Wysoka wartość diagnostyczna samobadania w kierunku HPV

Jedną ze skutecznych metod ochrony przed zachorowaniem na raka szyjki macicy jest szczepienie przeciwko HPV, a także regularne, profilaktyczne wykonywanie cytologii. Jak przekonuje prof. Ewa Romejko-Wolniewicz, może być wykonane ono również jako samobadanie w kierunku HPV. Ma taką samą wartość diagnostyczną jak to wykonywane przez lekarza w gabinecie.

• Oprócz szczepienia przeciwko HPV jedną z form profilaktyki zachorowania na raka szyjki macicy są wykonywane regularnie badania cytologiczne. Mogą być też przeprowadzone samodzielnie przez kobiety – uważa prof. dr hab. n. med. Ewa Romejko-Wolniewicz, ginekolog-położnik, endokrynolog, perinatolog z warszawskiego Szpitala Klinicznego im ks. Anny Mazowieckiej
• Ekspertka zaleca wykonywanie samobadania w kierunku HPV przez kobiety powyżej 30 lat. Jej zdaniem znajdują się w grupie większego ryzyka i częściej powinny być badane pod kątem obecności wirusa 
• Dzięki takim badaniom przesiewowym bylibyśmy w stanie wychwycić pacjentki z HPV wysokiego ryzyka, z najgroźniejszymi typami wirusa: 16, 18. To dawałoby szansę na rozpoznanie stanu przednowotworowego i nowotworu wczesnego – przekonuje specjalistka

Ważne jest, by znać status HPV jak największej liczby pacjentek

Rak szyjki macicy w Polsce to ponad 3,8 tys. zachorowań i 2 tys. zgonów kobiet rocznie. To średnio pięć Polek dziennie. Trzy czwarte kobiet, które zachorowały, w ogóle nie było u ginekologa lub ostatni raz odwiedziło go 10 lat temu.

– Oczywiście jest i tak, że nawet wykonywane regularnie badanie cytologiczne nie daje stuprocentowej gwarancji, że wykryje się nowotwór, ale tak zdarza się zdecydowanie rzadziej. Dlatego tak ważne jest, szczególnie w Polsce, gdzie kobiety nadal nie chodzą regularnie do ginekologa, by znać status HPV jak największej liczby pacjentek. Samobadanie w kierunku HPV byłoby tutaj rozwiązaniem – mówi prof. Ewa Romejko-Wolniewicz z warszawskiego Szpitala Klinicznego im ks. Anny Mazowieckiej przy ul. Karowej.

Szczepienie przeciw HPV o 90 proc. zmniejsza ryzyko zachorowania na raka szyjki macicyMłode kobiety zaszczepione przeciw HPV jako nastolatki mają nawet o 90 proc. mniejsze ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy – celem jest jego eliminacja jako problemu zdrowia publicznego, czyli sprowadzenie tego nowotworu do poziomu choroby rzadkiej. 

Samobadanie w kierunku HPV ma taką samą wartość diagnostyczną jak wykonane w gabinecie

Pacjentka pobiera samodzielnie wymaz z pochwy zestawem self-sampling i wysyła pobrany materiał w zwrotnej kopercie. Jest on badany, a gdy wykryje się u pacjentki HPV wysokiego ryzyka, zaprasza się ją na badanie cytologiczne, które w takim wypadku powtarza się częściej niż raz na trzy lata.

– Jestem wielką zwolenniczką takiego samobadania. Powinno ono obejmować kobiety powyżej 30 lat. Kobiety młodsze, czyli mające po dwadzieścia kilka lat, mają dużo lepszą odporność i nawet jeśli mają wirusa HPV, to naturalnie organizm go zwalcza. Starsze znajdują się w grupie większego ryzyka i częściej powinny być badane pod kątem obecności wirusa – tłumaczy ekspertka.

Jak mówi dalej ginekolog, są opracowania, które pokazują, że samobadanie ma taką samą wartość diagnostyczną jak to wykonywane przez lekarza w gabinecie. 

– Dzięki takim badaniom przesiewowym bylibyśmy w stanie wychwycić pacjentki z HPV wysokiego ryzyka – najgroźniejszymi typami wirusa: 16, 18. To dawałoby szansę na rozpoznanie stanu przednowotworowego i nowotworu wczesnego u kobiet, szczególnie tych, które z różnych powodów mają utrudniony dostęp do opieki ginekologicznej. Takie badania z powodzeniem wykonano w Danii – zauważa prof. Ewa Romejko-Wolniewicz.

Testy na HPV równie skuteczne jak cytologiaBadanie pod kątem obecności wirusa HPV wykonywane co osiem lat jest równie skuteczne we wczesnym wykrywaniu raka szyjki macicy jak rekomendowana obecnie co trzy lata cytologia.

W Polsce brakuje schematu postępowania w przypadku wykrycia HPV

– Powinno się przy okazji ustalić schemat postępowania w przypadku wykrycia wirusa HPV u pacjentki na wzór rekomendacji przyjętych przez Amerykańskie Stowarzyszenie Kolposkopii i Patologii Szyjki Macicy, czyli American Society for Colonoscopy and Cervical Pathology (ASCCP). Tam uzależnia się diagnostykę od wieku pacjentki, statusu HPV w przeszłości i aktualnego. W Polsce wciąż takiego jednolitego schematu brakuje – mówi ekspertka.

Jak dalej podkreśla, zmiany przednowotworowe możemy wyleczyć w stu procentach chirurgicznie. Czasem nawracają, ale jeśli są pod kontrolą specjalisty, ryzyka dużego nie ma.

– W takim przypadku warto, by kobieta zaszczepiła się przeciw HPV. Jeśli natomiast w badaniu nie wykrywa się obecności HPV, to ryzyko jest minimalne. Ginekolodzy po wyleczeniu stanu przedrakowego szyjki macicy od razu powinni wypisać receptę na szczepionkę. Tak to powinno działać – podsumowuje prof. Ewa Romejko-Wolniewicz.