123RF
Nowe zalecenia dotyczące badań przesiewowych nowotworów
Redaktor: Monika Stelmach
Data: 21.09.2022
Działy:
Aktualności w Onkologia
Aktualności
| Tagi: | zalecenia, badania przesiewowe, nowotwory |
Europejska Unia Zdrowotna opracowała zalecenia dotyczące badań przesiewowych chorób nowotworowych. Do 2025 r. 90 proc. osób w UE, które kwalifikują się do badań przesiewowych w kierunku raka piersi, szyjki macicy i jelita grubego, powinny otrzymać możliwość ich zrobienia. Kraje członkowskie otrzymają wsparcie finansowe na ten cel.
Szacuje się, że w 2020 r. w Unii chorobę nowotworową zdiagnozowano u 2,7 mln osób. Według szacunków co drugi obywatel UE zachoruje na raka w ciągu swojego życia, co będzie miało długotrwały wpływ na jakość życia tych osób, a ze wszystkich chorujących na nowotwory przeżyje tylko połowa.
W lutym 2021 r. Komisja przedstawiła europejski plan walki z rakiem, który jest głównym priorytetem Komisji pod przewodnictwem Ursuli von der Leyen w dziedzinie zdrowia i kluczowym filarem silnej Europejskiej Unii Zdrowotnej. Poprawa wczesnego wykrywania jest jednym z czterech kluczowych obszarów tego planu, w którym, w ramach działań przewodnich mających na celu przedstawienie nowego wspieranego przez UE programu badań przesiewowych w kierunku raka, zapowiedziano przegląd zalecenia Rady z 2003 r. w sprawie badań przesiewowych w kierunku raka.
W ramach unijnego programu badań przesiewowych w kierunku raka, który ma zostać przedstawiony jako część europejskiego planu walki z rakiem, Komisja prezentuje nowe podejście wspierające państwa członkowskie w zwiększaniu liczby badań przesiewowych w kierunku raka. Koncentrując się na wykrywaniu nowotworów na wczesnym etapie, proponowane zalecenie ma zwiększyć liczbę badań przesiewowych, by objąć nimi więcej grup docelowych i więcej rodzajów nowotworów.
To nowe unijne podejście, oparte na najnowszych dostępnych odkryciach i dowodach naukowych, wesprze państwa członkowskie w zadbaniu o to, by do 2025 r. 90 proc. osób w UE, które kwalifikują się do badań przesiewowych w kierunku raka piersi, szyjki macicy i jelita grubego, otrzymało możliwość zrobienia takich badań. W nowym zaleceniu rozszerzono również zorganizowane badania przesiewowe populacji w kierunku raka, tak aby obejmowały one nowotwory płuc, prostaty i w pewnych okolicznościach żołądka.
– Rak jest dla nas priorytetem zdrowotnym! W ciągu ostatnich dwóch lat COVID odbił się negatywnie na profilaktyce, wykrywaniu i diagnozowaniu nowotworów. Szybsze wykrycie nowotworu może wiele zmienić, czyli zwiększyć możliwości leczenia i uratować życie. Dlatego musimy wzmocnić badania przesiewowe w kierunku raka w całej UE. Dziś ponownie wykazujemy nasze zdecydowane i wspólne zaangażowanie w walkę z rakiem – argumentuje w opublikowanym komunikacie Margaritis Schinas, wiceprzewodniczący ds. promowania zdrowego stylu życia.
Natomiast Stella Kyriakides, komisarz ds. zdrowia i bezpieczeństwa żywności, zwraca uwagę na epidemiologię. Szacuje się bowiem, że w 2020 r. u 2,7 mln osób mieszkających w UE zdiagnozowano raka, a ponad 1,3 mln osób straciło życie z powodu tej choroby.
– Wiemy, że wczesna diagnoza ratuje życie i poprawia jego jakość. Dziś, w ramach europejskiego planu walki z rakiem, wyznaczamy nowy kierunek badań przesiewowych w kierunku raka w UE. Dzięki naszym nowym zaleceniom unijny program badań przesiewowych w kierunku raka obejmie rodzaje nowotworów, które łącznie stanowią prawie 55 proc. wszystkich nowych przypadków diagnozowanych co roku w UE. Nasze nowe zalecenia, oparte na dowodach naukowych i wybitnych wynikach badań nad rakiem z ostatnich 20 lat, wzmocnią nasze działania w całej UE na rzecz wczesnego działania i wypełnienia luki wynikającej z wpływu COVID-19 na diagnostykę nowotworów i opiekę nad chorymi. Wspólnie możemy odwrócić tendencje w zakresie raka – stwierdza Stella Kyriakides.
