Choroby przyzębia to już choroby społeczne
Autor: Marta Koblańska
Data: 15.05.2017
Źródło: mat press/MK
Działy:
Aktualności w Lekarz POZ
Aktualności
Coraz więcej osób choruje na choroby przyzębia. Zaledwie 1 proc. odsetek pacjentów jest bez objawów periodontologicznych rejestrowanych we wskaźniku CPI a notuje się ponad 16-procentowy odsetek osób z zaawansowanym zapaleniem przyzębia. Tymczasem choroby te korelują ze schorzeniami sercowo-naczyniowymi.
Wskaźnik CPITN służy ocenie częstości występowania wybranych objawów periodontologicznych, a także kategoryzacji periodontologicznych potrzeb leczniczych. Polskie badania epidemiologiczne dorosłych Polaków z użyciem wskaźnika CPITN przeprowadzono w 1987, 1995 oraz w 1998 i 2002 r.
Cel pracy.
Określenie częstości występowania i stopnia zaawansowania chorób przyzębia na podstawie wskaźnika CPITN u osób w wieku 35–44 lata oraz ustalenie potrzeb leczniczych z tego zakresu w badanej populacji mieszkańców dużych aglomeracji polskich.
Materiał i metody.
Badania prowadzono na terenie 6 miast wojewódzkich: Wrocławiu, Lublinie, Warszawie, Białymstoku, Kielcach, Szczecinie. Dla każdego metodą losowania dwuwarstwowego wyłoniono grupę 2 tysięcy osób w wieku 35–44 lat. Na badania zgłosiła się następująca liczba osób: Warszawa – 194, Białystok – 163, Szczecin – 244, Kielce – 102, Lublin – 133, Wrocław – 302. Łącznie zbadano zatem 1138 osób. Do badania użyto sondy 621 WHO. Badacze (specjaliści periodontolodzy) odbyli stosowną kalibrację.
Wyniki.
Zdrowe przyzębie odnotowano tylko w 3 badanych miastach, tj. Lublinie 3,76%, Wrocławiu 0,33% i Szczecinie 4,51%. Najgorszy stan przyzębia CPI = 4 stwierdzono u mieszkańców Warszawy 25,77%. Najmniejszy odsetek osób niewymagających leczenia odnotowano w Kielcach, Białymstoku, Warszawie, Lublinie, ale w tych miastach zaobserwowano najwyższy odsetek osób wymagających poprawy stanu higieny jamy ustnej, w tym profesjonalnego usunięcia złogów nazębnych – ok. 65%. Nie zaobserwowano statystycznie znamiennych różnic między kobietami a mężczyznami, jeśli chodzi o odsetek osób ze zdrowym przyzębiem (CPI 0), z obecnością kamienia nazębnego (CPI 2) oraz z obecnością płytkich kieszonek (CPI 3). Różnice występowały natomiast w grupie CPI 1 i CPI 4 w zależności od płci.
Wnioski.
Periodontopatie są obecnie chorobami społecznymi w grupie dorosłych Polaków w wieku 35–44 lat. Wskazują na to między innymi zaledwie 1% odsetek pacjentów bez objawów periodontologicznych rejestrowanych we wskaźniku CPI oraz ponad 16-procentowy odsetek osób z zaawansowanym zapaleniem przyzębia. Tylko 1% dorosłych Polaków nie wymaga działań profilaktyczno-leczniczych, ponad 12% wymaga jedynie instruktażu z zakresu higieny jamy ustnej i usunięcia płytki, prawie 23% instruktażu higieny jamy ustnej i skalingu naddziąsłowego, ponad 40% instruktażu higieny jamy ustnej oraz skalingu poddziąsłowego, a ponad 16% kompleksowego leczenia periodontologicznego zapalenia przyzębia. Stan przyzębia dorosłych Polaków pogorszył się w odniesieniu do wszystkich wcześniejszych ogólnopolskich badań epidemiologicznych, w których wykorzystywano wskaźnik CPITN. Stan przyzębia Polaków w wieku 35–44 lat jest jednym z najgorszych w E uropie. Dotychczas spełniono w Polsce dwa z trzech periodontologicznych celów zdrowia ŚOZ na 2010 r. dla osób dorosłych w wieku 35–44 lat
Stan przyzębia i wybrane wykładniki stanu jamy ustnej Polaków w wieku od 65 do 74 lat
Streszczenie
Wstęp.
