Nowości w rozpoznawaniu i leczeniu raka wątrobowokomórkowego

Na łamach Gut ukazał się artykuł przeglądowy podsumowujący najnowsze postępy w rozpoznawaniu i leczeniu rakawątrobowokomórkowego. Aktualnie leczenie raka wątrobowokomórkowego obejmuje, zależnie od sytuacji klinicznej, usunięcie płata wątroby, metody chemiczne itermiczne zmierzające do miejscowego zniszczenia tkanek guza, a także radioterapię i przeszczep wątroby. Średnia długość przeżycia po rozpoznaniu nowotworu wynosi pół roku. Z tego względu wskazane jest wykonywanie regularnych kontrolnych badań ultrasonograficznych jamy brzusznej u osób z czynnikami predysponującymi do jego wystąpienia: zakażeniem wirusem zapalenia wątroby typu B i marskością wątroby.

Bruix i wsp. stwierdzili, że mimo dużych nadziei pokładanych w badaniach molekularnych raka wątrobowokomórkowego wciąż brakuje narzędzi, które mogłyby istotnie poprawić stratyfikację pacjentów według ryzyka. Nadal także nie zrozumiano patogenezy choroby na poziomie molekularnym, co mogłoby pozwolić na opracowanie nowych, celowanych terapii. Autorzy podkreślili, że oznaczanie stężenia alfa-fetoproteiny w osoczu krwi nie ma przydatności w skriningu w kierunku raka wątrobowokomórkowego. Zaleca się, żeby w skriningu ultrasonograficznym podejmować bardziej szczegółową diagnostykę po osiągnięciu przez obserwowaną zmianę średnicy co najmniej 1 cm. Należy jednak przy tym pamiętać, że biopsja zmian o średnicy mniejszej niż 2 cm może dawać wyniki fałszywie ujemne nawet w 40% przypadków. Uważa się, że raka wątrobowokomórkowego można rozpoznać również na podstawie obrazowania tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego z kontrastem. Bruix i wsp. podkreślili, że metody te, choć już teraz dają przydatne wyniki, wciąż wymagają dalszego udoskonalenia. Jako główną skalę oceny znajdującą przydatność w ocenie rokowania wskazano skalę barcelońską (BCLC, Barcelona Clinic Liver Cancer). W przypadkach pacjentów z rakiem ocenianym na BCLC A można stosować miejscowe leczenie zabiegowe. W przypadku nowotworów ocenianych na BCLC B zalecanym postępowaniem jest chemoembolizacja dotętnicza (TACE, trans-arterial chemoembolisation). Wskazano na różnice w ocenie z wykorzystaniem skaliChild-Pugh i BCLC (przykładowo Child-Pugh B może w określonych przypadkach odpowiadać BCLC D). Ocena stężenia alfa-fetoproteiny i innych białek również mogą być pomocne w określeniu rokowania. Według autorów głównym wyzwaniem leczenia raka wątrobowokomórkowego jest obecnie uzyskanie wydłużenia życia przy zachowaniu jego jak najlepszej jakości. Jako główne postępy w tym zakresie wymienili oni: udoskonalenie technik embolizacji i ablacji oraz stosowanie sorafenibu w zaawansowanym stadium choroby. W kwestii przeszczepów wątroby kontrowersje budzi sposób wyboru pacjentów do leczenia, tym bardziej, że lepsze efekty uzyskuje się u pacjentów z mniej zaawansowanym nowotworem. Leczenie ablacją prądem o częstotliwości radiowej i wstrzyknięciem etanolu ma podobną skuteczność w guzach o średnicy do 2 cm; jest ona również porównywalna z efektywnością resekcji. Ponieważ chemoembolizacja prowadzi do zwiększenia angiogenezy, istnieje potencjał działania synergistycznego z sorafenibem. Według Bruix i wsp. w rozpoznawaniu i leczeniu raka wątrobowokomórkowego nastąpiły istotne postępy. Kluczowe dla pacjentów będą te, które poprawiają możliwości wczesnego wykrywania nowotworu i jego skutecznego leczenia na wczesnym etapie.