Dr Anna Wolska-Bułach: Wysokie i źle kontrolowane wartości ciśnienia tętniczego powodują szybszą degenerację naczyń mózgowych
Autor: Marta Koblańska
Data: 20.11.2018
Źródło: Marta Koblańska
Działy:
Aktualności w Lekarz POZ
Aktualności
Do zaburzeń w ukrwieniu mózgu dochodzi przede wszystkim w sytuacjach wysokich wartości ciśnienia tętniczego, czyli wtedy, kiedy jest ono źle kontrolowane z powodu nieskutecznego leczenia bądź nie stosowania się przez pacjenta do zaleceń lekarskich - mówi dr Anna Wolska-Bułach z Katedry i Kliniki Hipertensjologii, Angiologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.
Podczas konferencji Wielkopolskie Dni Hipertensjologii ma pani wykład na temat nadciśnienia tętniczego w kontekście zaburzeń poznawczych. Jakie ryzyko dla funkcji poznawczych niesie za sobą nadciśnienie tętnicze?
Nadciśnienie tętnicze to duży problem epidemiologiczny. Obecnie choruje nawet 10,5 mln Polaków. Na przestrzeni ostatnich stuleci obserwujemy wzrost odsetka osób w wieku podeszłym, w związku z tym występują choroby, których kiedyś było dużo mniej, między innymi zespoły otępienne, pierwotnie mające związek z deficytami poznawczymi. Zaburzenia poznawcze oczywiście mogą wystąpić również u osób młodych, ale kryterium wieku wydaje się jednak znaczące. Osoba z zaburzeniem poznawczym funkcjonuje normalnie w życiu codziennym, lecz dają się zauważyć pewne dysfunkcje na przykład w odniesieniu do koncentracji, pamięci, funkcji językowych: na przykład zapomina o swoich planach, o tym - o czym mówiła, trudno jej skoncentrować się na jednej czynności dłużej, brakuje jej słów. Nadciśnienie tętnicze wywołuje zmiany w mikrokrążeniu mózgowym, które może wpływać na te dysfunkcje. Wraz z wiekiem postępują również zmiany zwyrodnieniowe naczyń mózgowych, co prowadzi do ich zwężenia i zmniejszenia perfuzji mózgowej. Zmniejszona perfuzja powoduje nieme klinicznie udary i uszkodzenia istoty białej zwane leukoarajozą. W ten sposób dochodzi do niszczenia struktury mózgu i deficytów w zakresie różnych funkcji poznawczych.
Czyli nadciśnienie niesie za sobą ryzyko zaburzeń we właściwym ukrwieniu mózgu.
Tak. Nadciśnienie zaburza przepływ krwi w naczyniach mózgowych oraz wpływa na stan naczyń mózgowych, co przyczynia się do niewłaściwej perfuzji.
W jakich sytuacjach dochodzi do zaburzeń ukrwienia mózgu?
Dochodzi do niego przede wszystkim w sytuacjach, kiedy nadciśnienie tętnicze osiąga wysokie wartości, czyli jest źle kontrolowane z powodu nieskutecznego leczenia bądź nie stosowania się przez pacjenta do zaleceń lekarskich. Bardzo wysokie wartości ciśnienia tętniczego wpłyną na to, że zmiany w ukrwieniu mózgu czy też degeneracja naczyń mózgowych ma miejsce szybciej. Dobra kontrola ciśnienia tętniczego ma szanse zapobiec takim zmianom lub przynajmniej je opóźnić.
Co robić kiedy zaburzenia funkcji poznawczych wystąpią?
Zmiany można próbować niwelować za pomocą zajęć takich jak na przykład terapia orientacji, muzykoterapia, czy za sprawą aktywności fizycznej, która może działać na mózg neuroprotekcyjnie, spowalniając utratę struktury szarej. Dużą wartość ma również odpowiednia dieta, w szczególności zaś witaminy takie jak C, E, D, B6, B12, beta-karoten, kwas foliowy, flawonoidy, nienasycone kwasy tłuszczowe Omega3, cynk oraz selen.
Czy leczenie farmakologiczne także wchodzi w grę?
Tak, choć leków jest niewiele. Warto jednak wspomnieć o winpocetynie, która wpływa na procesy metaboliczne w mózgu w pewien sposób warunkujące niedokrwienie. Lek poprawia metabolizm, mikrokrążenie oraz przepływ krwi w mózgu. I ten preparat rzeczywiście może być opcją terapeutyczną w razie zdiagnozowania zaburzeń funkcji poznawczych, gdyż inne leki stosowane w otępieniu, na przykład nicergolina lub piracetam nie otrzymały rejestracji w zaburzeniach funkcji poznawczych.
Przypomnijmy. Co oznacza dobra kontrola ciśnienia tętniczego?