Celem badań była ocena stanu przyzębia za pomocą wskaźnika CPI u mieszkańców dużych i małych miast w wieku od 65 do 74 lat i porównanie z wynikami wcześniejszych badań polskich i europejskich z XXI wieku. Ponadto oceniano średnią liczbę zębów, odsetek bezzębia i odsetek osób z zachowaną funkcja żucia oraz występowanie chorób błony śluzowej jamy ustnej. Próbowano również ocenić wybrane podstawowe zachowania prozdrowotne dotyczące jamy ustnej oraz odsetek osób leczących się poza świadczeniami refundowanymi lub w ramach NFZ.
Materiał i metody.
Badania prowadzono na terenie 5 dużych miast w: Warszawie, Szczecinie, Wrocławiu, Białymstoku i Toruniu oraz 4 małych- Oławie, Policach, Łobzie i Ełku. Z wylosowanych 7400 osób w wieku od 65 do 74 lat na badanie zgłosiło się tylko 807 osób. W jamie ustnej oceniano wskaźnik CPI, liczbę zębów oraz występowanie zmian patologicznych na błonie śluzowej jamy ustnej. Na podstawie badania ankietowego uzyskiwano odpowiedzi na pytania dotyczące wybranych postaw i zachowań prozdrowotnych dotyczących jamy ustnej.
Wyniki.
Rozkład wartości kodów CPI w całej badanej grupie przedstawiał się następująco: CPI0- 1,2%, CPI1-
9,4%, CPI2- 16,6%, CPI3- 21,8%, CPI4- 19,7% i liczba osób wyłączonych z badań (1 ząb w sekstancie lub bezzębie- 31,3%). Stan przyzębia był gorszy w dużych miastach i u mężczyzn. Średnia liczba zębów wynosiła 13,7 i była wyższa w dużych miastach oraz u mężczyzn. Odsetek bezzębia wynosił 28,9% i był wyższy w małych miastach oraz u kobiet. Odsetek osób z zachowaną funkcją żucia wynosił 25,15% i był wyższy w dużych miastach oraz u mężczyzn. Trzy najczęstsze patologie błony śluzowej jamy ustnej to leukoplakia i leukokeratozy, które stwierdzono u 10,5% badanych, następnie grzybice jamy ustnej- 5,82% oraz liszaj płaski 2,2%.
Podsumowanie.
Stan przyzębia Polaków w wieku od 65 do 74 lat w XXI wieku nie poprawia się, ale nie odbiega zasadniczo od średniego poziomu europejskiego. Średnia liczba zachowanych zębów Polaków w tej grupie zwiększa się, ale pozostaje poniżej średniej europejskiej; odsetek bezzębia się zmniejsza, ale pozostaje nadal wśród najwyższych w Europie. Odsetek osób z zachowaną funkcją żucia jest bardzo niski i w związku z tym potrzeby w zakresie leczenia protetycznego oraz rehabilitacji narządu żucia pozostają wysokie. W tej grupie wiekowej dość częste jest występowanie zmian przednowotworowych w jamie ustnej. Zachowania prozdrowotne względem jamy ustnej starszych Polaków są nieodpowiednie i wynikają z niskiego poziomu elementarnej wiedzy z zakresu profilaktyki stomatologicznej.
Dent Med Probl 2016, 53, 4, 459–467; DOI: 10.17219/dmp/64927
Małgorzata Wyszyńska, Magdalena Napora, Ewa Grabowska, Bernadetta Kałuża, Edward Franek, Renata Górska
Stan przyzębia u pacjentów ze świeżo rozpoznaną i leczoną cukrzycą typu II – analiza porównawcza
Streszczenie
Wprowadzenie. Związek chorób przyzębia z chorobami ogólnoustrojowymi jest od lat przedmiotem wielu badań. Wiadomo, że najbardziej udokumentowana pozostaje obustronna korelacja zapalenia przyzębia z cukrzycą.