Proponowane zalecenie wprowadza nowe podejście UE do najlepszych praktyk w celu poprawy badań przesiewowych w kierunku raka, które zastąpi obecne, funkcjonujące już od 20 lat i wymagające pilnej aktualizacji. Wniosek stanowi jedną z inicjatyw przewodnich w ramach europejskiego planu walki z rakiem i odzwierciedla najnowsze dostępne odkrycia i dowody naukowe.
Dostępne jest wsparcie finansowe na wdrożenie nowych zaleceń: 38,5 mln euro przeznaczono w ramach Programu UE dla zdrowia, a 60 mln euro w ramach programu „Horyzont Europa”. Ponadto Komisja zaproponuje dodatkowe finansowanie badań przesiewowych w kierunku raka w ramach Programu UE dla zdrowia na 2023 r. Dalsze wsparcie można również zapewnić z europejskich funduszy: regionalnych, społecznych i spójności.
Co się zmieni?
Zalecenie ma na celu zwiększenie liczby badań przesiewowych w kierunku raka piersi, jelita grubego i szyjki macicy, aby osiągnąć cel określony w europejskim planie walki z rakiem, polegający na zaoferowaniu do 2025 r. takich badań przesiewowych 90 proc. osób, które się do nich kwalifikują. Ponadto należy rozszerzyć ukierunkowane badania przesiewowe na inne nowotwory, w szczególności na raka prostaty, płuc i żołądka.
Aby ułatwić bardziej ukierunkowane i mniej inwazyjne badania przesiewowe, zalecenie:
- rozszerza grupę docelową badań przesiewowych w kierunku raka piersi o kobiety w wieku od 45 do 74 lat (w porównaniu z obecną grupą wiekową 50–69 lat);
- zaleca, aby w celu wykrycia raka szyjki macicy przeprowadzano badania na obecność wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) u kobiet w wieku od 30 do 65 lat przynajmniej co 5 lat, z uwzględnieniem statusu szczepień przeciwko HPV;
- wzywa do przeprowadzenia badania kwalifikacyjnego w kierunku raka jelita grubego u osób w wieku 50–74 lat za pomocą badania kału metodą immunochemiczną w celu określenia ewentualnych badań następczych w formie endoskopii/kolonoskopii.
W oparciu o najnowsze dowody i metody w zaleceniu rozszerzono zorganizowane badania przesiewowe na trzy dodatkowe nowotwory:
- badanie w kierunku raka płuc u osób, które obecnie dużo palą, oraz u eks-palaczy w wieku 50–75 lat;
- badanie w kierunku raka prostaty u mężczyzn w wieku do 70 lat na podstawie testu na antygen gruczołu krokowego oraz badania metodą obrazowania metodą rezonansu magnetycznego (MRI) jako badania następczego;
- badania przesiewowe na obecność Helicobacter pylori oraz nadzór nad przednowotworowymi zmianami patologicznymi żołądka w miejscach o wysokiej zachorowalności na raka żołądka i wysokim współczynniku umieralności.
W zaleceniu zwrócono szczególną uwagę na równy dostęp do badań przesiewowych, na potrzeby poszczególnych grup społeczno-ekonomicznych, osób z niepełnosprawnościami oraz osób mieszkających na obszarach wiejskich lub oddalonych, aby urzeczywistnić ideę badań przesiewowych w kierunku raka w całej UE. Ważne jest również zapewnienie odpowiednich i terminowych procedur diagnostycznych, leczenia, wsparcia psychologicznego i opieki po leczeniu. Zalecenie wprowadza ponadto regularne systematyczne monitorowanie programów badań przesiewowych, w tym rozbieżności, za pośrednictwem europejskiego systemu informacji o raku i rejestru nierówności w przeciwdziałaniu nowotworom.
Aby wesprzeć wdrażanie, przy wsparciu finansowym Programu UE dla zdrowia opracowane zostaną wytyczne UE dotyczące badań przesiewowych w kierunku raka i leczenia nowotworów w zakresie raka płuc, prostaty i żołądka. Istniejące wytyczne UE dotyczące raka piersi, jelita grubego i raka szyjki macicy będą regularnie aktualizowane.
