Raport: Polscy chorzy na raka żyją krócej niż większość Europejczyków. Co na to decydenci?

Pacjenci onkologiczni nie mogą już dłużej czekać na działania decydentów. Dane mówią same za siebie, czyli pokazują znacznie niższe wskaźniki przeżywalności chorych na nowotwory w Polsce niż wynosi średnia europejska a nawet i wskaźniki w krajach sąsiednich. Stąd wspólna petycja pacjentów i lekarzy dotycząca koniecznych zmian.

Rekomendacje postępowania dla Polski zawiera raport inicjatywy All.Can, skupiającej grono znakomitych profesorów onkologii i towarzystwa naukowe. Raport stwierdza, że nowotwory są chorobami przewlekłymi o największym obciążeniu zdrowotnym i odpowiadają za 17,5 proc. całościowego obciążenia chorobami w Polsce. Tymczasem wydatki na opiekę onkologiczną w stosunku do obciążenia chorobą dla czterech głównych typów nowotworów są w Polsce zdecydowanie poniżej średniej europejskiej. Co gorsza, decyzje związane z opieką onkologiczną uwzględniają często jedynie koszty bezpośrednie wynikające z nowotworów. Tymczasem w Polsce koszty pośrednie stanowią aż 64 proc. całościowych kosztów ekonomicznych związanych z postępowaniem przeciwnowotworowym.

Tym samym inicjatywa rekomenduje efektywniejszą alokację dostępnych zasobów na opiekę onkologiczną, zwiększenie roli profilaktyki pierwotnej oraz badań przesiewowych, zapewnienie szybszego i szerszego dostępu do innowacyjnych technologii medycznych, uwzględnienie perspektywy pacjentów we wszystkich decyzjach związanych z procesem planowania, wdrażania i oceny opieki onkologicznej, poprawę dostępu pacjentów do badań klinicznych. Raport przyznaje, że dzięki rozwojowi technologii medycznych różnica w przeżywalności chorych na raka nieznacznie uległa zmniejszeniu w ostatnich latach, ale w przypadku wielu typów nowotworów rokowania chorych w Polsce są nadal dużo gorsze niż w Europie Zachodniej.

Wydatki na onkologię per capita w Polsce wynoszą 42 euro. Dla porównania, wydatki na onkologię per capita w Czechach wynoszą 85 euro, czyli są dwukrotnie wyższe. Tymczasem jakość opieki onkologicznej, którą otrzymują pacjenci w różnych krajach, jest ściśle powiązana z poziomem finansowania. Jak zauważa się w raporcie, przy ograniczonych nakładach, którymi dysponuje polska onkologia, istnieje pilna potrzeba zapewnienia, że dostępne środki będą wykorzystane w sposób optymalny, który przyniesie możliwie największe korzyści dla pacjentów. Stąd lepsza alokacja środków wymaga inwestycji w poprawę jakości i zakresu gromadzonych danych. Niezbędne jest stworzenie mechanizmu systemowego monitorowania kosztów leczenia względem jego skuteczności.

Jak podaje raport konkluzje Rady Unii Europejskiej z 2014 roku w sprawie innowacji dla dobra pacjentów zawierają apel do państw członkowskich, by te „debatowały nad krajowymi inicjatywami w zakresie dostępu pacjenta do innowacyjnych leków na wczesnym etapie oraz nad możliwością intensywniejszej wymiany informacji i współpracy w zakresie indywidualnego stosowania, aby jak najbardziej zwiększyć możliwości dostępu pacjentów z całej UE do innowacyjnych leków”. Tymczasem w Polsce procedura objęcia finansowaniem ze środków publicznych innowacyjnych technologii medycznych jest skomplikowana i długotrwała. W związku z tym autorzy raportu widzą potrzebę stworzenia „szybkiej ścieżki” dla decyzji refundacyjnych w przypadku innowacyjnych terapii onkologicznych lub nowych metod diagnostycznych. Jak wskazują, dostęp do innowacji mógłby zostać przyspieszony poprzez wykorzystanie mechanizmu refundacji warunkowej w odniesieniu do wybranych, szczególnie wartościowych terapii popartych badaniami klinicznymi. Sposobem na skrócenie czasu od rejestracji do refundacji mogłoby być również wykorzystanie przy ocenie technologii medycznych analizy klinicznej Europejskiej Agencji Leków (EMA), ograniczając tym samym ocenę krajową do analizy ekonomicznej oraz wpływu na budżet płatnika.