Cel pracy.
Analiza porównawcza poszczególnych parametrów periodontologicznych u pacjentów ze świeżo rozpoznaną i leczoną cukrzycą w celu pokazania różnic w stopniu nasilenia i zaawansowania zmian w przyzębiu.
Materiał i metody.
Grupę ze świeżo rozpoznaną cukrzycą typu II stanowiło 108 osób, a grupa pacjentów leczonych z powodu cukrzycy liczyła 84 osoby. Badania przeprowadzono u pacjentów hospitalizowanych w CSK MSWiA oraz wśród pacjentów poradni diabetologicznej tego szpitala. Oceniano podstawowe parametry periodontologiczne – wskaźnik płytki (PI), wskaźnik krwawienia dziąsłowego (BOP), głębokość kieszonek (PD), utratę położenia przyczepu łącznotkankowego (CAL). Na ich podstawie zakwalifikowano również pacjentów do poszczególnych grup zgodnie z klasyfikacją chorób przyzębia wg Offenbachera. Oceniano także poziom glikemii i stężenie glikowanej hemoglobiny (HbA1C).
Wyniki.
Wartości wskaźnika krwawienia dziąsłowego (BOP) po korekcie o wiek były znamiennie wyższe (p = 0,0007) u osób ze świeżo rozpoznaną cukrzycą w odniesieniu do leczonych diabetologicznie. W grupie pacjentów z cukrzycą świeżo rozpoznaną nie obserwowano zależności między stanem tkanek przyzębia a poziomem glikemii lub HbA1c. W grupie pacjentów leczonych istniała dodatnia korelacja między głębokością aktywnych chorobowo kieszonek a stopniem kontroli cukrzycy wyrażonym parametrem HbA1c.
Wnioski.
Pacjenci ze świeżo rozpoznaną cukrzycą wykazywali bardziej nasilony stan zapalny przyzębia wyrażony wskaźnikiem krwawienia przy mniejszym zaawansowaniu zmian w przyzębiu oraz braku korelacji parametrów periodontologicznych z poziomem glikemii i HbA1c. Wyniki dokumentują znany pogląd o właściwej kontroli stanu przyzębia u pacjentów z prawidłowo prowadzoną cukrzycą oraz o efekcie kumulacyjnym długo trwającej cukrzycy na stan przyzębia.
Korelacja pomiędzy utratą zębów a podwyższonym ryzykiem wystąpienia zawału mięśnia sercowego w grupie dorosłych Polaków poniżej 70. roku życia – badanie kliniczno-kontrolne
Streszczenie
Wstęp.
W krajach rozwiniętych choroby układu sercowo-naczyniowego stanowią główną przyczynę zgonów. Jednym z ich czynników ryzyka jest podwyższone stężenie ogólnoustrojowych markerów stanu zapalnego. Ponieważ próchnica zębów i choroby przyzębia są głównymi infekcyjnymi przyczynami utraty zębów, mała liczba zębów może świadczyć o długotrwałym narażeniu na procesy zapalne w jamie ustnej.
Cel pracy.
Analiza zależności pomiędzy liczbą utraconych zębów a ryzykiem wystąpienia zawału mięśnia sercowego (MI).
Materiał i metody.
Do grupy badanej włączono 151 pacjentów (35 kobiet, 116 mężczyzn) hospitalizowanych z
powodu MI, o średniej wieku 55,1 ± 8,0 lat. Do grupy kontrolnej włączono 82 osoby bez przebytego MI w wywiadzie oraz w wieku poniżej 70 lat (19 kobiet, 63 mężczyzn; średnia wieku 54,2 ± 9,9 roku).
Wyniki.
W grupie badanej pacjenci mieli przeciętnie 17 zębów, w grupie kontrolnej 24 zęby (p < 0,0001). Odsetek osób bezzębnych w grupie badanej i kontrolnej wyniósł 11,3 i 1,6% (p = 0,0401). Po uwzględnieniu wieku, płci, cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, nikotynizmu i BMI wykazano istotną zależność między liczbą utraconych zębów a zwiększeniem ryzyka wystąpienia MI (OR = 1,09; 95% CI = 1,02-1,16; p = 0,0095).
