Naukowcy szukają nowych związków przeciwnowotworowych

Trzy drogi, które mają doprowadzić do znalezienia nowych związków przeciwnowotworowych, zaproponowali naukowcy, którzy pod kierunkiem prof. Macieja Bagińskiego z Wydziału Chemicznego Politechniki Gdańskiej już wkrótce rozpoczną badania w ramach programu STRATEGMED. Badacze na ten cel otrzymali dofinansowanie z NCBiR w wysokości 19,6 mln zł.

Projekt naukowy ,,Nowe związki o działaniu przeciwnowotworowym zaburzające funkcje telomerów” będzie realizowany w konsorcjum. Obok lidera, jakim jest Politechnika Gdańska, w projekcie uczestniczyć będą Gdański Uniwersytet Medyczny, Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej im. Ludwika Hirszfelda Polskiej Akademii Nauk z Wrocławia, Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego Polskiej Akademii Nauk z Warszawy, szpitale wojewódzkie w Gdyni, firmy Innovabion oraz EU-CONSULT. W sumie w przedsięwzięcie zaangażowanych będzie czternaście zespołów – kilkadziesiąt osób.
Co jest celem projektu? Na końcu każdego chromosomu znajduje się telomer (kompleks białek z telomerowym DNA), który chroni ów chromosom przed uszkodzeniem i zapewnia mu właściwe funkcjonowanie podczas kopiowania. Telomer skraca się podczas każdego podziału komórki. Funkcjonowanie telomerów w komórkach normalnych i nowotworowych jest trochę inne. Pomysł projektu opiera się na tym, by owe różnice wykorzystać.
– Proponujemy rozwijanie istniejących lub poszukiwanie nowych związków, które mogłyby być potencjalnymi lekami przeciwnowotworowymi. Nie chcemy stawiać na jedną kartę, dlatego przymierzamy się do pracy na pięciu grupach związków. Opracowaliśmy trzy drogi działania, które mają doprowadzić do zaburzenia funkcji telomerów – mówi prof. Maciej Bagiński. – Po pierwsze, chcemy uderzyć bezpośrednio w DNA, by zablokować dostęp białek telomerowych. Oprzemy się między innymi na związkach, które powstały na PG, a mają specyficzny sposób wiązania do telomerowego DNA. Po drugie, zamierzamy wykorzystać telomerazę, której aktywność jest zwiększona w komórkach nowotworowych. W tym przypadku będziemy posiłkować się modelowaniem komputerowym. Trzeci pomysł to jest zaburzanie oddziaływania białko – białko w obszarze telomerów. Tego ostatniego podejścia jeszcze nikt na świecie nie proponował – wylicza kierownik projektu.
Celem konsorcjantów jest poszukiwanie leków na raka w oparciu o nowe cele molekularne. Realizacja projektu potrwa trzy lata. To za mało, by stworzyć kompletny lek. Jednak, zgodnie z założeniem programu STRATEGMED, prace naukowców winny zakończyć się aplikacją. W przypadku leków powinno to być przynajmniej zgłoszenie patentowe. Projekt ruszy mniej więcej za pół roku.