123RF
Cukrzyca typu 2 u dzieci i młodzieży – jak ważna jest prawidłowa dietoterapia ►
Redaktor: Bogusz Soiński
Data: 14.03.2022
Źródło: konferencja Nowoczesne Leczenie Choroby Otyłościowej
– Do interwencji dotyczącej stylu życia należy włączyć całą rodzinę, ponieważ jej członkowie mają wpływ na spożycie pokarmów i ruch dziecka. Lepsze wyniki wykazano z uwzględnieniem rodziców jako pozytywnych wzorców w zachęcaniu do zdrowych wyborów żywieniowych i zmiany zachowań w celu zwiększenia aktywności fizycznej – mówi lek. Barbara Głowińska-Olszewska.
Obecnie mamy do czynienia z pandemią cukrzycy typu 2 u ludzi dorosłych, pojawia się też odłam tego schorzenia u nastolatków. Znamienny wzrost częstości występowania nadwagi i otyłości u dzieci oraz młodzieży w ostatnich dekadach spowodował równoległe zwiększenie częstości zaburzeń tolerancji węglowodanów i zachorowań na cukrzycę typu 2. W Stanach Zjednoczonych w latach 90. typ ten rozpoznano u 3 proc. dzieci z cukrzycą, w roku 2010 już u 30 proc., a w niektórych grupach etnicznych nawet u 50 proc. Według danych polskich opublikowanych w 2012 r. współczynnik zapadalności na cukrzycę typu 2 u dzieci i młodzieży wynosił 1,01/100 000/rok.
Lek. Barbara Głowińska-Olszewska, prof. nadzw. z Kliniki Pediatrii, Endokrynologii, Diabetologii z Pododdziałem Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, omawia rozpoznanie cukrzycy typu 2 u dzieci: – Kryteria rozpoznania cukrzycy u dziecka są takie same jak u dorosłych, jeżeli chodzi o wartości glikemii czy o objawy. Krok drugi w przypadku populacji pediatrycznej to ustalenie typu choroby – przede wszystkim wykluczenie procesu autoimmunizacyjnego. Wiemy, że w populacji wieku rozwojowego nierozpoznana, bezobjawowa przez wiele lat cukrzyca typu 2 u dzieci występuje bardzo rzadko, natomiast pojawienie się cukrzycy w wieku rozwojowym skutkuje szybszą utratą zdolności wydzielania insuliny i szybszą potrzebą pełnej insulinoterapii, niż wtedy, gdy choroba pojawia się w wieku dorosłym czy podeszłym.
Ekspertka podejmuje zagadnienie oznaczania przeciwciał przeciw elementom wysp trzustkowych, przedstawia patogenezę cukrzycy typu 2 u dzieci. – Jest podobna jak u ludzi dorosłych, czyli na podłożu insulinooporności tkanki tłuszczowej, wątroby, mięśni szkieletowych dochodzi do hiperglikemii. Bardzo ważne są też czynniki genetyczne. O ile w miarę trwania dorosłego życia mówimy, że czynniki środowiskowe mają większe znaczenie, o tyle do 18. roku życia zdecydowanie przeważają geny – mówi lek. Głowińska-Olszewska.
Czynniki ryzyka cukrzycy typu 2 i markery oporności na insulinę u dzieci; czynniki perinatalne; okres dojrzewania; jak wygląda typowy młody człowiek chory na cukrzycę typu 2; obraz kliniczny w momencie rozpoznania; choroby towarzyszące; cele leczenia i samo leczenie metodami niefarmakologicznymi i farmakologicznymi; cele postępowania żywieniowego – to kolejne tematy poruszane przez specjalistkę.
– Zalecenia dietetyczne opierają się na zasadach zdrowego żywienia odpowiednich dla wszystkich dzieci i rodzin. Nie lubimy mówić „dieta cukrzycowa”, nawet w przypadku cukrzycy typu 1 mówimy „zdrowe żywienie”. Spożycie energii i podstawowych składników odżywczych powinno mieć na celu uzyskanie i utrzymanie idealnej masy ciała, optymalizację wzrostu i rozwoju oraz pomoc w zapobieganiu ostrym i przewlekłym powikłaniom. Wytyczne mówią, że węglowodany powinny stanowić 45–50 proc. energii, tłuszcze poniżej 35 proc., natomiast białka od 15 do 20 proc. – tłumaczy lek. Głowińska-Olszewska.
– Do interwencji dotyczącej stylu życia należy włączyć całą rodzinę, ponieważ rodzice i członkowie rodziny mają wpływ na spożycie pokarmów i aktywność fizyczną dziecka, a często sami mają nadwagę lub otyłość i również chorują na cukrzycę. Interwencje wykazały lepsze wyniki z uwzględnieniem rodziców jako pozytywnych wzorców w zachęcaniu do podejmowania zdrowych wyborów żywieniowych i zmiany zachowań w celu zwiększenia aktywności fizycznej. Zalecane jest podejście interdyscyplinarne obejmujące lekarza, pielęgniarkę diabetologiczną, dietetyka, psychologa oraz fizjoterapeutę – prelegentka przedstawia wytyczne ISPAD (International Society for Pediatric and Adolescent Diabetes).
