123RF
Ocena metod profilaktyki pierwotnej i wtórnej raka jamy ustnej
Redaktor: Monika Stelmach
Data: 16.11.2022
Źródło: Katarzyna Stencel, NEJM, DOI: 10.1056/NEJMsr2210097
W raporcie opublikowanym w „The New England Journal of Medicine" grupa robocza wskazała, że zaprzestanie palenia tytoniu, spożywania alkoholu oraz orzechów areki przyczynia się do znacznego zmniejszenia ryzyka raka jamy ustnej.
Od września do grudnia 2021 r. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (International Agency for Research on Cancer – IARC) powołała grupę roboczą obejmującą 25 naukowców z 14 krajów w celu oceny dowodów naukowych dotyczących pierwotnej i wtórnej profilaktyki raka jamy ustnej.
W specjalnym raporcie opublikowanym 18 października 2022 r. w „The New England Journal of Medicine" grupa robocza wskazała, że zaprzestanie palenia tytoniu, spożywania alkoholu i orzechów areki przyczyni się do znacznego zmniejszenia ryzyka raka jamy ustnej. Zwrócono jednak również uwagę na brak danych dotyczących profilaktyki raka jamy ustnej, zachęcając do prowadzenia dodatkowych badań. Środki zapobiegawcze przyczynią się do realizacji ogólnego celu rezolucji w sprawie zdrowia jamy ustnej przyjętej przez Światowe Zgromadzenie Zdrowia w maju 2021 r., aby do 2030 r. kontrolować i zapobiegać chorobom jamy ustnej, w tym rakowi jamy ustnej.
W 2020 r. rak wargi i jamy ustnej był na 16. miejscu pod względem zachorowalności i śmiertelności na całym świecie i stanowił częstą przyczynę zgonów związanych z chorobą nowotworową u mężczyzn w znacznej części Azji Południowej i Południowo-Wschodniej oraz na zachodnim Pacyfiku. Wiele czynników genetycznych, środowiskowych i behawioralnych przyczynia się do ryzyka zachorowania na raka jamy ustnej (głównie palenie tytoniu oraz duże spożycie alkoholu i produktów z orzechów areki). Około 2 proc. zachorowań na raka jamy ustnej na całym świecie ma związek z zakażeniem wirusem brodawczaka ludzkiego, głównie HPV-16.
Podsumowując, autorzy przedstawili wystarczające dowody wskazujące, że zaprzestanie palenia tytoniu zmniejsza ryzyko raka jamy ustnej i że ryzyko to maleje wraz z upływem czasu od zaprzestania palenia. Brak jednak wystarczających dowodów na to, że zaprzestanie palenia tytoniu bezdymnego zmniejsza ryzyko raka jamy ustnej. Istniały wystarczające dowody na to, że zaprzestanie spożywania produktów z orzechów areki z tytoniem lub bez tytoniu zmniejsza ryzyko raka jamy ustnej. Zaprzestanie stosowania produktów z orzechów areki z tytoniem lub bez tytoniu zmniejsza również ryzyko wystąpienia potencjalnie złośliwych schorzeń jamy ustnej.
Istniały wystarczające dowody wskazujące, że zaprzestanie spożywania alkoholu zmniejsza ryzyko raka jamy ustnej i że ryzyko to zmniejsza się wraz z upływem czasu. Biorąc pod uwagę, że łączny efekt palenia tytoniu i spożycia alkoholu jest większy niż multiplikatywny, zaprzestanie palenia zmniejsza ryzyko raka jamy ustnej u osób, które nadal piją alkohol. Istnieją wystarczające dowody wskazujące, że interwencje behawioralne u dorosłych są skuteczne w nakłanianiu do zaprzestania używania tytoniu bezdymnego. Istnieją ograniczone dowody na to, że interwencje behawioralne u młodzieży są skuteczne w nakłanianiu do zaprzestania używania tytoniu bezdymnego. Istnieją ograniczone dowody na to, że interwencje farmakologiczne z użyciem nikotynowej terapii zastępczej lub leków przeciwdepresyjnych są skuteczne w zaprzestaniu używania tytoniu bezdymnego lub produktów z orzechów areki. Istnieją ograniczone dowody na to, że połączone interwencje farmakologiczne i behawioralne były skuteczne w zaprzestaniu palenia tytoniu bezdymnego.
Kliniczne badanie jamy ustnej jest jedyną metodą przesiewową rutynowo stosowaną do wykrywania raka jamy ustnej i potencjalnie złośliwych schorzeń jamy ustnej. Kliniczne badanie jamy ustnej polega na oględzinach w świetle białym i badaniu palpacyjnym błony śluzowej jamy ustnej oraz zewnętrznych okolic twarzy i szyi. Zwrócono uwagę na rolę dobrze wyszkolonych pracowników ochrony zdrowia w przeprowadzeniu badania przedmiotowego jamy ustnej. Badanie przesiewowe osób wysokiego ryzyka za pomocą klinicznego badania jamy ustnej może zmniejszyć śmiertelność z powodu raka jamy ustnej.