Wnioski.
Wśród dorosłych Polaków poniżej 70. roku życia liczba utraconych zębów koreluje z
podwyższonym ryzykiem wystąpienia MI, niezależnie od klasycznych czynników ryzyka: wieku, płci, cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, hipercholesterolemii, palenia tytoniu i otyłości
Cel pracy.
Określenie częstości występowania i stopnia zaawansowania chorób przyzębia na podstawie wskaźnika CPITN u osób w wieku 35–44 lata oraz ustalenie potrzeb leczniczych z tego zakresu w badanej populacji mieszkańców dużych aglomeracji polskich.
Materiał i metody.
Badania prowadzono na terenie 6 miast wojewódzkich: Wrocławiu, Lublinie, Warszawie, Białymstoku, Kielcach, Szczecinie. Dla każdego metodą losowania dwuwarstwowego wyłoniono grupę 2 tysięcy osób w wieku 35–44 lat. Na badania zgłosiła się następująca liczba osób: Warszawa – 194, Białystok – 163, Szczecin – 244, Kielce – 102, Lublin – 133, Wrocław – 302. Łącznie zbadano zatem 1138 osób. Do badania użyto sondy 621 WHO. Badacze (specjaliści periodontolodzy) odbyli stosowną kalibrację.
Wyniki.
Zdrowe przyzębie odnotowano tylko w 3 badanych miastach, tj. Lublinie 3,76%, Wrocławiu 0,33% i Szczecinie 4,51%. Najgorszy stan przyzębia CPI = 4 stwierdzono u mieszkańców Warszawy 25,77%. Najmniejszy odsetek osób niewymagających leczenia odnotowano w Kielcach, Białymstoku, Warszawie, Lublinie, ale w tych miastach zaobserwowano najwyższy odsetek osób wymagających poprawy stanu higieny jamy ustnej, w tym profesjonalnego usunięcia złogów nazębnych – ok. 65%. Nie zaobserwowano statystycznie znamiennych różnic między kobietami a mężczyznami, jeśli chodzi o odsetek osób ze zdrowym przyzębiem (CPI 0), z obecnością kamienia nazębnego (CPI 2) oraz z obecnością płytkich kieszonek (CPI 3). Różnice występowały natomiast w grupie CPI 1 i CPI 4 w zależności od płci.
Wnioski.
Periodontopatie są obecnie chorobami społecznymi w grupie dorosłych Polaków w wieku 35–44 lat. Wskazują na to między innymi zaledwie 1% odsetek pacjentów bez objawów periodontologicznych rejestrowanych we wskaźniku CPI oraz ponad 16-procentowy odsetek osób z zaawansowanym zapaleniem przyzębia. Tylko 1% dorosłych Polaków nie wymaga działań profilaktyczno-leczniczych, ponad 12% wymaga jedynie instruktażu z zakresu higieny jamy ustnej i usunięcia płytki, prawie 23% instruktażu higieny jamy ustnej i skalingu naddziąsłowego, ponad 40% instruktażu higieny jamy ustnej oraz skalingu poddziąsłowego, a ponad 16% kompleksowego leczenia periodontologicznego zapalenia przyzębia. Stan przyzębia dorosłych Polaków pogorszył się w odniesieniu do wszystkich wcześniejszych ogólnopolskich badań epidemiologicznych, w których wykorzystywano wskaźnik CPITN. Stan przyzębia Polaków w wieku 35–44 lat jest jednym z najgorszych w E uropie. Dotychczas spełniono w Polsce dwa z trzech periodontologicznych celów zdrowia ŚOZ na 2010 r. dla osób dorosłych w wieku 35–44 lat
Stan przyzębia i wybrane wykładniki stanu jamy ustnej Polaków w wieku od 65 do 74 lat
Streszczenie
Wstęp.
