Krążące komórki nowotworowe a odpowiedź na chemioterapię u chorych na przerzutowego raka piersi

Badanie potwierdziło prognostyczne znaczenie krążących komórek nowotworowych. Ponadto stwierdzono, że u chorych z podwyższoną liczbą CTCs po 21 dniach od włączenia nowego schematu chemioterapii zmiana leczenia w porównaniu do jego kontynuacji nie przynosi chorym korzyści. Niezbędne jest wypracowanie bardziej skutecznej terapii w tej populacji chorych.

Leczenie chorych na przerzutowego raka piersi opiera się przede wszystkim na sekwencyjnym podawaniu chemioterapii. Włączenie leczenia jest uzależnione najczęściej od wystąpienia objawów, a dobór schematu chemioterapii ograniczają objawy uboczne leczenia. Zbadano, że wzrost ilości krążących komórek nowotworowych (CTCs - circulating tumor cells) przed włączeniem nowego schematu chemioterapii jest związany z pogorszeniem przeżycia wolnego od progresji (PFS – progression-free survival) oraz przeżycia całkowitego (OS – overall survival). Stwierdzenie po okresie 3-5 tygodni od rozpoczęcia leczenia, że liczba CTCs nie zmniejszyła się poniżej 5 na 7,5 ml krwi pozwala przewidzieć krótszy PFS i OS w porównaniu do chorych bez wyjściowo podniesionej liczby CTC lub tych, które uzyskały zmniejszenie ilości CTCs. Prezentowane badanie ma odpowiedzieć na pytanie czy natychmiastowa zmiana schematu chemioterapii po stwierdzeniu braku odpowiedzi w zakresie CTCs będzie korzystna dla leczonych chorych.
Do badania zakwalifikowano chore na przerzutowego raka piersi, które zakończyły chemioterapię adjuwantową przynajmniej 12 miesięcy przed włączeniem do badania. Dopuszczano wcześniejszą hormonoterapię, podawanie bisfosfonianów, trastuzumabu i bewacizumabu, ale nie wcześniejszą chemioterapię. Wybierano chore, które po stwierdzeniu progresji otrzymywały chemioterapię monolekową. Z początkowo zakwalifikowanych 624 chorych wykonano badanie CTCs u 595 kobiet. 276 chorych z początkowym CTC < 5/7,5 ml krwi zakwalifikowano do ramienia A, w którym kontynuowano rozpoczęte leczenie i obserwowano w celu określenia OS. Z 319 chorych, u których stwierdzono początkową liczbę CTCs większą lub równą 5/7,5 ml krwi, po 21 dniach 288 chorych miało wykonane drugie oznaczenie CTCs. U 165 chorych z tej grupy stwierdzono spadek CTC < 5/7,5ml krwi. Tworzyły one ramię B badania i kontynuowały leczenie bez zmian. 123 chore, które nie uzyskały spadku liczby CTCs (ramię C) zrandomizowano do grupy kontynuującej leczenie (ramię C1, n=64) i do grupy, która miała zmieniona chemioterapię na alternatywny schemat wg wyboru lekarza (ramię C2, n=59). Jeżeli chore w ramieniu C otrzymywały trastuzumab lub bewacizumabu, kontynuowano to leczenie niezależnie od zmiany cytostatyków.
Pomiędzy ramieniem C1 i C2 nie stwierdzono znamiennych różnic w zakresie OS (10,7 v 12,5 miesiąca, p=0,98). Jednakże sama ilość CTCs okazała się silnym czynnikiem prognostycznym. Mediana OS wyniosła 35 miesięcy w ramieniu A, 23 miesiące w ramieniu B i 13 miesięcy w ramieniu C (p<0,001).