Opracowanie: dr n. med. Katarzyna Stencel
W specjalnym raporcie opublikowanym 18 października 2022 r. w „The New England Journal of Medicine" grupa robocza wskazała, że zaprzestanie palenia tytoniu, spożywania alkoholu i orzechów areki przyczyni się do znacznego zmniejszenia ryzyka raka jamy ustnej. Zwrócono jednak również uwagę na brak danych dotyczących profilaktyki raka jamy ustnej, zachęcając do prowadzenia dodatkowych badań. Środki zapobiegawcze przyczynią się do realizacji ogólnego celu rezolucji w sprawie zdrowia jamy ustnej przyjętej przez Światowe Zgromadzenie Zdrowia w maju 2021 r., aby do 2030 r. kontrolować i zapobiegać chorobom jamy ustnej, w tym rakowi jamy ustnej.
W 2020 r. rak wargi i jamy ustnej był na 16. miejscu pod względem zachorowalności i śmiertelności na całym świecie i stanowił częstą przyczynę zgonów związanych z chorobą nowotworową u mężczyzn w znacznej części Azji Południowej i Południowo-Wschodniej oraz na zachodnim Pacyfiku. Wiele czynników genetycznych, środowiskowych i behawioralnych przyczynia się do ryzyka zachorowania na raka jamy ustnej (głównie palenie tytoniu oraz duże spożycie alkoholu i produktów z orzechów areki). Około 2 proc. zachorowań na raka jamy ustnej na całym świecie ma związek z zakażeniem wirusem brodawczaka ludzkiego, głównie HPV-16.
Podsumowując, autorzy przedstawili wystarczające dowody wskazujące, że zaprzestanie palenia tytoniu zmniejsza ryzyko raka jamy ustnej i że ryzyko to maleje wraz z upływem czasu od zaprzestania palenia. Brak jednak wystarczających dowodów na to, że zaprzestanie palenia tytoniu bezdymnego zmniejsza ryzyko raka jamy ustnej. Istniały wystarczające dowody na to, że zaprzestanie spożywania produktów z orzechów areki z tytoniem lub bez tytoniu zmniejsza ryzyko raka jamy ustnej. Zaprzestanie stosowania produktów z orzechów areki z tytoniem lub bez tytoniu zmniejsza również ryzyko wystąpienia potencjalnie złośliwych schorzeń jamy ustnej.
Istniały wystarczające dowody wskazujące, że zaprzestanie spożywania alkoholu zmniejsza ryzyko raka jamy ustnej i że ryzyko to zmniejsza się wraz z upływem czasu. Biorąc pod uwagę, że łączny efekt palenia tytoniu i spożycia alkoholu jest większy niż multiplikatywny, zaprzestanie palenia zmniejsza ryzyko raka jamy ustnej u osób, które nadal piją alkohol. Istnieją wystarczające dowody wskazujące, że interwencje behawioralne u dorosłych są skuteczne w nakłanianiu do zaprzestania używania tytoniu bezdymnego. Istnieją ograniczone dowody na to, że interwencje behawioralne u młodzieży są skuteczne w nakłanianiu do zaprzestania używania tytoniu bezdymnego. Istnieją ograniczone dowody na to, że interwencje farmakologiczne z użyciem nikotynowej terapii zastępczej lub leków przeciwdepresyjnych są skuteczne w zaprzestaniu używania tytoniu bezdymnego lub produktów z orzechów areki. Istnieją ograniczone dowody na to, że połączone interwencje farmakologiczne i behawioralne były skuteczne w zaprzestaniu palenia tytoniu bezdymnego.
Kliniczne badanie jamy ustnej jest jedyną metodą przesiewową rutynowo stosowaną do wykrywania raka jamy ustnej i potencjalnie złośliwych schorzeń jamy ustnej. Kliniczne badanie jamy ustnej polega na oględzinach w świetle białym i badaniu palpacyjnym błony śluzowej jamy ustnej oraz zewnętrznych okolic twarzy i szyi. Zwrócono uwagę na rolę dobrze wyszkolonych pracowników ochrony zdrowia w przeprowadzeniu badania przedmiotowego jamy ustnej. Badanie przesiewowe osób wysokiego ryzyka za pomocą klinicznego badania jamy ustnej może zmniejszyć śmiertelność z powodu raka jamy ustnej.
Opracowanie: dr n. med. Katarzyna Stencel
