objawów choroby.

Czy są jakieś lekkie, których nie można stosować u osób starszych?
Chemioterapia jest pojęciem bardzo ogólnym . Odpowiednie leczenie musie być dopasowane do odpowiedniego pacjenta. Na przykład chemioterapia wysokodawkowane nie jest zalecana, ponieważ może przekraczać korzyści związane z tym leczeniem.