Lek. Barbara Głowińska-Olszewska analizuje kilka badań, które pokazują, jak trudne są interwencje dietetyczne i behawioralne; oraz wskazuje rekomendacje dla praktyki klinicznej. Na koniec opisuje dwa przypadki – chłopców w wieku 14,5 roku oraz 13 lat.
Wykład „Cukrzyca typu 2 u dzieci i młodzieży – jak ważna jest prawidłowa dietoterapia” został zaprezentowany podczas konferencji Nowoczesne Leczenie Choroby Otyłościowej oraz Jej Powikłań w Cieniu Pandemii COVID-19 Wydawnictwa Termedia (kierownictwo naukowe: prof. dr hab. n. med. Lucyna Ostrowska).
Lek. Barbara Głowińska-Olszewska, prof. nadzw. z Kliniki Pediatrii, Endokrynologii, Diabetologii z Pododdziałem Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, omawia rozpoznanie cukrzycy typu 2 u dzieci: – Kryteria rozpoznania cukrzycy u dziecka są takie same jak u dorosłych, jeżeli chodzi o wartości glikemii czy o objawy. Krok drugi w przypadku populacji pediatrycznej to ustalenie typu choroby – przede wszystkim wykluczenie procesu autoimmunizacyjnego. Wiemy, że w populacji wieku rozwojowego nierozpoznana, bezobjawowa przez wiele lat cukrzyca typu 2 u dzieci występuje bardzo rzadko, natomiast pojawienie się cukrzycy w wieku rozwojowym skutkuje szybszą utratą zdolności wydzielania insuliny i szybszą potrzebą pełnej insulinoterapii, niż wtedy, gdy choroba pojawia się w wieku dorosłym czy podeszłym.
Ekspertka podejmuje zagadnienie oznaczania przeciwciał przeciw elementom wysp trzustkowych, przedstawia patogenezę cukrzycy typu 2 u dzieci. – Jest podobna jak u ludzi dorosłych, czyli na podłożu insulinooporności tkanki tłuszczowej, wątroby, mięśni szkieletowych dochodzi do hiperglikemii. Bardzo ważne są też czynniki genetyczne. O ile w miarę trwania dorosłego życia mówimy, że czynniki środowiskowe mają większe znaczenie, o tyle do 18. roku życia zdecydowanie przeważają geny – mówi lek. Głowińska-Olszewska.
Czynniki ryzyka cukrzycy typu 2 i markery oporności na insulinę u dzieci; czynniki perinatalne; okres dojrzewania; jak wygląda typowy młody człowiek chory na cukrzycę typu 2; obraz kliniczny w momencie rozpoznania; choroby towarzyszące; cele leczenia i samo leczenie metodami niefarmakologicznymi i farmakologicznymi; cele postępowania żywieniowego – to kolejne tematy poruszane przez specjalistkę.
– Zalecenia dietetyczne opierają się na zasadach zdrowego żywienia odpowiednich dla wszystkich dzieci i rodzin. Nie lubimy mówić „dieta cukrzycowa”, nawet w przypadku cukrzycy typu 1 mówimy „zdrowe żywienie”. Spożycie energii i podstawowych składników odżywczych powinno mieć na celu uzyskanie i utrzymanie idealnej masy ciała, optymalizację wzrostu i rozwoju oraz pomoc w zapobieganiu ostrym i przewlekłym powikłaniom. Wytyczne mówią, że węglowodany powinny stanowić 45–50 proc. energii, tłuszcze poniżej 35 proc., natomiast białka od 15 do 20 proc. – tłumaczy lek. Głowińska-Olszewska.
– Do interwencji dotyczącej stylu życia należy włączyć całą rodzinę, ponieważ rodzice i członkowie rodziny mają wpływ na spożycie pokarmów i aktywność fizyczną dziecka, a często sami mają nadwagę lub otyłość i również chorują na cukrzycę. Interwencje wykazały lepsze wyniki z uwzględnieniem rodziców jako pozytywnych wzorców w zachęcaniu do podejmowania zdrowych wyborów żywieniowych i zmiany zachowań w celu zwiększenia aktywności fizycznej. Zalecane jest podejście interdyscyplinarne obejmujące lekarza, pielęgniarkę diabetologiczną, dietetyka, psychologa oraz fizjoterapeutę – prelegentka przedstawia wytyczne ISPAD (International Society for Pediatric and Adolescent Diabetes).
Lek. Barbara Głowińska-Olszewska analizuje kilka badań, które pokazują, jak trudne są interwencje dietetyczne i behawioralne; oraz wskazuje rekomendacje dla praktyki klinicznej. Na koniec opisuje dwa przypadki – chłopców w wieku 14,5 roku oraz 13 lat.
Wykład „Cukrzyca typu 2 u dzieci i młodzieży – jak ważna jest prawidłowa dietoterapia” został zaprezentowany podczas konferencji Nowoczesne Leczenie Choroby Otyłościowej oraz Jej Powikłań w Cieniu Pandemii COVID-19 Wydawnictwa Termedia (kierownictwo naukowe: prof. dr hab. n. med. Lucyna Ostrowska).
