123RF
Nowe podejście do walki z ostrą białaczką szpikową
Redaktor: Monika Stelmach
Data: 18.09.2023
Źródło: CORDIS/Komisja Europejska
Działy:
Aktualności w Onkologia
Aktualności
Dzięki wsparciu finansowemu ze środków Unii Europejskiej naukowcy opracowali i zweryfikowali rodzinę leków do różnicowego zabijania białaczkowych komórek macierzystych przy jednoczesnym zachowaniu zdrowych krwiotwórczych komórek.
Każdego roku u prawie 18 tys. dorosłych Europejczyków diagnozuje się ostrą białaczkę szpikową – rodzaj nowotworu krwi powszechnie uznawany za trudny do wyleczenia. W rzeczywistości ponad 60 proc. pacjentów nie reaguje na tradycyjne metody leczenia, takie jak chemioterapia, w związku z czym konieczne jest opracowanie nowych sposobów leczenia tej choroby.
Według naukowców odpowiedzią mogą być komórki macierzyste.
– Białaczkowe komórki macierzyste to odrębna populacja komórek nowotworowych, które są zdolne do podtrzymywania choroby i inicjowania jej nawrotów – wyjaśnia Ruth Risueño, kierownik badań.
Dzięki wsparciu finansowanego ze środków UE projektu StemTarget Risueño skupia się na badaniu tych trudnych do zwalczania komórek. – Naszym zamysłem jest opracowanie nowatorskiego podejścia, które pozwoli na wyeliminowanie komórek macierzystych nowotworu przy jednoczesnym zachowaniu prawidłowego przebiegu procesu hemopoezy – dodaje Risueño.
Jak wyjaśnia badaczka, trudność w leczeniu ostrej białaczki szpikowej wynika z odporności komórek macierzystych nowotworu na działanie chemioterapii. – Zamiast podziału, który zwykle następuje w wyniku poddania komórki nowotworowej działaniu chemioterapii, białaczkowe komórki macierzyste pozostają uśpione, po czym mogą się „wybudzić”, powodując nawrót raka. Mogą one nawet zwiększyć złośliwość białaczki lub spowodować przybranie przez nią postaci opornej na leczenie przeciwnowotworowe – mówi.
Głównym celem projektu StemTarget, który uzyskał wsparcie w ramach działania „Maria Skłodowska-Curie”, było umożliwienie niszczenia tych nowotworowych komórek macierzystych.
Aby osiągnąć ten cel, naukowcy przeprowadzili kompleksowe badania przesiewowe in silico leków zatwierdzonych już do stosowania w celu leczenia ludzi, które są w stanie niszczyć białaczkowe komórki macierzyste, jednocześnie oszczędzając zdrowe krwiotwórcze komórki macierzyste. Badali oni również różnych antagonistów receptorów dopaminy i serotoniny, które uważa się za czynniki sprzyjające rozwojowi ostrej białaczki szpikowej.
Po trzech latach badań w ramach projektu badaczom udało się odkryć rodzinę małych cząsteczek chemicznych o obiecującym działaniu przeciwnowotworowym.
Wysoki potencjał w leczeniu nowotworów hematologicznych
Wykorzystując te cząsteczki jako podstawę, naukowcy opracowują i weryfikują nowe leki charakteryzujące się wysokim potencjałem w zakresie skutecznego leczenia nowotworów hematologicznych. To wyjątkowe leki, ponieważ ich działanie polega na blokowaniu receptorów neuroprzekaźników w białaczkowych komórkach macierzystych.
– Udało nam się zweryfikować nowy cel terapeutyczny na potrzeby leczenia nowotworów hematologicznych – receptor serotoniny. Opisaliśmy również nową rodzinę leków, które blokują ten cel w sposób różnicowy, tym samym eliminując komórki nowotworowe – podsumowuje Risueño.
Naukowcy kontynuują prace nad rozwojem klinicznym tej rodziny leków, planując rozpoczęcie w najbliższej przyszłości badań klinicznych.
Według naukowców odpowiedzią mogą być komórki macierzyste.
– Białaczkowe komórki macierzyste to odrębna populacja komórek nowotworowych, które są zdolne do podtrzymywania choroby i inicjowania jej nawrotów – wyjaśnia Ruth Risueño, kierownik badań.
Dzięki wsparciu finansowanego ze środków UE projektu StemTarget Risueño skupia się na badaniu tych trudnych do zwalczania komórek. – Naszym zamysłem jest opracowanie nowatorskiego podejścia, które pozwoli na wyeliminowanie komórek macierzystych nowotworu przy jednoczesnym zachowaniu prawidłowego przebiegu procesu hemopoezy – dodaje Risueño.
Jak wyjaśnia badaczka, trudność w leczeniu ostrej białaczki szpikowej wynika z odporności komórek macierzystych nowotworu na działanie chemioterapii. – Zamiast podziału, który zwykle następuje w wyniku poddania komórki nowotworowej działaniu chemioterapii, białaczkowe komórki macierzyste pozostają uśpione, po czym mogą się „wybudzić”, powodując nawrót raka. Mogą one nawet zwiększyć złośliwość białaczki lub spowodować przybranie przez nią postaci opornej na leczenie przeciwnowotworowe – mówi.
Głównym celem projektu StemTarget, który uzyskał wsparcie w ramach działania „Maria Skłodowska-Curie”, było umożliwienie niszczenia tych nowotworowych komórek macierzystych.
Aby osiągnąć ten cel, naukowcy przeprowadzili kompleksowe badania przesiewowe in silico leków zatwierdzonych już do stosowania w celu leczenia ludzi, które są w stanie niszczyć białaczkowe komórki macierzyste, jednocześnie oszczędzając zdrowe krwiotwórcze komórki macierzyste. Badali oni również różnych antagonistów receptorów dopaminy i serotoniny, które uważa się za czynniki sprzyjające rozwojowi ostrej białaczki szpikowej.
Po trzech latach badań w ramach projektu badaczom udało się odkryć rodzinę małych cząsteczek chemicznych o obiecującym działaniu przeciwnowotworowym.
Wysoki potencjał w leczeniu nowotworów hematologicznych
Wykorzystując te cząsteczki jako podstawę, naukowcy opracowują i weryfikują nowe leki charakteryzujące się wysokim potencjałem w zakresie skutecznego leczenia nowotworów hematologicznych. To wyjątkowe leki, ponieważ ich działanie polega na blokowaniu receptorów neuroprzekaźników w białaczkowych komórkach macierzystych.
– Udało nam się zweryfikować nowy cel terapeutyczny na potrzeby leczenia nowotworów hematologicznych – receptor serotoniny. Opisaliśmy również nową rodzinę leków, które blokują ten cel w sposób różnicowy, tym samym eliminując komórki nowotworowe – podsumowuje Risueño.
Naukowcy kontynuują prace nad rozwojem klinicznym tej rodziny leków, planując rozpoczęcie w najbliższej przyszłości badań klinicznych.