Celem badań była ocena stanu przyzębia za pomocą wskaźnika CPI u mieszkańców dużych i małych miast w wieku od 65 do 74 lat i porównanie z wynikami wcześniejszych badań polskich i europejskich z XXI wieku. Ponadto oceniano średnią liczbę zębów, odsetek bezzębia i odsetek osób z zachowaną funkcja żucia oraz występowanie chorób błony śluzowej jamy ustnej. Próbowano również ocenić wybrane podstawowe zachowania prozdrowotne dotyczące jamy ustnej oraz odsetek osób leczących się poza świadczeniami refundowanymi lub w ramach NFZ.
Materiał i metody.
Badania prowadzono na terenie 5 dużych miast w: Warszawie, Szczecinie, Wrocławiu, Białymstoku i Toruniu oraz 4 małych- Oławie, Policach, Łobzie i Ełku. Z wylosowanych 7400 osób w wieku od 65 do 74 lat na badanie zgłosiło się tylko 807 osób. W jamie ustnej oceniano wskaźnik CPI, liczbę zębów oraz występowanie zmian patologicznych na błonie śluzowej jamy ustnej. Na podstawie badania ankietowego uzyskiwano odpowiedzi na pytania dotyczące wybranych postaw i zachowań prozdrowotnych dotyczących jamy ustnej.
Wyniki.
Rozkład wartości kodów CPI w całej badanej grupie przedstawiał się następująco: CPI0- 1,2%, CPI1-
9,4%, CPI2- 16,6%, CPI3- 21,8%, CPI4- 19,7% i liczba osób wyłączonych z badań (1 ząb w sekstancie lub bezzębie- 31,3%). Stan przyzębia był gorszy w dużych miastach i u mężczyzn. Średnia liczba zębów wynosiła 13,7 i była wyższa w dużych miastach oraz u mężczyzn. Odsetek bezzębia wynosił 28,9% i był wyższy w małych miastach oraz u kobiet. Odsetek osób z zachowaną funkcją żucia wynosił 25,15% i był wyższy w dużych miastach oraz u mężczyzn. Trzy najczęstsze patologie błony śluzowej jamy ustnej to leukoplakia i leukokeratozy, które stwierdzono u 10,5% badanych, następnie grzybice jamy ustnej- 5,82% oraz liszaj płaski 2,2%.
Podsumowanie.
Stan przyzębia Polaków w wieku od 65 do 74 lat w XXI wieku nie poprawia się, ale nie odbiega zasadniczo od średniego poziomu europejskiego. Średnia liczba zachowanych zębów Polaków w tej grupie zwiększa się, ale pozostaje poniżej średniej europejskiej; odsetek bezzębia się zmniejsza, ale pozostaje nadal wśród najwyższych w Europie. Odsetek osób z zachowaną funkcją żucia jest bardzo niski i w związku z tym potrzeby w zakresie leczenia protetycznego oraz rehabilitacji narządu żucia pozostają wysokie. W tej grupie wiekowej dość częste jest występowanie zmian przednowotworowych w jamie ustnej. Zachowania prozdrowotne względem jamy ustnej starszych Polaków są nieodpowiednie i wynikają z niskiego poziomu elementarnej wiedzy z zakresu profilaktyki stomatologicznej.
Dent Med Probl 2016, 53, 4, 459–467; DOI: 10.17219/dmp/64927
Małgorzata Wyszyńska, Magdalena Napora, Ewa Grabowska, Bernadetta Kałuża, Edward Franek, Renata Górska
Stan przyzębia u pacjentów ze świeżo rozpoznaną i leczoną cukrzycą typu II – analiza porównawcza
Streszczenie
Wprowadzenie. Związek chorób przyzębia z chorobami ogólnoustrojowymi jest od lat przedmiotem wielu badań. Wiadomo, że najbardziej udokumentowana pozostaje obustronna korelacja zapalenia przyzębia z cukrzycą.
Cel pracy.
Analiza porównawcza poszczególnych parametrów periodontologicznych u pacjentów ze świeżo rozpoznaną i leczoną cukrzycą w celu pokazania różnic w stopniu nasilenia i zaawansowania zmian w przyzębiu.
Materiał i metody.
