Nowotwory dziecięce – jak rozpoznać objawy?

Zakończyła się właśnie druga edycja kampanii „(P)okaż serce” Kliniki Onkologii i Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. Jej celem było zwiększenie świadomości społecznej dotyczącej nowotworów dziecięcych. Temat jednak nadal jest bardzo aktualny...

Złośliwe nowotwory dziecięce są klasyfikowane jako choroby rzadkie i różnią się od tych występujących wśród dorosłych. Rocznie w Polsce rozpoznawane są u 1100–1200 dzieci. Ich objawy często są niespecyficzne lub trudne do zdiagnozowania, dlatego warto wiedzieć, na co należy zwrócić uwagę. Wyleczalność nowotworów dziecięcych szacuje się na 70–80 proc., a im wcześniej choroba zostanie rozpoznana, tym większa jest szansa młodego pacjenta na powrót do zdrowia.

Istnieje ponad 300 rodzajów nowotworów wieku dziecięcego, jednak najczęściej rozpoznawane są białaczki – nowotwory układu krwiotwórczego, a następnie guzy mózgu. Neuroblastoma jest najczęściej występującym guzem litym zlokalizowanym poza ośrodkowym układem nerwowym (OUN). Inne nowotwory lite z lokalizacją poza OUN, jak m.in. poszczególne mięsaki czy guzy kości, występują szczególnie rzadko.

Polacy nie wiedzą, jakie objawy u dziecka powinny ich zaniepokoić
Z badań przeprowadzonych przez twórców kampanii „(P)okaż serce” wynika, że Polacy mają nikłą wiedzę na temat chorób onkologicznych występujących u dzieci.

Aż 59 proc. dorosłych Polaków deklaruje, że nie posiada wystarczającej wiedzy na temat nowotworów dziecięcych, z czego aż 13 proc. przyznaje się do całkowitego braku informacji na ten temat. Pozostali (46 proc.) przyznają, że ich wiedza jest niewielka, a informacje śledzą jedynie wybiórczo. W subiektywnym odczuciu niespełna co dwudziesty zapytany (4 proc.) ocenia ją bardzo wysoko, a co trzeci określa jako pewną.

Choć większość badanych (79 proc.) zdaje sobie sprawę z tego, że wczesna diagnoza zwiększa szanse na pełne wyleczenie, to jednak aż 20 proc. badanych (wśród rodziców 16 proc.) nie potrafiło wskazać jakichkolwiek symptomów mogących świadczyć o obecności nowotworu u dziecka. Wśród osób, które udzieliły odpowiedzi, najczęściej wskazywanym symptomem była gwałtowna utrata masy ciała (48 proc.). Często za niepokojące uznano również nieuzasadnione, nawracające bóle ciała (44 proc.) oraz krew w moczu lub stolcu (38 proc.).

Nowotwory u dzieci rozwijają się szybciej niż u dorosłych, dlatego niezwykle istotna jest szybka diagnoza. W przypadku wystąpienia niespecyficznych objawów należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu. Co powinno zwrócić naszą uwagę?

Tych objawów nie wolno lekceważyć!
Czerwone światło powinno się włączyć rodzicowi/opiekunowi, gdy u dziecka występują:
– stopniowo nasilający się ból, powodujący zaburzenia w codziennych czynnościach,
– bóle kończyn występujące z niewielkimi przerwami lub bez nich, także w nocy, wymagające podawania leków przeciwbólowych,
– zaburzenie zarysu kończyny, często niezwiązane z urazem (guzy, wybrzuszenia),
– gorączka, podwyższone parametry stanu zapalnego w korelacji z dolegliwościami bólowymi narządu ruchu, nawracające lub utrzymujące się mimo leczenia antybiotykiem,
– powiększenie obwodu brzucha, zaburzenia oddawania moczu i stolca,
– niepoddające się leczeniu objawowemu infekcje, np. utrzymujący się wyciek z ucha, uporczywy kaszel,
– niepoddające się leczeniu, nietypowe zmiany skórne,
– długo utrzymujące się, nieustępujące wraz z upływem czasu objawy urazu, zwłaszcza nieproporcjonalne do zdarzenia.

— W naszym społeczeństwie nie ma przyzwolenia na chorobę dzieci, szczególnie tak ciężką, jak nowotwór. Jednak dzieci chorują, a my — zamiast temu zaprzeczać — powinniśmy wyposażyć się w wiedzę, która umożliwia wczesną diagnozę, a co za tym idzie – możliwość całkowitego wyleczenia, sprawiając, że nowotwór i jego leczenie są często etapem przejściowym, a nie końcem. Dlatego w kampanii zwracamy uwagę na niespecyficzne objawy, które powinny niepokoić opiekunów dzieci, ich bliskich, ale też młodzież — podkreśla prof. Anna Raciborska, kierownik Kliniki Onkologii i Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie.

Kampania społeczna „(P)okaż serce”
Celem drugiej edycji kampanii było zwiększenie świadomości społecznej dotyczącej chorób onkologicznych u dzieci i wagi ich wczesnej wykrywalności, a także okazanie wsparcia dzieciom i młodzieży z nowotworami. Powstała strona internetowa www.pokazserce.pl z rzetelnymi i aktualnymi informacjami dotyczącymi nowotworów dziecięcych, zawierająca adresy ośrodków leczenia.

Inicjatywę wspierali m.in. Anna i Robert Lewandowscy.

Przeczytaj także: „Kiedy szczepionki przeciw HPV w szkołach?”.