Bilans dorosłego rekomendowany przez prezesa AOTMiT

Prezes Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, uwzględniając stanowisko Rady Przejrzystości, zarekomendował zakwalifikowanie świadczenia opieki zdrowotnej „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej” jako świadczenia gwarantowanego z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej.

Jak czytamy w rekomendacji nr 30/2025 z 7 marca 2024 r. prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji w sprawie zasadności kwalifikacji świadczenia opieki zdrowotnej „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej” jako świadczenia gwarantowanego, przedmiotowe świadczenie składa się z:

• ankiety/kwestionariusza,
• badań diagnostycznych (zakres podstawowy i warunkowo rozszerzony),
• wizyty podsumowującej bilans z przygotowaniem Indywidualnego Planu Zdrowotnego (IPZ),
• oraz interwencji prozdrowotnych dla pacjentów z wybranych grup ryzyka (porady edukacyjne).

Zamiast „Profilaktyki 40+” będzie „Moje zdrowie”Od maja pełnoletni pacjenci będą mogli korzystać z nowej oferty badań profilaktycznych w programie „Moje zdrowie”. Resort zdrowia chce też poszerzyć zakres badań medycyny pracy. Obecny program „Profilaktyka 40+” zakończy się 30 kwietnia.

Aktualnie wszystkie badania diagnostyczne zaproponowane we wnioskowanym świadczeniu znajdują się w wykazie świadczeń gwarantowanych określonych w rozporządzeniu ministra zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej oraz w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej – argumentuje prezes AOTMiT.

Odnalezione wytyczne praktyki klinicznej wskazują, że badania przesiewowe w kierunku chorób sercowo-naczyniowych (lipidogram), raka jelita grubego (test iFOBT/FIT) oraz cukrzycy (stężenie glukozy na czczo) są zalecane dla osób w wieku 40–75 lat, w zależności od stopnia ryzyka zachorowania. Nie rekomenduje się natomiast oznaczania poziomu TSH i PSA całkowitego u bezobjawowych dorosłych w populacji ogólnej.

Badania przesiewowe w kierunku depresji oraz zaburzeń poznawczych powinny być wykonywane tylko w przypadku wystąpienia objawów zgłaszanych przez pacjenta lub opiekuna. Dodatkowo zaleca się stosowanie wystandaryzowanych skal i kwestionariuszy do oceny ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, zaburzeń metabolicznych oraz przeprowadzania badań przesiewowych w kierunku depresji, zaburzeń poznawczych i nadmiernego spożywania alkoholu. Istotnym elementem działań profilaktycznych jest również udzielanie porad edukacyjnych, szczególnie w zakresie zdrowych nawyków żywieniowych, ograniczenia palenia papierosów i nadmiernego spożywania alkoholu.

Eksperci kliniczni wskazują na zasadność finansowania w ramach świadczeń gwarantowanych ocenianego świadczenia, podkreślając, że bilanse zdrowia osób dorosłych umożliwiają wczesne wykrywanie chorób oraz identyfikację czynników ryzyka, co wpływa na zmniejszenie zachorowalności i śmiertelności poprzez wdrożenie odpowiedniego leczenia i działań naprawczych. Niemniej konsultant krajowy w dziedzinie gastroenterologii zaznacza, że badanie kału na krew utajoną (FIT) nie powinno być finansowane w ramach bilansu zdrowia dorosłych, a test FIT powinien zostać włączony do programu przesiewowego w kierunku raka jelita grubego.

Kiedy FIT w diagnostyce raka jelita grubego?Rak jelita grubego to jeden z nielicznych nowotworów, którym można skutecznie zapobiegać – wystarczy regularna profilaktyka, w której najistotniejszą rolę odgrywają test na krew utajoną FIT oraz kolonoskopia. Świat idzie w kierunku badań przesiewowych za pomocą testu FIT. Eksperci apelują, żeby Polska dołączyła do tego trendu.

Szacuje się, że wydatki płatnika publicznego wyniosą od 292,4 mln zł (po uwzględnieniu zaprzestania realizacji analogicznych świadczeń realizowanych w ramach programu pilotażowego „Profilaktyka 40+”) w pierwszym roku do 1,457 mld zł w dziesiątym roku realizacji programu.

Prezes agencji, uwzględniając stanowisko Rady Przejrzystości, rekomenduje zakwalifikowanie ocenianego świadczenia opieki zdrowotnej jako świadczenia gwarantowanego z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej.

Regularne bilanse zdrowia umożliwią wczesne wykrywanie chorób, a także identyfikację czynników ryzyka, co pozwoli na skuteczniejsze zapobieganie i leczenie wielu przewlekłych chorób. Niemniej należy podkreślić, że włączenie badaniu kału na krew utajoną metodą immunochemiczną (FIT) do bilansu zdrowia osób dorosłych w podstawowej opiece zdrowotnej wymaga zapewnienia wysokiej jakości testów, a także odpowiednich wymagań jakościowych dla laboratoriów medycznych, docelowo także przy uwzględnieniu jego komplementarności z obowiązującym programem przesiewowym raka jelita grubego, zgodnie z uwagami w dalszej części rekomendacji.