Cukrzyca lepiej poznana?

Około 422 mln osób na świecie cierpi na cukrzycę. Około 90 procent z nich ma cukrzycę typu 2. Osoby z tą przypadłością nie mogą efektywnie wykorzystywać insuliny, hormonu wytwarzanego przez trzustkę, który pomaga ciału zamienić cukier w energię.

Niezdolność do wykorzystania insuliny zwana opornością skutkuje podwyższeniem stężenia cukru we krwi, który niekontrolowany może zwiększyć ryzyko problemów zdrowotnych takich jak ślepota, niewydolność nerek, zawał serca, udar, czy doprowadzić nawet do amputacji dużego palce u nogi. W 2015 roku Światowa Organizacja Zdrowia oszacowała, że 1,6 mln zgonów wystąpiło na skutek cukrzycy. Ta z kolei była dotąd rozpoznawana u dorosłych, ale obecnie coraz więcej dzieci również na nią choruje.

Zdaniem ekspertów to otyłość jest najpoważniejszym czynnikiem ryzyka cukrzycy typu 2 oraz innych schorzeń metabolicznych i dotyka jednej na trzy osoby. Choć konsensus medyczny rekomenduje zmianę stylu życia w kierunku zdrowej diety i zwiększonej aktywności fizycznej zarówno w celu zapobiegania jak i kontroli cukrzycy, ta strategia wydaje się być trudna do wdrożenia i utrzymania przez wiele osób.

Badacze zgłębiają inne metody kontroli otyłości i cukrzycy typu 2. I choć otyłość znacząco zwiększa ryzyko cukrzycy, około 30 procent osób otyłych nie wykazuje oporności na insulinę i nie zachorowuje na cukrzycę typu 2 lub na przykład niealkoholowe stłuszczenie wątroby. To co prowadzi do otyłości przy utrzymaniu wrażliwości na insulinę nie jest do końca zrozumiane, jednak naukowcy wiedzą, że schorzenie to wiąże się ze zdolnością do rozwoju magazynowania podskórnej tkanki tłuszczowej.

Tłuszcz pod skórą reprezentuje 80 procent całego tłuszczu i jest magazynowany na biodrach, ramionach i nogach. Kiedy przyjmowanie posiłku przekracza zdolność do magazynowania kalorii tłuszcz podskórny rozszerza się na narządy takie jak na przykład wątroba, trzustka i mięśnie. Osoby z cukrzycą mają więcej tłuszczu brzusznego. Badacze chcieliby znaleźć sposób przekształcania się tłuszczu podskórnego w otyłość, kiedy nie jest gromadzony na brzuchu, czy wątrobie, ale powoduje problemy metaboliczne.

Inną kluczową kwestią odgrywającą rolę w otyłości jest układ immunologiczny. Otyłość prowadzi do odpowiedzi zapalnej niskiego stopnia, która reaguje z funkcjami metabolicznymi podskórnego tłuszczu. To makrośrodowisko przeszkadza w odpowiedzi na insulinę, co może prowadzić do oporności i cukrzycy typu 2. Znajduje to potwierdzenie w dowodach wskazujących, że podwyższone poziomy cytokin korelują z opornością na insulinę oraz przyczyniają się do akumulacji tłuszczu brzusznego. Jednakże to prowadzi do pytania czym różnią się osoby otyłe, które nie rozwijają oporności i cukrzycy?

Badacze odkryli również mikroRNA zwane miR-30a, małą niekodującą molekułę RNA regulującą ekspresję genu, co może stymulować ścieżki ważne dla przemiany materii. Pierwotnie myślano, że molekuła prowadzi do utraty wagi ponieważ przyśpiesza metabolizm, ale zaobserwowano coś przeciwnego. Wiąże się z formami otyłości utrzymujących określoną wrażliwość na insulinę.

Badacze odkryli, że redukcja miR-30a w tkance tłuszczowej korelowała z opornością na insulinę zarówno w przypadku otyłych myszy jak o otyłych ludzi. Co ciekawe nadekspresja molekuły w tłuszczu podskórnym u myszy znacząco poprawiała wrażliwość na insulinę, redukowała poziomy lipidów we krwi oraz redukowała nadbudowę tłuszczową wątroby bez wpływu na wagę. Dodatkowo nadekspresja ta redukowała zapalenie w tkance tłuszczowej pod skórą.

Te odkrycia otwierają możliwość rozwoju terapii dla wielu form cukrzycy nie tylko związanej z otyłością.