Bez kar dla farmaceutów, którzy odmówią sprzedaży pigułki „dzień po” nieletnim

Od 1 maja do Narodowego Funduszu Zdrowia wpłynęło ok. 150 wniosków z aptek, które chcą wziąć udział w pilotażowym programie dotyczącym sprzedaży „pigułki dzień po”. Prezes NFZ Filip Nowak zapewnia, że farmaceuta, który nie wystawi recepty na antykoncepcję awaryjną osobie poniżej 18. roku życia, „nie będzie karany”.

Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia Filip Nowak przekazał, że od 1 maja, gdy rozpoczął się skierowany do aptek pilotaż programu dotyczącego sprzedaży tzw. pigułek dzień po, do udziału w nim zgłosiły się podmioty z większości województw.

– 9 maja po południu było ponad 150 wniosków aptek gotowych do pilotażu – sprecyzował Andrzej Troszyński z biura prasowego NFZ.

– Kierownicy aptek czują się pewnie. Tempo napływania wniosków rośnie. Świadczenia nie są limitowane, zapłacimy za każdą usługę farmaceutyczną zrealizowaną przez apteki mające podpisane z nami umowy. Ten program to krok w stronę tego, by wykorzystać ogromne kompetencje farmaceutów, które nie zawsze były doceniane – dodał prezes Filip Nowak.

Antykoncepcja awaryjna w ramach pilotażu

Pilotażowy program Ministerstwa Zdrowia zakłada, że tabletkę „dzień po” farmaceuta z apteki objętej pilotażem może sprzedać pacjentce w wieku od 15. roku życia. Może to zrobić w ramach tzw. usługi farmaceutycznej, po wcześniejszym przeprowadzeniu wywiadu z pacjentką i wystawieniu jej recepty. Niepotrzebna jest przy tym ani zgoda, ani obecność opiekuna niepełnoletniej.

Minister zdrowia Izabela Leszczyna, wprowadzając to rozwiązanie, powołała się na opinię ginekologów, którzy wskazują, że w wieku 15 lat większość dziewcząt osiąga dojrzałość płciową. Poza tym jest to wiek, od którego można w Polsce legalnie uprawiać seks. Samorządy aptekarski i lekarski mają jednak wątpliwości, czy jest to rozwiązanie zgodne z prawem. Oba środowiska podnoszą, że inne zasady dotyczące wieku pacjentki obowiązywać mają w gabinecie lekarskim, a inne w aptece. W przypadku 15-latek podczas konsultacji lekarskiej wymagana jest obecność opiekuna prawnego, a gdy sprawa dotyczy osób w wieku 16–18 lat, konieczna jest pisemna zgoda opiekuna i samego pacjenta.

Wydanie recepty farmaceutycznej i sprzedaż na jej podstawie pigułki przez farmaceutę nie wymaga ani zgody, ani obecności rodzica niepełnoletniej pacjentki. Zdaniem samorządów zniesienie tego obowiązku w przypadku farmaceutów może narazić ich na kolizję z prawem.

Wątpliwości wokół pigułki dla nieletnich

Prezes NFZ powiedział, że podziela stanowisko Ministerstwa Zdrowia dotyczące sprzedaży pigułki „dzień po” osobom poniżej 15. roku życia. – W każdych nowych rozwiązaniach mogą pojawić się wątpliwości, a naszym zadaniem jest je rozwiewać, co robimy, np. podczas webinarów dla farmaceutów – wskazał.

Zaznaczył przy tym, że farmaceuta, który kierując się takimi wątpliwościami odmówi wystawienia recepty na tzw. pigułkę dzień po osobie poniżej 18. roku życia, „z pewnością nie będzie przez fundusz karany”.

W czwartkowej konferencji udział wzięła właścicielka stołecznej apteki Danuta Kowal, która jako pierwsza w woj. mazowieckim zawarła umowę z funduszem na udział w programie. Zapytana, czy będzie wystawiać recepty na antykoncepcję awaryjną pacjentkom niepełnoletnim, powołała się na stanowisko Naczelnej Izby Aptekarskiej.

– Izba ma wątpliwości, czy z punktu widzenia farmaceuty bezpieczne jest zaordynowanie tego leku osobie poniżej 18. roku życia. Na razie jej stanowisko jest takie, że w takim przypadku usługa wymaga obecności opiekuna. Będę więc wymagać obecności rodzica – powiedziała farmaceutka.

Fundusz zapłaci za usługę

Pigułka kosztuje 70–135 zł i ten wydatek pozostaje po stronie pacjentki. Za usługę związaną z przeprowadzeniem wywiadu z pacjentką i wystawienie jej recepty apteka otrzyma od NFZ 50 zł. MZ szacuje, że w czasie trwania pilotażu wyda na ten cel co najmniej 13,6 mln zł.

Prezes NFZ zachęca apteki, by w ramach programu wnioskowały do funduszu o sfinansowanie większej liczby porad farmaceutycznych związanych z pigułką „dzień po”. – Zapłacimy za każdą poradę, to wynika z umowy. Proszę odważnie podejść do liczby porad, którą oferujecie. Pracownicy NFZ będą akceptowali te wartości – podkreślił. Narodowy Fundusz Zdrowia ma aktualizować na swojej stronie internetowej listę aptek biorących udział w pilotażu.