Grupę ze świeżo rozpoznaną cukrzycą typu II stanowiło 108 osób, a grupa pacjentów leczonych z powodu cukrzycy liczyła 84 osoby. Badania przeprowadzono u pacjentów hospitalizowanych w CSK MSWiA oraz wśród pacjentów poradni diabetologicznej tego szpitala. Oceniano podstawowe parametry periodontologiczne – wskaźnik płytki (PI), wskaźnik krwawienia dziąsłowego (BOP), głębokość kieszonek (PD), utratę położenia przyczepu łącznotkankowego (CAL). Na ich podstawie zakwalifikowano również pacjentów do poszczególnych grup zgodnie z klasyfikacją chorób przyzębia wg Offenbachera. Oceniano także poziom glikemii i stężenie glikowanej hemoglobiny (HbA1C).
Wyniki.
Wartości wskaźnika krwawienia dziąsłowego (BOP) po korekcie o wiek były znamiennie wyższe (p = 0,0007) u osób ze świeżo rozpoznaną cukrzycą w odniesieniu do leczonych diabetologicznie. W grupie pacjentów z cukrzycą świeżo rozpoznaną nie obserwowano zależności między stanem tkanek przyzębia a poziomem glikemii lub HbA1c. W grupie pacjentów leczonych istniała dodatnia korelacja między głębokością aktywnych chorobowo kieszonek a stopniem kontroli cukrzycy wyrażonym parametrem HbA1c.
Wnioski.
Pacjenci ze świeżo rozpoznaną cukrzycą wykazywali bardziej nasilony stan zapalny przyzębia wyrażony wskaźnikiem krwawienia przy mniejszym zaawansowaniu zmian w przyzębiu oraz braku korelacji parametrów periodontologicznych z poziomem glikemii i HbA1c. Wyniki dokumentują znany pogląd o właściwej kontroli stanu przyzębia u pacjentów z prawidłowo prowadzoną cukrzycą oraz o efekcie kumulacyjnym długo trwającej cukrzycy na stan przyzębia.
Korelacja pomiędzy utratą zębów a podwyższonym ryzykiem wystąpienia zawału mięśnia sercowego w grupie dorosłych Polaków poniżej 70. roku życia – badanie kliniczno-kontrolne
Streszczenie
Wstęp.
W krajach rozwiniętych choroby układu sercowo-naczyniowego stanowią główną przyczynę zgonów. Jednym z ich czynników ryzyka jest podwyższone stężenie ogólnoustrojowych markerów stanu zapalnego. Ponieważ próchnica zębów i choroby przyzębia są głównymi infekcyjnymi przyczynami utraty zębów, mała liczba zębów może świadczyć o długotrwałym narażeniu na procesy zapalne w jamie ustnej.
Cel pracy.
Analiza zależności pomiędzy liczbą utraconych zębów a ryzykiem wystąpienia zawału mięśnia sercowego (MI).
Materiał i metody.
Do grupy badanej włączono 151 pacjentów (35 kobiet, 116 mężczyzn) hospitalizowanych z
powodu MI, o średniej wieku 55,1 ± 8,0 lat. Do grupy kontrolnej włączono 82 osoby bez przebytego MI w wywiadzie oraz w wieku poniżej 70 lat (19 kobiet, 63 mężczyzn; średnia wieku 54,2 ± 9,9 roku).
Wyniki.
W grupie badanej pacjenci mieli przeciętnie 17 zębów, w grupie kontrolnej 24 zęby (p < 0,0001). Odsetek osób bezzębnych w grupie badanej i kontrolnej wyniósł 11,3 i 1,6% (p = 0,0401). Po uwzględnieniu wieku, płci, cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, nikotynizmu i BMI wykazano istotną zależność między liczbą utraconych zębów a zwiększeniem ryzyka wystąpienia MI (OR = 1,09; 95% CI = 1,02-1,16; p = 0,0095).
Wnioski.
Wśród dorosłych Polaków poniżej 70. roku życia liczba utraconych zębów koreluje z
podwyższonym ryzykiem wystąpienia MI, niezależnie od klasycznych czynników ryzyka: wieku, płci, cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, hipercholesterolemii, palenia tytoniu i otyłości