Członkowie Polskiej Grupy Sterującej All.Can: prof. dr hab. n. med. Jacek Fijuth – Kierownik Zakładu Teleradioterapii w Regionalnym Ośrodku Onkologicznym w Łodzi, Kierownik Zakładu Radioterapii Katedry Onkologii UM w Łodzi, Prezes Polskiego Towarzystwa Onkologicznego, prof. dr hab. n. med. Jacek Jassem – Kierownik Katedry i Kliniki Onkologii i Radioterapii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, członek Zarządu Europejskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (ESMO), prof. dr hab. n. med. Maciej Krzakowski – Kierownik Kliniki Nowotworów Płuca i Klatki Piersiowej Centrum Onkologii - Instytutu im. Marii Skłodowskiej- Curie w Warszawie, Konsultant Krajowy ds. Onkologii Klinicznej, prof. dr hab. n. med. Zbigniew Nowecki – Kierownik Kliniki Nowotworów Piersi i Chirurgii Rekonstrukcyjnej Centrum Onkologii-Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie, prof. dr hab. n. med. Rodryg Ramlau – Kierownik Katedry i Kliniki Onkologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, Prezes Polskiej Grupy Raka Płuca, prof. dr hab. n. med. Piotr Rutkowski – Kierownik Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków Centrum Onkologii-Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie, Past Prezes Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej, prof. dr hab. n. med. Krzysztof Składowski – Dyrektor Centrum Onkologii - Instytutu Oddziału w Gliwicach, Kierownik I Kliniki Radioterapii i Chemioterapii, Przewodniczący Polskiego Towarzystwa Radioterapii Onkologicznej, prof. dr hab. n. med. Piotr Wysocki – Kierownik Katedry i Kliniki Onkologii Uniwersytetu Jagiellońskiego – Collegium Medicum w Krakowie, Prezes Polskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej, Dr n. med. Joanna Didkowska – Kierownik Zakładu Epidemiologii i Prewencji Nowotworów Centrum Onkologii w Warszawie, Kierownik Krajowego Rejestru Nowotworów, dr n. med. Urszula Wojciechowska – Członek zespołu Krajowego Rejestru Nowotworów, dr Małgorzata Gałązka-Sobotka – Dyrektor Centrum Kształcenia Podyplomowego i programu MBA w ochronie zdrowia Uczelni Łazarskiego, Szymon Chrostowski – Prezes Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych, członek Zarządu European Cancer Patient Coalition, Kamil Dolecki – Prezes Stowarzyszenia Pomocy Chorym na Mięsaki „SARCOMA“, Elżbieta Kozik – Prezes Zarządu Polskich Amazonek - Ruchu Społecznego, członek Rady Fundacji Polska Liga Walki z Rakiem, Elżbieta Majewska – Skarbnik Zarządu Polskich Amazonek - Ruchu Społecznego, Barbara Pepke – Prezes Fundacji „Gwiazda Nadziei”, Ewelina Szmytke – Członek Zarządu Stowarzyszenia Walki z Rakiem Płuca, Magdalena Zmysłowska – Doradca Zarządu i rzeczniczka prasowa Fundacji Polska Liga Walki z Rakiem, Małgorzata Dziak-Masny – Przedstawicielka „Akademii Czerniaka”, Elżbieta Łapot – Market Access Manager Oncology, Bristol-Myers Squibb.

Raport został opracowany przy wsparciu Bristol-Myers Squibb, Amgen i MSD.