Po przyjęciu przez Radę zalecenie zastąpi obecne zalecenie w sprawie badań przesiewowych w kierunku raka z 2003 r.
Jeśli chcesz ściągnąć dokument, kliknij w: Proposal for a COUNCIL RECOMMENDATION on strengthening prevention through early detection: A new EU approach on cancer screening replacing Council Recommendation 2003/878/EC.pdf.
W lutym 2021 r. Komisja przedstawiła europejski plan walki z rakiem, który jest głównym priorytetem Komisji pod przewodnictwem Ursuli von der Leyen w dziedzinie zdrowia i kluczowym filarem silnej Europejskiej Unii Zdrowotnej. Poprawa wczesnego wykrywania jest jednym z czterech kluczowych obszarów tego planu, w którym, w ramach działań przewodnich mających na celu przedstawienie nowego wspieranego przez UE programu badań przesiewowych w kierunku raka, zapowiedziano przegląd zalecenia Rady z 2003 r. w sprawie badań przesiewowych w kierunku raka.
W ramach unijnego programu badań przesiewowych w kierunku raka, który ma zostać przedstawiony jako część europejskiego planu walki z rakiem, Komisja prezentuje nowe podejście wspierające państwa członkowskie w zwiększaniu liczby badań przesiewowych w kierunku raka. Koncentrując się na wykrywaniu nowotworów na wczesnym etapie, proponowane zalecenie ma zwiększyć liczbę badań przesiewowych, by objąć nimi więcej grup docelowych i więcej rodzajów nowotworów.
To nowe unijne podejście, oparte na najnowszych dostępnych odkryciach i dowodach naukowych, wesprze państwa członkowskie w zadbaniu o to, by do 2025 r. 90 proc. osób w UE, które kwalifikują się do badań przesiewowych w kierunku raka piersi, szyjki macicy i jelita grubego, otrzymało możliwość zrobienia takich badań. W nowym zaleceniu rozszerzono również zorganizowane badania przesiewowe populacji w kierunku raka, tak aby obejmowały one nowotwory płuc, prostaty i w pewnych okolicznościach żołądka.
– Rak jest dla nas priorytetem zdrowotnym! W ciągu ostatnich dwóch lat COVID odbił się negatywnie na profilaktyce, wykrywaniu i diagnozowaniu nowotworów. Szybsze wykrycie nowotworu może wiele zmienić, czyli zwiększyć możliwości leczenia i uratować życie. Dlatego musimy wzmocnić badania przesiewowe w kierunku raka w całej UE. Dziś ponownie wykazujemy nasze zdecydowane i wspólne zaangażowanie w walkę z rakiem – argumentuje w opublikowanym komunikacie Margaritis Schinas, wiceprzewodniczący ds. promowania zdrowego stylu życia.
Natomiast Stella Kyriakides, komisarz ds. zdrowia i bezpieczeństwa żywności, zwraca uwagę na epidemiologię. Szacuje się bowiem, że w 2020 r. u 2,7 mln osób mieszkających w UE zdiagnozowano raka, a ponad 1,3 mln osób straciło życie z powodu tej choroby.
– Wiemy, że wczesna diagnoza ratuje życie i poprawia jego jakość. Dziś, w ramach europejskiego planu walki z rakiem, wyznaczamy nowy kierunek badań przesiewowych w kierunku raka w UE. Dzięki naszym nowym zaleceniom unijny program badań przesiewowych w kierunku raka obejmie rodzaje nowotworów, które łącznie stanowią prawie 55 proc. wszystkich nowych przypadków diagnozowanych co roku w UE. Nasze nowe zalecenia, oparte na dowodach naukowych i wybitnych wynikach badań nad rakiem z ostatnich 20 lat, wzmocnią nasze działania w całej UE na rzecz wczesnego działania i wypełnienia luki wynikającej z wpływu COVID-19 na diagnostykę nowotworów i opiekę nad chorymi. Wspólnie możemy odwrócić tendencje w zakresie raka – stwierdza Stella Kyriakides.