Utrzymywanie jego wartości na poziomie zgodnym z najbardziej aktualnymi wytycznymi, czyli obecnie poniżej 140/90 mmHg w ciągu dnia. Pacjent powinien również prowadzić codzienną samokontrolę wartości ciśnienia, aby być świadomym momentów, kiedy ciśnienie zaczyna wzrastać lub obniżać się. Ważne, żeby samodzielnie nie modyfikował leków, i pamiętał o regularnej kontroli lekarskiej. A także szukał pomocy specjalisty w sytuacjach nagłych zniżek (np. przy utracie masy ciała) czy zwyżek (np. nadużywanie alkoholu) wartości ciśnienia tętniczego.
Nadciśnienie tętnicze to duży problem epidemiologiczny. Obecnie choruje nawet 10,5 mln Polaków. Na przestrzeni ostatnich stuleci obserwujemy wzrost odsetka osób w wieku podeszłym, w związku z tym występują choroby, których kiedyś było dużo mniej, między innymi zespoły otępienne, pierwotnie mające związek z deficytami poznawczymi. Zaburzenia poznawcze oczywiście mogą wystąpić również u osób młodych, ale kryterium wieku wydaje się jednak znaczące. Osoba z zaburzeniem poznawczym funkcjonuje normalnie w życiu codziennym, lecz dają się zauważyć pewne dysfunkcje na przykład w odniesieniu do koncentracji, pamięci, funkcji językowych: na przykład zapomina o swoich planach, o tym - o czym mówiła, trudno jej skoncentrować się na jednej czynności dłużej, brakuje jej słów. Nadciśnienie tętnicze wywołuje zmiany w mikrokrążeniu mózgowym, które może wpływać na te dysfunkcje. Wraz z wiekiem postępują również zmiany zwyrodnieniowe naczyń mózgowych, co prowadzi do ich zwężenia i zmniejszenia perfuzji mózgowej. Zmniejszona perfuzja powoduje nieme klinicznie udary i uszkodzenia istoty białej zwane leukoarajozą. W ten sposób dochodzi do niszczenia struktury mózgu i deficytów w zakresie różnych funkcji poznawczych.
Czyli nadciśnienie niesie za sobą ryzyko zaburzeń we właściwym ukrwieniu mózgu.
Tak. Nadciśnienie zaburza przepływ krwi w naczyniach mózgowych oraz wpływa na stan naczyń mózgowych, co przyczynia się do niewłaściwej perfuzji.
W jakich sytuacjach dochodzi do zaburzeń ukrwienia mózgu?
Dochodzi do niego przede wszystkim w sytuacjach, kiedy nadciśnienie tętnicze osiąga wysokie wartości, czyli jest źle kontrolowane z powodu nieskutecznego leczenia bądź nie stosowania się przez pacjenta do zaleceń lekarskich. Bardzo wysokie wartości ciśnienia tętniczego wpłyną na to, że zmiany w ukrwieniu mózgu czy też degeneracja naczyń mózgowych ma miejsce szybciej. Dobra kontrola ciśnienia tętniczego ma szanse zapobiec takim zmianom lub przynajmniej je opóźnić.
Co robić kiedy zaburzenia funkcji poznawczych wystąpią?
Zmiany można próbować niwelować za pomocą zajęć takich jak na przykład terapia orientacji, muzykoterapia, czy za sprawą aktywności fizycznej, która może działać na mózg neuroprotekcyjnie, spowalniając utratę struktury szarej. Dużą wartość ma również odpowiednia dieta, w szczególności zaś witaminy takie jak C, E, D, B6, B12, beta-karoten, kwas foliowy, flawonoidy, nienasycone kwasy tłuszczowe Omega3, cynk oraz selen.
Czy leczenie farmakologiczne także wchodzi w grę?
Tak, choć leków jest niewiele. Warto jednak wspomnieć o winpocetynie, która wpływa na procesy metaboliczne w mózgu w pewien sposób warunkujące niedokrwienie. Lek poprawia metabolizm, mikrokrążenie oraz przepływ krwi w mózgu. I ten preparat rzeczywiście może być opcją terapeutyczną w razie zdiagnozowania zaburzeń funkcji poznawczych, gdyż inne leki stosowane w otępieniu, na przykład nicergolina lub piracetam nie otrzymały rejestracji w zaburzeniach funkcji poznawczych.
Przypomnijmy. Co oznacza dobra kontrola ciśnienia tętniczego?
Utrzymywanie jego wartości na poziomie zgodnym z najbardziej aktualnymi wytycznymi, czyli obecnie poniżej 140/90 mmHg w ciągu dnia. Pacjent powinien również prowadzić codzienną samokontrolę wartości ciśnienia, aby być świadomym momentów, kiedy ciśnienie zaczyna wzrastać lub obniżać się. Ważne, żeby samodzielnie nie modyfikował leków, i pamiętał o regularnej kontroli lekarskiej. A także szukał pomocy specjalisty w sytuacjach nagłych zniżek (np. przy utracie masy ciała) czy zwyżek (np. nadużywanie alkoholu) wartości ciśnienia tętniczego.