Proponowane zalecenie wprowadza nowe podejście UE do najlepszych praktyk w celu poprawy badań przesiewowych w kierunku raka, które zastąpi obecne, funkcjonujące już od 20 lat i wymagające pilnej aktualizacji. Wniosek stanowi jedną z inicjatyw przewodnich w ramach europejskiego planu walki z rakiem i odzwierciedla najnowsze dostępne odkrycia i dowody naukowe.
Dostępne jest wsparcie finansowe na wdrożenie nowych zaleceń: 38,5 mln euro przeznaczono w ramach Programu UE dla zdrowia, a 60 mln euro w ramach programu „Horyzont Europa”. Ponadto Komisja zaproponuje dodatkowe finansowanie badań przesiewowych w kierunku raka w ramach Programu UE dla zdrowia na 2023 r. Dalsze wsparcie można również zapewnić z europejskich funduszy: regionalnych, społecznych i spójności.
Co się zmieni?
Zalecenie ma na celu zwiększenie liczby badań przesiewowych w kierunku raka piersi, jelita grubego i szyjki macicy, aby osiągnąć cel określony w europejskim planie walki z rakiem, polegający na zaoferowaniu do 2025 r. takich badań przesiewowych 90 proc. osób, które się do nich kwalifikują. Ponadto należy rozszerzyć ukierunkowane badania przesiewowe na inne nowotwory, w szczególności na raka prostaty, płuc i żołądka.
Aby ułatwić bardziej ukierunkowane i mniej inwazyjne badania przesiewowe, zalecenie:
- rozszerza grupę docelową badań przesiewowych w kierunku raka piersi o kobiety w wieku od 45 do 74 lat (w porównaniu z obecną grupą wiekową 50–69 lat);
- zaleca, aby w celu wykrycia raka szyjki macicy przeprowadzano badania na obecność wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) u kobiet w wieku od 30 do 65 lat przynajmniej co 5 lat, z uwzględnieniem statusu szczepień przeciwko HPV;
- wzywa do przeprowadzenia badania kwalifikacyjnego w kierunku raka jelita grubego u osób w wieku 50–74 lat za pomocą badania kału metodą immunochemiczną w celu określenia ewentualnych badań następczych w formie endoskopii/kolonoskopii.
W oparciu o najnowsze dowody i metody w zaleceniu rozszerzono zorganizowane badania przesiewowe na trzy dodatkowe nowotwory:
- badanie w kierunku raka płuc u osób, które obecnie dużo palą, oraz u eks-palaczy w wieku 50–75 lat;
- badanie w kierunku raka prostaty u mężczyzn w wieku do 70 lat na podstawie testu na antygen gruczołu krokowego oraz badania metodą obrazowania metodą rezonansu magnetycznego (MRI) jako badania następczego;
- badania przesiewowe na obecność Helicobacter pylori oraz nadzór nad przednowotworowymi zmianami patologicznymi żołądka w miejscach o wysokiej zachorowalności na raka żołądka i wysokim współczynniku umieralności.
W zaleceniu zwrócono szczególną uwagę na równy dostęp do badań przesiewowych, na potrzeby poszczególnych grup społeczno-ekonomicznych, osób z niepełnosprawnościami oraz osób mieszkających na obszarach wiejskich lub oddalonych, aby urzeczywistnić ideę badań przesiewowych w kierunku raka w całej UE. Ważne jest również zapewnienie odpowiednich i terminowych procedur diagnostycznych, leczenia, wsparcia psychologicznego i opieki po leczeniu. Zalecenie wprowadza ponadto regularne systematyczne monitorowanie programów badań przesiewowych, w tym rozbieżności, za pośrednictwem europejskiego systemu informacji o raku i rejestru nierówności w przeciwdziałaniu nowotworom.
Aby wesprzeć wdrażanie, przy wsparciu finansowym Programu UE dla zdrowia opracowane zostaną wytyczne UE dotyczące badań przesiewowych w kierunku raka i leczenia nowotworów w zakresie raka płuc, prostaty i żołądka. Istniejące wytyczne UE dotyczące raka piersi, jelita grubego i raka szyjki macicy będą regularnie aktualizowane.
Po przyjęciu przez Radę zalecenie zastąpi obecne zalecenie w sprawie badań przesiewowych w kierunku raka z 2003 r.
Jeśli chcesz ściągnąć dokument, kliknij w: Proposal for a COUNCIL RECOMMENDATION on strengthening prevention through early detection: A new EU approach on cancer screening replacing Council Recommendation 2003/878/EC.pdf.
